Vlaams Belang publiceert Coronablunderboek

Barbara Pas en Chris Janssens schreven een Coronablunderboek. Het werk is goed gedocumenteerd en lijst een opeenvolging van blunders, leugens en bestuurlijke onkunde op. Dit gebeurt thematisch en chronologisch. Op zich had die opsomming kunnen volstaan: de feiten spreken voor zich. Vandaar dat het jammer is dat een dikke saus van politieke propaganda het werk enigszins lijkt te ondermijnen.

Fractievoorzitters

Dat laatste valt natuurlijk wel te begrijpen. Beide auteurs behoren tot de meest actieve parlementairen die het Vlaams Belang rijk is. Pas is fractieleider voor de partij in de Kamer van Volksvertegenwoordigers , Janssens vervult in het Vlaams Parlement dezelfde rol. Uit het boek blijkt dat hun tussenkomsten tijdens de coronacrisis veelvuldig in dovemansoren vielen en dat parlementaire vragen botweg onbeantwoord bleven. De aldaar opgelopen frustratie bleek een goede sausbinder te zijn.

Het boek begint met een terugblik op de recente Belgische epidemiologische geschiedenis. In 2005 werd naar aanleiding van de Aziatische vogelgriep het Interministerieel Commissariaat Influenza opgericht, dat een jaar later een rapport publiceerde waarin het belang van mondmaskers nadrukkelijk aan bod kwam. In 2009 stelde een studie in opdracht van Laurette Onkelinx dat de oorspronkelijk vooropgestelde voorraad niet toereikend was en werd die naar behoren uitgebreid. Op basis van expertenadvies legde de FOD Volksgezondheid een strategische voorraad aan. Die werd in een legerkazerne gestockeerd. De strategische voorraad werd onder onduidelijke omstandigheden vernietigd en vooral niet werd vervangen. Allemaal onder de auspiciën van Maggie De Block. Op parlementaire vragen hierover kwam nooit een antwoord.

Minimalisering

In een tweede hoofdstuk komt de fase van ontkenning en minimalisering in beeld. CoViD-19 werd consequent weggezet als een eerder onschuldig griepje, ondanks de alarmerende berichten die ons uit het buitenland bereikten. Mondmaskers waren niet nodig, paniek ook niet. Dat eerste is te verstaan: er waren er gewoon geen. Dat tweede kan men ook begrijpen. Paniek brengt zelden oplossingen. Maar het herhaaldelijk minimaliseren en zelfs liegen lijkt onvergeeflijk. En dat er gelogen werd, mag blijken uit het feit dat de kanselarij van de Eerste Minister reeds op 30 januari om 11.21u de website info-coronavirus.be registreerde. Daar werd duidelijk al verwacht dat de poppen aan het dansen zouden gaan.

Dan wordt het maart.  We gaan in lockdown, maar niet zonder eerst de gelegenheid te geven om nog eens uitgebreid uit de bol te gaan. De lockdown werd aangekondigd in plaats van direct opgelegd. Het gevolg zullen de meesten zich nog wel herinneren: de beruchte lockdownfeetjes zorgden voor veel ophef en verontwaardiging. Horeca-uitbaters staken de loftrompet over de gelegenheid die ze kregen om nog één avond volle bak loos te gaan. Één van de gelukkige herbergiers die in de pers de loftrompet stak over die beslissing bleek de echtgenoot van Gwendolyn Rutten te zijn. Zijn koffiebar die normaal om 21 uur sluit, bleek die vrijdag de dertiende met ongekend succes langer open te zijn gebleven, bomvol voor de laatste dans…  Een prachtgelegenheid voor het virus om ook mee te feesten.

Mondmaskersaga

In het vierde hoofdstuk beschrijven de auteurs de periode van de lockdown zelf. Daarin komt de saga van de mondmaskers pas echt naar voren. Onze overheidsdiensten lijken hemel en aarde te bewegen om toch maar aan mondmaskers te geraken. Het blijkt niet meer vol te houden om te blijven beweren dat ze geen nut hebben bij het bestrijden van de pandemie. Die pogingen situeren zich op een as die loopt van klungelachtig tot ronduit verdacht. Eerst is er de poging van de FOD Volksgezondheid, die resulteert in een bestelling bij een éénmansbedrijfje uit Temse dat zonder enige betrouwbare referentie de opdracht binnenrijft maar nadien schromelijk in gebreke blijft.

Daarop volgt een mislukte aanbesteding door Defensie bij een dubieus Luxemburgs postbusbedrijf. Resultaat: dure en bij levering voor twee-derde onbruikbare maskers. Ondertussen bestelt Geens dan maar filters. Die moeten door de bevolking maar in zelfgemaakte maskers worden verwerkt. Daar heeft die bevolking ondertussen al ervaring mee: al weken houden vrijwilligers zich bezig met het ambachtelijk produceren van niet-gecertificeerde mondmaskers voor ziekenhuizen, maar vooral voor de woonzorgcentra.

Woonzorgcentrumdrama

Dat brengt de auteurs bij de blunders op het Vlaamse niveau. Die woonzorgcentra vallen namelijk onder de Vlaamse bevoegdheid, sinds de laatste staatshervorming. Daar speelde zich een drama af. Door een totaal gebrek aan testen kon er nooit uitgemaakt worden wie van het personeel eigenlijk nog geschikt was om de centra te betreden. Ondertussen waren ze wel in quarantaine geplaatst. Werknemers met milde symptomen moesten blijven komen, beschermingsmateriaal bleek niet of nauwelijks voorhanden. Testcapaciteit was niet voorhanden. De overheid bleef -weeral- in gebreke. Deze keer de Vlaamse overheid.

En zo gaat het maar door. Mondmaskers worden bij levering afgekeurd, testen blijken onvindbaar of onbetrouwbaar Geld wordt over de balk gegooid. Over welke bedragen het allemaal zou gaan is tot nog toe niet duidelijk. Op parlementaire vragen blijft de regering het antwoord schuldig.

Illegitieme Regering

De rol die Wilmès en haar minderheidsnoodregering met volmachten hierin speelt wordt eveneens door Pas en Janssens aan de kaak gesteld. De premier communiceert slecht, onzeker, heeft haar regering niet in de hand. Op het Federale niveau heerst chaos. In de Nationale Veiligheidsraad is het een rommeltje. Ministers spreken elkaar en de experten tegen. De experten onderling blijken het ook niet altijd eens. Kortom: een ramp. Een ramp die veroorzaakt wordt door een illegitieme regering met amper 38 zetels op 150, die de grootste partijen van het land schaamteloos buiten spel zet.

Conclusies

Dit alles leidt de auteurs tot twee conclusies. Ten eerste toont deze droeve episode de inefficiëntie ven de Belgische constructie met haar versnipperde en heterogene bevoegdheden aan. Het is dringend tijd om België op te doeken en Vlaanderen zelf de middelen en macht in handen te geven om beleid te voeren. Voorstellen van andere partijen, die omwille van dezelfde redenen pleiten voor herfederalisering, wijzen Pas en Janssens kordaat af. Het terugbrengen van bevoegdheden naar een niveau dat nu onomstootbaar heeft bewezen niet (meer) te functioneren, neigt naar waanzin. Die oproepen voor herfederalisering zijn volgens de auteurs stuiptrekkingen van de traditionele partijen die zo krampachtig proberen aan te macht vast te klampen tegen de wil van de zich steeds meer van hen afkerende kiezers in.

Een tweede conclusie is dat -zolang er nog een Belgische context is- er dringend een parlementaire onderzoekscommissie moet komen om alle zaken uit te spitten die fout gelopen zijn. Er is namelijk in bepaalde episodes op zijn minst de indruk gewekt dat aanbestedingen niet conform werden uitgeschreven, hetgeen mogelijks corruptie doet vermoeden. Er werd naar believen gedesinformeerd, zelfs ronduit gelogen. De ziekte werd geminimaliseerd, oplossingen om de epidemie in te dijken werden weggezet als onnuttig. Dit enkel om toe te dekken dat de regering niet in staat was om het nodige te doen. Blunder na blunder, tijdens de voorbereiding van en consequent verdergezet tijdens de crisis zelf.

De auteurs vernoemen de verantwoordelijken met naam en toenaam. Het gaat over Maggie De Block, Sophie Wilmès, Koen Geens, Philippe de Backer, Philippe Goffin, Wouter Beke, de lijst politici met boter op het hoofd in deze saga is schier eindeloos. Ook de onvermijdelijke Marc Van Ranst krijgt regelmatig een veeg uit de pan: hij komt naar voren als een pathologische leugenaar bij wie wetenschappelijke ernst en waarheid niet op de eerste plaats komen bij het uitspreken van advies in zijn rol als meest publieke expert.

Info/propaganda

De opsomming van alle feiten in dit boek spreken duidelijk voor zichzelf. Daarom dat de propagandistische, zelfs cynische toon van het boek mij enigszins teleurstelt. Dit had, mits enige afstand en een grotere objectiviteit, een zoveel krachtiger werk kunnen zijn. De informatie die meegegeven wordt blijft echter op zich staan, waardoor het boek, ondanks de duidelijke politieke recuperatie, toch een nuttige kroniek geeft van de recente gebeurtenissen in onze parlementaire democratie. Of wat daar nog van overschiet.

Het Coronablunderboek is te bestellen op de website van Uitgeverij Egmont.