Vol trots verklaart professor Ignaas Devisch op Twitter dat hij zijn medewerking zal verlenen aan de Nacht van de Vrijdenker, die doorgaat op 12 November in de Gentse Vooruit.

De organisatoren hebben zowaar de Duitse filosoof Peter Sloterdijk kunnen strikken, bekend van werken als ‘Kritiek van de cynische Rede’ (1984). Sloterdijk is een Nietzsche-kenner en staat bepaald boven het politiek correcte mainstreamdenken. Hij polariseert, polemiseert, en ziet humor als een vluchtheuvel, weg van intellectuele bevoogding, academisme en cultuurmarxistisch controledenken.

Dat belooft. Helaas, wie het rijtje van de sprekers verder afgaat, wordt teleurgesteld: het zijn allemaal tamelijke brave mainstreamintellectuelen die de krantencolumns vullen en op zowat elk colloquium te vinden zijn. Om te beginnen Ignaas Devisch zelf, professor filosofie en medische ethiek, en vrijwel dagelijks in de krant of op televisie als ‘opiniemaker’ en expert in morele aangelegenheden. Devisch out zich om de haverklap als VB-basher en verdediger van het cordon sanitaire, met een duidelijke minachting voor het klootjesvolk. Voor hem komt het gevaar van rechts, en niet van datgene wat rechts aanklaagt, namelijk de vervreemding, het als tolerantie verpakte uitsluitingsdiscours tegenover andersdenkenden, en de islamisering.

Zeven Vinkjes

js

Joris Luyendijk, recent bekeerd tot het wokisme.

Dat is zijn goed recht, het levert hem regelmatig een zitje op in programma’s als De Afspraak, maar ik permitteer me om dit centrumlinks orakel niet echt als vrijdenker te catalogeren, laat staan een intellectuele vrijbuiter, eerder als een consensusfiguur die zich zelden buiten de politiek correcte krijtlijnen beweegt. Alles aan hem ademt voorzichtigheid en koudwatervrees uit. Dat is ook de reden waarom hij het nevenbaantje kreeg van voorzitter van de denktank Itinera.

Onder de rest van het sprekersgezelschap vinden we namen als Grace Blakeley (ideologe van de Engelse Labour Party), de linkse econoom Branko Milanovic, het feministenduo Lisa Whiting en Rebecca Buxton, de woke-bekeerling en schaamtehetero Joris Luyendijk (bekend van ‘De zeven vinkjes’), Boris Van Der Ham (verbonden aan het Nederlandse D-66), en de onvermijdelijke Dirk Verhofstadt.

Behoudens een paar uitgenodigde Afrikaanse vrouwenactivistes zoals Zara Kay en Maryam Namazie, wellicht schaamlapjes om het niet allemaal te mannelijk-‘wit’ te laten lijken, zijn het allemaal leden van het welbekende intellectueel-politieke establishment met een uitgesproken linkse signatuur. Daarnaast redt ook Johan Braeckman nog enigszins de meubelen. Al houdt ook deze naam geen enkel risico in op onwelvoeglijke uitspraken. De organisatoren leken vooral op zeker te willen spelen dat er op deze Nacht een rustig slapengaan zal volgen. En dat allemaal in naam van Friedrich Nietzsche, de meest controversiële en averechtse filosoof die we rijk zijn.

De organiserende vereniging is dan ook niemand minder dan het Humanistisch Verbond Gent. Onder de sponsors vinden we Knack en De mens.nu, weerom een humanistische club, en in feite een andere naam voor de Unie van Vrijzinnige Verenigingen. Of hoe men zichzelf tegenkomt.

Wat roept deze nomenklatuur van de Nacht van de Vrijdenker op? Inderdaad: een ons-kent-ons-cultuur en intellectuele inteelt, waar niet de kleinste vonk kan uit voortkomen. ‘Verdraagzaam, pluralistisch, intercultureel en democratisch’, zoals hogervermelde humanistische koepel zich noemt, maar met een totale negatie van stemmen uit de samenleving die bijvoorbeeld de wokes en de cancelcultuur ter discussie stellen. Daarover geen woord in het programma.

Humanistische moraalridderdom

js

Dirk Verhofstadt, ook uit Gent.

Komen op dit vrijdenkersforum dus niét aan bod: rechtse of rechts-conservatieve denkers, klimaatsceptici of antivaxxers. Ook geen nationalisten (uiteraard), identitaire denkers, critici van de multicultuur, onaaibare polemisten of andere dwarsliggers. Geen Paul Cliteur, Wim Van Rooy of Sid Lukkassen, of zelfs geen Lieven Annemans, de man die de pensée unique van het coronaregime durfde te tarten. Of een echte uitdaging, als randanimatie hors catégorie: brulboei Jeff Hoeyberghs. Dat zou ik nog eens als een bewijs van intellectuele durf kunnen appreciëren. En neen, ook ondergetekende zal er zijn visie op humor en satire niet hoeven uiteen te zetten. Voor de humanistische organisatoren zijn dat vermoedelijk allemaal ongewenste uitingen van vrijdenkerij. Om niet te zeggen: gewoon racisten.

Nu mag iedereen een evenement organiseren met om het even welke spreker(s), intellectuele of artistieke boegbeelden, het mag voor mij zelfs een Frontnacht zijn. Waar ik moeite mee heb, is de toe-eigening van de term ‘vrijdenkerij’ en het uithangbord ‘Nacht van de Vrijdenker’, terwijl het puur gaat om de vrienden en favorieten van het Gentse Humanistisch Verbond. Het versmallen van de Diogenisch-kynische en Nietzscheaanse geest tot een onderonsje van gelijkgestemden, geïnspireerd door het humanistische moraalridderdom, lijkt me gewoon een geval van valsmunterij, een manifestatie tégen de intellectuele diversiteit, waarin ik figuren als Dirk Verhofstadt en Ignaas Devisch perfect zie passen.

Lieden dus die hun wensen voor werkelijkheid nemen en zich gedragen als moderne pastoors. De denkers die ze aanhalen draaien zich om in hun graf. Misschien een tegen-Nacht organiseren, voorbehouden aan de filosofen en publicisten die niét in het politiek correcte straatje passen? Wie doet het?

Zara Kay

De ‘Nacht van de Vrijdenker’: een links-weldenkend onderonsje