Het vervallen huis van de islam

De islamitische wereld bevindt zich in een diepe crisis, stelt hoogleraar sociologie en migratie Ruud Koopmans in zijn recente boek Het vervallen huis van de islam. Enkel het erkennen van de problemen en het hervormen van deze godsdienst kan soelaas bieden.

Hoe komt het toch dat bijna de ganse wereld afgelopen decennia richting meer democratie ging, behalve de islamitische wereld? Waarom is het daar met de rechten van vrouwen, religieuze minderheden en homo’s zo slecht gesteld? Waarom vallen er zo veel slachtoffers bij islamitisch terrorisme en burgeroorlogen?  Hoe komt het dat de meeste niet-islamitische landen die gedekoloniseerd zijn het door de band beter doen dan islamitische gedekoloniseerde landen? En hoe komt het dat islamitische migranten in het westen vaak negatieve attitudes uit hun thuislanden meenemen naar onze contreien ?

Een bepaalde lezing doet ons geloven dat dit allemaal te maken heeft met westers (neo)-kolonialisme, inmenging van het westen in de islamitische wereld (invasie in Irak, Lybië,…), westerse regimes die islamitische dictators steunen of tolereren, discriminatie van moslims in het westen, etc. Onzin, zegt onze Nederlandse professor aan de Humboldt Universiteit.

Religieus-reactionair keurslijf

Op basis van een indrukwekkende hoop cijfermateriaal, studies en feiten, vaak afkomstig van de Verenigde Naties en het Pew Research Center, toont Koopmans aan dat de islamitische wereld, en veel individuele moslims, gevangen zitten in een religieus-reactionair keurslijf, dat er voor zorgt dat de islamitische wereld niet klaar is voor de uitdagingen van de 21e eeuw, en moeilijk democratisch en pluralistisch kan worden, en zelfs haar economische ontwikkeling belemmert.

‘Wat de islam nodig heeft om zich van het fundamentalisme te bevrijden, is een breedgedragen hervormingsbeweging van binnenuit, die de misstanden in eigen kring recht in de ogen kijkt en klip-en-klaar afstand neemt van het idee van de Koran als het letterlijke woord van God dat onafhankelijk van tijd of plaats geldig is. Afstand nemen van het fundamentalisme betekent het verwerpen van de politieke aspiraties van de islam en de erkenning van het principe van de scheiding van religie en staat’.

Fundamenteel hervormen

Klinkt mooi, alleen zijn het niet allen de fundamentalisten die van mening zijn dat de Koran het letterlijke woord van God is, dat is namelijk een mainstream islamitische overtuiging. Dus moet je proberen aantonen dat de Koran niét het letterlijke woord van God is, en dat is een démarche die weinig niet-moslims aankunnen.

Wie het islamitisch fundamentalisme wil bestrijden, kan met andere woorden niet anders dan de fundamenten van de islam te hervormen. Het vervallen huis van de islam  biedt in ieder geval gedetailleerde en intelligente islamkritiek. Aanbevolen lectuur voor iedereen die van mening is dat de problemen in de islamitische wereld allemaal te wijten zijn aan niet-moslims, de Verenigde Staten, het zionisme en nog meer van dat fraais.

Deze recensie verscheen eerder al in ’t Pallieterke.