Een kleine geschiedenis van Grote durvers

Globetrotters en internationale entrepreneurs. Vlaanderen kent er wel wat. Een land dat veel buitenland heeft, heeft natuurlijk ook veel mensen in het buitenland. Dat is vandaag niet anders dan gisteren en eergisteren.

Peter Vanham is er ook zo eentje. Als journalist is hij naar de VS verhuisd, van daar naar het bedrijfsleven getrokken: vertegenwoordiger van Eddy-Merckx-fietsen. En van daaruit ‘head writer’ geworden van het Wereld Economisch Forum. Zoals alle expats, wordt je dan dagelijks geconfronteerd met hoe buitenlanders over je land denken. Met een ‘I am Peter and I am from Belgium’ kom je in elk expatwereldje al een heel eind ver. En dan borrelt vanzelf ook de vraag op: waar kom ik vandaan en waar kan ik trots op zijn? En met die vraag kroop de auteur in zijn pen.

Het verschil

De auteur combineert een uitermate vlotte pen, interesse voor geschiedenis, een helikopterzicht en de ambitie om het eigen verleden te bekijken. Hij koos er dan ook een reeks verhalen uit waar ‘mensen van bij ons’ er toe deden. Voor hun stad, hun land, of zelfs een ander continent.

Een lijn tussen die verhalen is niet echt te trekken. En dat hoeft ook niet. Elk hoofdstuk speelt in een ander stukje geschiedenis en brengt het verhaal van een man of zelfs familie die voor zijn wereld het verschil heeftgemaakt . En in tegenstelling tot de geschiedenisboekjes, gaat het daarbij absoluut niet over heersers of keizers.

Vele verhalen zijn bekend uit de geschiedenisboekjes of zelfs maar de ‘Vlaamse filmpjes’. Andere verhalen zijn wat minder gekend. Hoe de vroege monniken Omaar, Trudo en Begga met hun abdijennetwerk in Vlaanderen  de streek overheerste. Hoe de kroeg van de familie Van der Buerse (jawel) Brugge deed uitgroeien tot internationaal zakencentrum. Hoe het Gent van Jacob van Artevelde een dramatische rol speelde in de machtsstrijd tussen Frankrijk en Engeland.

Waarom de Toren in Mechelen nooit is afgebouwd en hoe drie generaties Keldermansen opklommen van simpele metsers naar kathedraalbouwers. De omzwervingen van jezuïet Ferdinand Verbiest in het China van de 17de eeuw. De opbouw van een staal- en treinwagonimperium door de familie Cockerill en — al heel dicht bij vandaag — de uitbouw van een pillenmultinational door dokter Janssen.

Op en neer

De auteur verhaalt daarbij in een heel vlot leesbare tekst – en met een af en toe ironische ondertoon – de  opgang maar ook de neergang van onze historische figuren. Met een klein stukje historische context dat de lezer laat begrijpen onder welk gesternte het allemaal mogelijk was. Dat is dan weer een enorme verademing tegenover teveel geschiedenislessen en boeken die altijd goeden en slechten moeten vinden en er dan uiteindelijk een moraliserend sausje over gieten met de bril van vandaag.

In die zin is de ondertitel van het boek — Buitengewone Belgische ondernemers van de middeleeuwen tot nu — helaas een miscast die de lezer op een verkeerd spoor brengt. Slechts twee hoofdstukken gaan over ondernemende Belgen  – netjes communautair verdeeld zoals het hoort.  Heel het boek op de achterflap een stukje ‘geschiedenis van België’ noemen, doet daarom op het eerste zicht nogal denken aan politieke Belgische correctheid. Poco van hier.

Maar laat u daardoor vooral niet afschrikken. De rest van het boek is uitermate goed geschreven door een vlotte Vlaming met een globetrotter bril.