Een brexitboek met een verrassing

‘De stad is dus ook een beetje aan de saaie kant, en zo heb ik het graag.’ U kunt dit citaat over Oxford lezen op blz. 23 van De jaren van chaos. Berichten uit Brexitland, het nieuwste – en zo liet hij me verstaan – ook laatste boek van Ivan Ollevier. Ik moet u bekennen dat ik een boontje heb voor Ivan Ollevier. Van zodra hij op de VRT verschijnt, spits ik mijn oren, want de man is zoals zijn omschrijving van Oxford: een beetje saai, maar hij doet wat hij moet doen. En de man snapt de Britse geest goed.

Ik vond zijn vorige boek Het gekroonde eiland nu wel iets té droog, hoewel de hoofdstukjes waarin hij de gewone Brit tijdens de brexitcampagne aan het woord liet, dat boek enige kleur schonken. Dat is deze keer minder het geval. De heer Ollevier heeft dan ook de pech dat er inmiddels al twee bijzonder goede boeken verschenen die de stem van de gewone man prima aan het woord laten. Enerzijds Mathijs Schiffers’ Brexitland en anderzijds Stem van het Brits volk van Melle Garschagen. De Nederlandse schwung van de auteurs benadert Ollevier nooit.

Bondige en krachtige portretten

Maar Ollevier laat de lezer vlotjes meekijken naar de politieke klasse met behulp van zijn journalistieke bril en biedt hem daarmee een zitje op de eerste rij. Op die manier krijgt u een helder relaas over wat er gaande was vanaf het moment dat er een meerderheid was voor een brexit in het referendum van 2016. We stappen met Ollevier mee Downing Street binnen, een plek die hij voor de tweede keer in zijn professionele leven mocht bezoeken. Hij laat ons meegenieten van ‘een geweldige ervaring om de trap te beklimmen met de portrettengalerij van alle oud-bewoners van het huis’.  Ook bijzonder fijn om te lezen is zijn ontmoeting met de beroemde – en beruchte – Mister Speaker van het Lagerhuis, John Bercow.

Ivan Ollevier kon de man interviewen in Nederland  – u kon dat ook in Het Journaal zien – en portretteert aan de hand van zijn ontmoeting een vrij volledig beeld van Bercow. Het fijne is dat Ivan Ollevier dat doet in slechts vier pagina’s. De auteur schrijft nergens een woord te veel. We leren een gedreven, maar moeilijke en ijdele politicus kennen. Olleviers schets van bijvoorbeeld Nigel Farage gaat voorbij aan het clichébeeld dat we doorgaans van deze beruchte politicus krijgen. De schrijver lijkt daarmee op een artiest die met enkele welgemikte strepen treffend een persoon op een canvas kan aanbrengen.

Verdienstelijk aan De jaren van chaos is de aandacht voor bij ons vrij onbekende politici, zoals de ietwat vreemde Claire Fox. Ze was in 2019 kandidaat voor de Brexit Party van Nigel Farage tijdens de Europese verkiezingen. Fox was jarenlang actief in de trotskistische beweging in het Verenigd Koninkrijk. Ze sympathiseerde met de Ierse terreurbeweging IRA en was een van de uiterst linkse infiltranten binnen Labour die in de jaren 1980 door de leiding uit de partij werden gekegeld. Ivan Ollevier laat haar even aan het woord en schenkt de lezer op die manier een compleet beeld van de brexitbeweging van de voorbije jaren.

Was-ie er of was-ie er niet?

En dan is er een passage in het boek die me wat dwars zit. Het is een stukje waarbij hij me zowaar verrast. Van blz. 65 tot 68 vertelt de auteur over het vierdaagse partijcongres van de Britse Conservative Party in 2017. Het congres vond plaats van zondag 1 oktober tot woensdag 4 oktober. Dat congres woonde ikzelf als verslaggever voor Doorbraak.be voor een groot stuk bij. De beschrijving van Ollevier start herkenbaar, maar ik knipper nogal confuus met de ogen bij het lezen van zijn zinnen. Ik krab aan mijn kale kruin en pijnig mijn geheugen en besluit: ‘Ik heb die dagen Ivan Ollevier nergens gezien…’

Nochtans krijg je stellig de indruk dat de journalist op dat congres rondliep. Hij beschrijft de sfeer, de gangen – hoewel er niet veel gangen zijn, want het is een grote hal met daarachter een grote zaal – en de vreemde individuen. Omdat ik ervan overtuigd ben dat ik me in mijn indruk vergis, besluit ik de data te googelen van de congresdagen. Met een simpele zoekopdracht weet ik dat Ivan Ollevier op dinsdagavond in West-Vlaanderen een lezing over de brexit gaf. Maar goed, die dinsdag verliet ikzelf het congres. Dus, misschien was hij zelf alleen aanwezig op woensdag, toen ikzelf van thuis uit keek naar de hoestende en proestende toespraak van Theresa May?

Een fijn gevoel voor humor

Het lijkt me het meest welvoeglijke om de journalist hierover te mailen en het hem op de man af te vragen. Fair play and all that… We corresponderen vriendelijk heen en weer, zoals dat hoort, en ik leg hem alles voor. Ik houd er een curieus besluit aan over: Ivan Ollevier trok die woensdag naar Manchester, was niet op het congresterrein zelf en gebruikte uiteindelijk beelden van de BBC voor Het Journaal, want het kost onbetaalbaar veel om daar te filmen. Zoals ik hem schreef, vind ik het ‘rather baffling’ (nogal verbijsterend) dat de brave man daarvoor in opdracht van de VRT naar Manchester vloog. Die woensdagavond was ik overigens in Terzake te gast om over die conferentie te vertellen.

Staat of valt het boek nu met dit ongewone stukje? Het boek blijft zeker lezenswaardig als je enig inzicht wil krijgen in de Britse politiek van de voorbije vijf jaren. Ivan Ollevier doet u het verhaal mooi uit de doeken op zijn gekende, economische en analytische manier, met toch wel een fijn gevoel voor humor. Hij is minder saai dan hij laat uitschijnen, ja, verrassend zelfs.