Beleid op speed: Hoe de drugsoorlog alle zin voor rede versmoort

Peter Muyshondt, de auteur van dit boek, is hoofdcommissaris bij de politie en verloor zijn broer door drugsmisbruik. De mensen die een dergelijk trauma meemaakten, zijn meestal de grootste tegenstanders van legalisering. Muyshondt niet. Hij heeft het thema grondig bestudeerd, zoals hij overvloedig bewijst in dit boek. In het boek neemt hij de lezer mee op een wereldreis naar landen die reeds grote stappen hebben gezet op het vlak van legalisering. Afgewisseld met getuigenissen van gebruikers van bij ons, komt hij met veel feiten over alle soorten drugs en schetst hij ook de internationale regelgeving en de uitwassen die die met zich meebrengen.

Drugs gebruiken is iets kwaadaardig!?

De auteur geeft heel goed weer dat het zoeken naar roes (verstrooiing) een eeuwenoude menselijke zoektocht is. Opium, cannabis, alcohol, tabak, cocaïne … het bestaat allemaal al duizenden jaren. Bij 90% van alle druggebruikers is er ook geen enkel probleem. Een jointje ’s avonds tijdens het tv-kijken, een whisky voor het slapengaan, een lijntje coke op vrijdagavond tijdens een feestje met vrienden of een pilletje xtc tijdens een discotheekbezoek … Bij de meeste gebruikers is er geen enkel probleem. Vele gebruikers zijn goede studenten, collega’s, vrienden, ouders of grootouders. Het enige probleem situeert zich bij de goed bedoelende overheid, waar een aantal moraalridders de nood voelen om hun medemens te beschermen tegen zichzelf. Of misbruiken ze de angst die er bestaat voor het onbekende voor het verwerven van politieke macht?

Muyshondt gaat niet uit de weg dat er problemen zijn met druggebruik en laat getuigen aan het woord. Getuigen die een verslaving achter de rug hebben en alle zaken die erbij komen. Het gaat veelal om mensen uit gebroken gezinnen, maar die hun leven wel verwoest hebben. Hij geeft ook aan dat er bij vele gebruikers een ‘maturing out’ plaatsvindt; ze stoppen vanzelf met drugs zonder enige tijd doorgebracht te hebben in een afkickcentrum. Voor deze afkickcentra en de begeleiding is Muyshondt trouwens best streng.

Streng beleid is in feite gewoon hypocrisie

De voorstanders van het huidige beleid schermen dat bij een wijziging van dat beleid er een ongelooflijke toename zal ontstaan in druggebruik. De auteur schermt terecht dat hij hier sterk aan twijfelt, hij geeft in het boek verschillende internationale voorbeelden van landen waar men het drugbeleid gewijzigd heeft. Waarbij men door (quasi-) legalisering en een focus op gezondheid in plaats van op criminaliteit, de situatie veiliger maakte voor gebruikers en niet-gebruikers. Gebruikers hebben propere en gecontroleerde drugs, niet-gebruikers hebben niet langer meer te maken met de negatieve effecten, zoals criminele circuits, overlast, bendeoorlogen, dure gevangenissen of onschuldig veroordelingen voor drugsfeiten.

Het strenge drugsbeleid wordt terecht vergeleken met de prohibitie in de Verenigde Staten in de jaren 1920, met als cultfiguur Al Capone, waarbij de afschaffing enkel leidde tot meer veiligheid voor gebruikers en niet-gebruikers. Het probleem is dat sommigen veel te verliezen hebben bij de legalisering van drugs, denk maar aan misdaadorganisaties, gevangenisbeheerders (privaat, maar ook publiek!), politiediensten, hulpverleners … De auteur geeft vanuit zijn ervaring als politieman heel goed weer dat politiediensten en overheden enorm profiteren van deze oorlog tegen drugs. Ik denk dan bij mezelf, jammer dat de rest van de samenleving die de rekening daarvan moet ophoesten dat helemaal niet doet. In tegendeel zelfs, Muyshondt geeft treffend weer hoe in de Verenigde Staten de drugwetten ervoor zorgen dat onschuldige personen achter de tralies vliegen, gebruikers levenslang krijgen omdat ze een paar keer worden opgepakt met kleine hoeveelheden en hij geeft terecht weer dat er een enorme discrepantie bestaat tussen het percentage minderheden dat wordt opgepakt ten opzichte van blanken, terwijl het aantal gebruikers procentueel niet veel verschilt.

Objectieve activist

De auteur is erg activistisch, toch staat dat hem niet in de weg om een objectieve analyse te maken van de feiten, en ook van het debat. Het enige wat mij wat stoorde was een licht progressieve ondertoon, waarbij de auteur vergeet dat het verbod op drugs net uit The Progressive Era afkomstig is. Dus niet enkel vrouwenstemrecht kwam uit de progressieve koker, ook de drang om van iedereen betere mensen te maken en de bijbehorende prohibitie van drugs zoals alcohol en andere die we vandaag bestempelen als ‘illegale’ drugs. Ook inzake Donald Trump vergist hij zich: hij zegt dat Trump de legalisering zou terugdraaien die in sommige staten van kracht geworden zijn. Het is zo dat zijn minister van Justitie Jeff Sessions hard streeft naar een strenger drugbeleid, maar Trump was in zijn campagne voorstander om de beslissing bij de staten te leggen. Zijn goede vriend en persoonlijk adviseur Roger Stone is dan ook een legaliseringsactivist en dringt er zelfs rechtstreeks bij Trump op aan om zijn verkiezingsbelofte te houden.

Mijn ander puntje van kritiek is dat hij commercialisering bij legalisering verwerpt. Zoals het in Colorado gebeurt, zegt Muyshondt, waarbij er echt creatieve zaken met cannabis gebeuren zoals bijvoorbeeld cannabis-snoepjes. Muyshondt heeft echter gelijk als hij vindt dat men niet mag aanzetten tot gebruik, maar zoals hij zelf zegt is het gebruik in Colorado, ondanks de commercialisering, niet gestegen. Het enige wat er veranderd is, is de verminderde activiteit van de criminele bendes.

Verkiezingen 2019

Ik deel de opinie van de auteur dat het legaliseringsdebat in België helaas is ondergesneeuwd. De War on Drugs in Antwerpen faalt, kijk maar naar de bendeoorlogen in Borgerhout. Maar ook in Brussel, blijft men gewoon dealen voor mijn deur. Zou het niet beter zijn mochten die dealertjes een winkeltje opendoen en zich veilig bevoorraden in plaats van lid te zijn van een straatbende en – indien er iets fout loopt – aansprakelijk kunnen gesteld worden? De brave gebruikers zouden alvast zeker kunnen zijn dat ze een veilig product kunnen gebruiken. Het zou er gewoon uitzien als een dag- of nachtwinkel, of zoals u wil, een coffeeshop zoals die bestaat in Nederland.

Dit boek is een mustread voor de beleidsmakers in dit land, vooral voor zij die zich bezighouden met justitie en volksgezondheid.