De hoed van Geeraard de Duivel: geslaagde ‘ultieme editie’ van Nero-verhaal

Er verscheen een ‘ultieme editie’ van één van de belangrijkste albums van de bekende stripreeks De avonturen van Nero. Een prachtig gerestaureerd verhaal ten tijde van de Koningskwestie, een fantastische leeservaring en de nodige politieke context zijn het resultaat. 

Uitgeverij Davidsfonds bracht weer een prachtig boek uit in de reeks die het nu al enkele jaren wijdt aan striptekenaar Marc Sleen: De Hoed van Geeraard de Duivel, de ultieme editie is een zwart-wit uitgave van het laatste verhaal in de Nero-reeks dat onder de titel De avonturen van detectief Van Zwam verscheen in de krant. Madam Pheip doet er haar intrede. De volgende verhalen wordt Nero het onbetwiste hoofdpersonage.

Koude Oorlog

In De Hoed van Geeraard de Duivel verschijnen de stroken per twee op dik papier. Onder de twee stroken geven Yves Kerremans en Noël Slangen kort uitleg. Vanuit een cultuurhistorisch oogpunt is dat een zeer interessante aanpak omdat taal verandert en de context van het verhaal intussen vergeten is. Als krantenstrip tijdens de Koude Oorlog is die contextualisering ontzettend belangrijk, en leerrijk.

De uitleg van Kerremans en Slangen is soms erg belangrijk om de visuele en tekstuele grappen te begrijpen. Hoewel Marc Sleen grafisch nog niet zijn hoogste niveau behaalt qua tekeningen en grafisch vertellen zit alles wat zo kenmerkend is voor de krantenstrip Nero al in de 264 stroken. De scenografie en de achtergronden zijn nog erg primitief.

Geslaagde vormgeving

De vormgeving van de nieuwe uitgave is erg geslaagd. De stroken zijn vakkundig gerestaureerd door Jos Vanspauwen. Hij is een oud-medewerker van Studio Vandersteen die na 2011 werkte als inkter voor de reeks die nu De Kiekeboes heet. Een inkter zet de potloodtekeningen in Chinese inkt zodat ze via een fotografisch procedé gezet kunnen worden in de opmaak van de krant.

Omdat niet alle originele strookjes nog bestonden moest Vanspauwen op basis van ingescande versies van oude kranten de ontbrekende tekeningen restaureren om het verhaal volledig te maken.

Moderne verhalen

Elke pagina van De Hoed van Geeraard de Duivel is de publicatie van één dag in de kranten Het Volk en De Nieuwe Gids. 133 dagen lang dus. Elke dag verschenen twee stroken of strips, vandaar de naam ‘stripverhalen’. In het nieuwe boek zijn de stroken wel groter afgedrukt dan in de oorspronkelijke kranten.

Vergeleken met moderne stripverhalen lijken de stroken misschien primitief, maar de lezer mag niet vergeten dat de auteurs aan een hels tempo werkten om er elke dag twee op de redactie te krijgen. Schetsen, tekenen, inkten, enzovoort. Allemaal met de hand.

Marc Sleen

Marc Sleen deed jarenlang alles zelf. Van scenario schrijven en schetsen, tot tekenen, inkten, … Dat was zelfs in 1950 bij succesvolle striptekenaars niet meer de norm. De meeste striptekenaars, zoals Hergé en Willy Vandersteen, omringden zich met medewerkers om de dagelijkse productievolumes te halen.

Niettemin zijn veel tekeningen pareltjes. De opvallendste soort zijn de karikaturen die Sleen verwerkte in zijn nevenpersonages. Het verhaal bevat er veel van kennissen van Sleen, maar ook van bekende politici. Wat dat betreft is dit album een fraai voorbeeld van die toch tamelijk unieke aanpak. Geen enkele striptekenaar in die periode deed dat zo goed en consistent.

Geeraard

Het opmerkelijkste nevenpersonage met karikaturaal hoofd is Geeraard de Duivel. Hij is tegenspeler en titelfiguur in het verhaal. Die duivel blijkt na een scheerbeurt niemand minder dan de socialistische voorman Kamiel Huysmans. Na zijn bezoek aan de kapper gaat de duivel het verdere verhaal door als Kham-el-Amil.

Sleen ontpopt zich al commentator van de Koningskwestie in het stripverhaal. Los daarvan gebruikt hij de karikaturen van politici voor de booswichten. De communist Edgard Lalmand duikt op als een Indiër. De socialistische regeringsleider Paul-Henri Spaak duikt dan weer op als personage dat met Geeraard de Duivel optrekt.

Spotprenten

Ook de blauwhelmenmissie van de Belgen in Korea komt aan bod. Toch is dat stripverhaal volgens de auteurs niet het meest politieke verhaal van Marc Sleen. Die prijs gaat naar het Nero-album De planeet Egmont uit 1979.

Het verhaal zelf is een klassiek holderdebolderverhaal zoals de meeste Nero-albums. Qua tekeningen zitten er veel pareltjes in het boek. De prachtige tekeningen van een tijger tonen het tekentalent van Sleen. Zo’n niet na te vertellen verhaal met peripetieën en grapje na grapje hoorde erbij. Logisch, want de strips werden vooral gezien als bestemd voor kinderen. Al las het hele gezin de strips in de krant. De albumverkoop achteraf was er vooral voor de jeugd.

Volgens kenners zoals de auteurs was De avonturen van detectief Van Zwam een keerpunt. Niet enkel omwille van de introductie van het populaire nevenpersonage Madam Pheip en de steeds belangrijkere rol of zeg maar hoofdrol voor Nero. Binnen de genese van het dagbladfenomeen Nero blijkt het verhaal inderdaad een mijlpaal. Een iconisch stripverhaal dat niet mag ontbreken in de boekenkast van stripliefhebbers, maar evengoed liefhebbers van geschiedenis of media zal kunnen bekoren.