Historisch niet te accuraat maar fraai piratenepos

In het genre van de hybride tv-serie met zowel documentaire als swashbuckler is The Lost Pirate Kingdom de nieuwste gedramatiseerde documentairereeks van Netflix. De acteerprestaties zijn uitzonderlijk goed. De producent/regisseur/scenarist laat zich echter regelmatig teveel meeslepen door zijn onderwerp, waardoor het soms dweperig wordt en irritante trekjes van de inhoudsloze sensatie-docu’s van National Geographic Channel of History Channel overneemt. Toch is de reeks uiterst kijkwaardig.

Daniel Defoe

De titel is eigenlijk onzin, want in de hele reeks hebben de deskundigen het over de pirate republic. Als de kijker de makers mag geloven, dan was Nassau in de Bahama’s tussen 1715 en 1718 een soort democratische republiek van piraten. Die visie is gebaseerd op enkele ooggetuigenverslagen die Britse marineofficieren en handelaars naar Londen stuurden. Eigenlijk verwijzen ze dan naar enkele bekende tirades door de piratenkapiteins Benjamin Hornigold en Sam Bellamy.

De ‘free prince speech’ van Bellamy tegen kapitein Beer is bekend dankzij Daniel Defoe die onder het pseudoniem Captain Charles Johnson A General History of the Robberies en Murders of the Most Notorious Pyrates schreef. Daarnaast veralgemenen en glorifiëren de makers ook het gebruik van het wegstemmen van slechte piratenkapiteins door de bemanning alsof elke man één stem zou hebben. Het woord democratie valt te pas en te onpas.

Spaanse Successieoorlog

De Netflix-serie probeert de chaotische periode van de piratenplaag te tonen en te verklaren. Die piratenplaag ontstond toen na de Spaanse Successieoorlog de Engelse kapers (dus piraten met kaperbrieven van de Britse regering) in de Caraïben plots zonder inkomen dreigden te vallen. Omdat Engeland in 1713 vrede sloot met Frankrijk en Spanje met zijn nieuwe Franse Bourbon-dynastie, mochten de Engelse kapers geen Franse en Spaanse schepen meer aanvallen en beroven.

De Spaanse Successieoorlog was eigenlijk een soort wereldoorlog waarbij Lodewijk XIV zijn kleinzoon op de vacante Spaanse troon plaatste en zo het Europese machtsevenwicht verstoorde. Pruisen, Oostenrijk, de Nederlanden en vooral Groot-Brittannië vormden een verbond of Grote Alliantie tegen Frankrijk, Spanje en Beieren. De oorlog eindigde pas nadat beide kampen dermate verliezen hadden geleden dat verder doen geen optie meer was. Hoewel vooral het huidige België het strijdtoneel vormde en daar nog dagelijks archeologische vondsten rond gedaan worden, vormden de Spaanse handelsroutes in de Caraïben en voor de kust van Florida een andere belangrijk militair theater.

Oostenrijkse bufferstaat

Met dit verschil dat de Britten daar gebruik maakten van huurlingen. Ondernemers konden een schip uitrusten, bewapenen en de vijandelijke schepen plunderen.  Daarvan moesten ze een deel afdragen aan de Engelse kroon. In ruil ontvingen ze een kapersbrief. Wat overigens niet hielp bij hechtenis, want de Spanjaarden knoopten zowel kapers als piraten op. Dit trok zeer veel zeelui en avontuurlijke financiers aan die de Spaanse zilvervloot wilden plunderen.

In de slag bij Malplaquet in 1709 sneuvelden meer dan tienduizend Fransen, maar de overwinnaars verloren bijna tweemaal zoveel volk zodat een opmars naar Parijs in het water viel. Uiteindelijk volgde vrede in 1713, met als gevolg dat de Zuidelijke Nederlanden een Oostenrijkse bufferstaat werden met permanente bezetting door Nederlandse garnizoenen om de barrièreverdragen tegen Frankrijk te handhaven. De Nederlandse regenten waren liever geen buur van Frankrijk dan dat ze de Nederlanden herenigden.

Een vreemd gezelschap

De financiële aderlating van deze behoorlijk uitzichtloze en vooral nutteloze oorlog was dermate groot dat zelfs de grootste maritieme macht van het moment, de Britse vloot, driekwart van haar bemanning ontsloeg. Volgens sommige bronnen die ook de documentaire gebruikt, betekende dit dat driekwart van 55.000 matrozen werkloos werden. Ook de Franse marine kelderde bijna door bankroet. De oorlog had volgens een masterthesis uit 2011 door Richard Byington enorme gevolgen: ‘The War of Spanish Succession had long-term effects on the French navy. Between 1714 and 1763, the French navy would play a secondary role to that of the army. The War of Spanish Succession marked the beginning of the precipitous decline in the production and success of the French navy.’

De producent en vermoedelijke regisseur en scenarist Patrick Dickinson leeft zich vaak uit in de gedramatiseerde delen, terwijl de deskundigen die hij opvoert  toch een vreemd gezelschap blijken te vormen met soms bizarre meningen (zoals feministische vrouwelijke piraten).  Zo kan je Jessica Cale (auteur van Dirty, Sexy History), Sam Conniff (auteur van How to be More Pirate) of George Choundas (een ex-FBI-agent en auteur van The Pirate Primer) bezwaarlijk deskundigen noemen, eerder het tegendeel zelfs. Ed Fox is wel maritiem historicus en Colin Woodward is journalist en schrijver van The Republic of Pirates (waarvan de rechten verkocht werden om de tv-reeks Crossbones te maken wat verklaart waarom de titel anders is). Kortom, de bijdrage van historici en maritieme archeologen aan de reeks is quasi te verwaarlozen.

Hitchcock

Dat is ook te merken. Justificatie van misdaden, getuigenis à décharge over piraten zoals Zwartbaard waarvan geen enkele moord zou bewezen zijn… het is allemaal wat te rechtvaardigend, te vergoelijkend. Nassau was een piratennest met hoeren, gevluchte slaven en piraten. Wat dat betreft is een fictiereeks als Black Sails over hetzelfde onderwerp en met dezelfde personages soms geloofwaardiger.

Waar in The Age of the Samurai acteurs met tatoeages het enige storende anachronisme ware, storen hier de prachtige 3D-animaties van de schepen omdat bepaalde schepen duidelijk niet uit de periode 1710-1720 dateren. Door steeds dezelfde rendering te gebruiken komt het soms ook goedkoop over. Hetzelfde effect veroorzaakt het gebruik van green keys (groen doek waarvoor de acteurs spelen zodat later zoals bij het weerbericht de beelden achter de acteur kunnen gezet worden). Een de regisseurs, Stan Griffin, en director of photograpy Robin Fox kozen voor de door Hitchcock bekende rear projection. Acteren voor een geprojecteerd beeld op een groot wit doek (zoals het landschap en de straten in bijna elke autoscene bij Alfred Hitchcock). De volledige locaties in Jamaica en Nassau werden zo in de West London Film Studios opgenomen.

Zeer degelijk acteerwerk

Qua cast koos Netflix voor Britse acteurs die stuk voor stuk zeer degelijk acteerwerk afleveren. De Britse acteur James Oliver Wheatley speelt Zwartbaard. Een andere minder bekende Brit, Sam Callis, die een bijrol speelde als Goldcloak in Game of Thrones, speelt Benjamin Hornigold.

De bekendste onbekende acteur is de Brit Mark Gillis die al decennia rolletjes speelt in soaps zoals Eastenders en Grange Hill. De voice-over door Derek Jacobi is werkelijke subliem. Op het internet circuleerde het verhaal dat het productiehuis World Media Rights (WMR) bij de release op 15 maart nog steeds de crew niet had betaald voor de complete opnames. Toch is de reeks geslaagd, onderhoudend en leerrijk.