Extreemlinkse partijen willen de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) van de Europese terroristenlijst hebben. Ze overhandigden de Europese Commissie drie miljoen handtekeningen en riepen het Europees Parlement op om druk uit te oefenen. De Turkse regering blokkeert onterecht de uitbreiding van de NAVO omwille van vermeende Koerdische terroristen in Zweden en Finland. Hoewel extreemlinks anti-NAVO is gebruiken ze nu dat probleem om de Koerdische kameraden te helpen.

Petitie

De strijd om zelfbeschikking en de vorming van een eigen staat van de Koerden staat door Turks buitenlands beleid terug op de internationale agenda. De Turkse regering blokkeert de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO. Woensdag overhandigden activisten van de campagne ‘Gerechtigheid voor Koerden’ drie miljoen handtekeningen aan de Europese Commissie. Het ging om een petitie met de vraag om de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) van de terroristenlijst te verwijderen. De PKK staat al sinds 2002 op de Europese terroristenlijst.

De Oostenrijkse communist en Europarlementariër Walter Baier betuigde als voorzitter van Europees Links (de fractie van extreemlinks en communisten) zijn steun uit aan de campagne. ‘De reden om de PKK van de EU-terreurlijst te halen is eigenlijk heel simpel. De PKK is geen terroristische organisatie. Het is de partij van het Koerdische volk.’

De Vlaamse spreekbuis van de campagne is Ludo De Brabander van Vrede VZW. De Brabander is een Vlaamse schrijver en voormalig kandidaat op een kieslijst van Groen. De vraag is of hij opkomt voor de Koerdische kwestie of voor marxistische verzetsbewegingen zoals de PKK en haar Syrische zusterorganisaties. Die verwevenheid van extreemlinks en het PKK-dossier is een deel van het probleem.

Verzoening nationalisme en communisme

Tijdens de Koude Oorlog ontvingen veel rebellenbewegingen of terroristengroepen financiële steun en training uit de Sovjetunie. Dat leidde tot communistische indoctrinatie. Daaronder niet enkel Italiaanse, Franse, Duitse en Belgische terroristen, maar ook Basken (ETA) en Koerden. Nationalisme en communisme waren qua terrorisme en geld uit Moskou nooit onverzoenbaar.

Waarom? Omdat Spanje en Turkije lid waren van de NAVO. Onderlinge banden tussen zeer diverse bendes met gemeenschappelijke vijanden bestonden ook. Zo liet de Libische dictator Moammar Khadafi bijvoorbeeld de Noors-Ierse IRA, ETA en andere terroristen trainen op zijn grondgebied. Khadafi evolueerde trouwens zelf van communist tot islamist in zijn haat jegens de Verenigde Staten.

Na de Koude Oorlog verdwenen de meeste van deze terroristencellen. Enkele organisaties van vrijheidsstrijders die overleefden behielden wel de ideologie waarin hun kaderpersoneel decennialang was opgeleid. Hoewel PKK-leider Abdullah Öcalan al jaren in de Turkse gevangenis zit en opriep tot onderhandelingen, behield de PKK die marxistische of communistische ideologie. De internationale extreemlinkse netwerken in Europa bleven blijkbaar bestaan. Veel andere organisaties in het Midden-Oosten schakelden over op islamitisch fundamentalisme als wervende ideologie om terroristen aan te trekken.

Geen terroristische organisatie

De PKK pleegde echter nooit aanslagen of kapingen in West-Europa. Hun activisme beperkte zich tot wildplakken van affiches in Turkse buurten in de jaren 1980-1990. Jarenlang was er zelfs een kantoor van de Koerdische rebellenorganisaties in de Stevinstraat in Brussel.

Hoe belandde de PKK op de terreurlijst van de Europese Unie? Na de islamitische aanslagen van 11 september 2001 in New York ontstonden wereldwijd lijsten met terreurorganisaties. Aanvankelijk waren dit lijsten met fundamentalistische moslimterroristen, maar de Turkse regering wist ook de Koerdische vrijheidsstrijders aan de lijsten te laten toevoegen. In sommige landen zoals Duitsland stond de PKK al jaren op een lijst van terreurorganisaties (sinds 1993).

De internationale campagne om de PKK van die terroristenlijst te halen beroept zich op een oordeel van het Hof van Justitie van de EU uit 2018. Toen oordeelden de EU-rechters dat er tussen 2014 en 2017 geen enkele reden bestond om de PKK op de terroristenlijst te zetten. De Europese Raad van regeringsleiders bleef echter de PKK op de halfjaarlijkse lijst zetten.

Volgens Belgische rechtbanken is de PKK geen terroristische organisatie. De Turkse diplomatie eiste met Amerikaanse steun jarenlang dat de Belgische justitie PKK-leden zou vervolgen en uitleveren. Een reeks van processen voor diverse Belgische rechtbanken tegen de betrokken PKK-leden volgde. Begin 2020 maakte het Hof van Cassatie een einde aan de kwestie. Cassatie bevestigde de arresten van de Brusselse Raadkamer en de Kamer van Inbeschuldigingstelling (KI) die stelden dat de PKK een partij is in een gewapend conflict waarop niet de terrorismewetgeving, maar het oorlogsrecht van toepassing is.

Oordeel van de Belgische strafrechter

De toenmalige minister van Buitenlandse Zaken en Defensie in de regering in lopende zaken, Philippe Goffin (MR), verklaarde evenwel dat hij het arrest zou negeren. De redenering was bijzonder kleurrijk. De terroristenlijst zou een internationaal politiek administratief document zijn, terwijl het arrest van het Hof van Cassatie enkel van toepassing was op het Belgische strafrecht. Vrij vertaald: de PKK is een terroristische organisatie, maar de leden zijn pas terroristen als de Belgische strafrechter hen ook veroordeelt als terrorist.

Dus als de strafrechter hen vrijheidsstrijders noemt dan ontspringen ze de dans, maar heeft dat geen invloed op het internationale standpunt van de Belgische staat. Zo kon Goffin, die zowel als minister van Defensie en als minister van Buitenlandse Zaken in de NAVO een rol moest vervullen, de problemen ontwijken.

De Turkse staat

Turkije weigert ondanks een akkoord in Madrid de toetreding van Zweden en Finland tot de NAVO te ratificeren. Tenminste, zolang die landen geen vermeende PKK-militanten en andere dissidenten aan Ankara uitleveren. Dat laatste is in strijd met het recht op internationale bescherming (politiek asiel). De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen in België oordeelde vorig jaar dat de PKK geen terroristische organisatie is en PKK-leden recht op asiel hebben.

Volgens de activisten verhindert de terroristenlijst een vreedzame oplossing voor de Koerdische kwestie. De Koerden vochten trouwens aan de zijde van de westerse coalitie tegen Islamitische Staat in Syrië. De Amerikanen lieten de Koerden echter keihard vallen zodra IS verslagen was en Turkije aan nieuwe anti-Koerdische militaire avonturen begon in Syrië.

Professor Yüksel Koç, de medevoorzitter van de Europese overkoepelende organisatie van de Koerdische verenigingen (KCDK-E) zei het volgende: ‘De classificatie van de Koerdische Arbeiderspartij als een terroristische organisatie dient voor de Turkse staat als een rechtvaardiging voor zijn aanvallen op Koerden waar dan ook ter wereld’.

Yüksel Koç

Extreemlinks eist dat Europese Commissie PKK van terroristenlijst haalt