Unity Mitford, de Engelse Walkure

Een Nederlandstalig boek over de Mitfordzusjes verwelkom ik als een handbeschilderd porseleinen kopje Earl Grey-thee met een lekker koekje erbij. De familie Mitford, vooral de dochters, zijn de meest bizarre en bonte verzameling Britse edeldames uit de 20ste eeuw. Want, geef toe, je komt niet elke dag zusjes als bijvoorbeeld Jessica en Unity tegen. Het tweetal deelde een kamer waarbij Jessica’s zijde vol hing met communistische symbolen en Unity’s deel van de kamer vol met nazi parafernalia.

Een andere zus, Diana, was de geliefde van Oswald Mosley, de Britse fascistenleider. De oudste zus, Nancy, groeide uit tot een bijzonder populaire schrijfster en de jongste, Deborah, werd hertogin van Devonshire en koesterde een bijzondere voorliefde voor Elvis Presley. De gescheiden Pamela leefde tot haar dood samen met een vrouw en broer Thomas sneuvelde in de Tweede Wereldoorlog.

Voorbestemd voor een nationaalsocialistisch leven

Het boek De Freule en de Führer concentreert zich op het verhaal van Unity Mitford. Unity werd hoogstwaarschijnlijk verwekt in het Canadese dorpje ‘Swastika’ en droeg als tweede naam Valkyrie, Engels voor Walkure. Het kind leek waarlijk voorbestemd voor een nationaalsocialistisch leven. Zij kwam vlak voor de oorlog bijzonder dicht bij Adolf Hitler te staan, zozeer dat Eva Braun jaloers werd. Stof genoeg dus om boeiend boek over te schrijven.

‘Onze Lieve Heer heeft rare kostgangers’, noteert de auteur terecht. Helaas, stelt De Freule en de Führer bijzonder teleur. Want ook al hanteert schrijfster Marja Coenradie een goede pen, ze levert niet bepaald een topboek af over die ‘rare kostganger’. Feitelijkheden en fantasie lopen te veel door elkaar in dit boek. Je weet als lezer niet of je nu met een geschiedkundig boek of met een roman aan de slag bent. In de verantwoording lees je: ‘Is dit verhaal onder te brengen in een genre, bijvoorbeeld een non-fictie roman, of wellicht een historische of biografische roman? Of hebben we te maken met een persoonlijk verslag van belangrijke gebeurtenissen? Ingrijpende gebeurtenissen in romanvorm waarbij je niet streeft naar enige vorm van objectiviteit, analyse of betoog. Het verhaal reconstrueert namelijk de geschiedenis zoals die is, niet meer en niet minder. Dat is wat ik gedaan heb in dit verhaal.’

Bizarre seksfeestjes

Door in het hoofd van Unity te kruipen en haar gedachten en gevoelens weer te geven, belandt het boek in de fantasie, maar met de verantwoording van de schrijfster kan je dat enigszins nog zuchtend aanvaarden. Het is een techniek. Misschien haalt ze de gedachten wel uit dagboekfragmenten? Je hebt er het raden naar. Wanneer dan volstrekt gefantaseerde scenes opduiken is dit boek niet langer ernstig te nemen. De sadomasochistische wurgseksscène met Adolf Hitler bijvoorbeeld was er voor mij net iets te veel aan. Waarop is dit gebaseerd? Dit beloftevolle boek mist volledig zijn doel.

Tegen regisseur Leni Riefenstahl, die andere vrouw waar Hitler een boontje voor had, zei de dictator dat hij nooit een intieme relatie met een buitenlander zou kunnen opbouwen. Unity Mitford was zeker geen onbesproken blad op seksueel vlak. Men is zeker dat ze relaties had met verschillende nazi’s, niet met de topfiguren. Haar vermeende sadomasochisme werd beschreven door David Litchfield in de biografie Hitler’s Valkyrie: The Uncensored Biography of Unity Mitford. Daarin claimde deze auteur dat de antisemitische Mitford bizarre seksfeestjes hield met SS’ers ter ere van Hitler.

‘Für meine Walküre Unity’

Later zou Adolf Hitler haar hebben uitgenodigd om hierover tegen hem te vertellen. Het wond hem op. Alleen, andere Mitfordkenners trekken de beweringen van Litchfield in twijfel. Litchfields bron was zijn grootmoeder, die in haar jaar jeugd bevriend was met Unity Mitford. Het is bijzonder jammer dat de auteur van De Freule en de Führer zich hierop lijkt te baseren en er dan nog een schepje bovenop doet.

Het is ontegensprekelijk waar dat Hitler Unity Mitford bewonderde. Hij gaf haar een presentie-exemplaar van ‘Mein Kampf’ met de opdracht: ‘Für meine Walküre Unity’. Unity was doordrongen van het nazisme, ze speechte zelfs op nazi-bijeenkomsten en schreef een hoofdartikel voor het partijblad van de nazi’s. ‘De Engelsen hebben geen idee van het Joodse gevaar. Engeland aan de Engelsen! Weg met de Joden!’ Haar radicalisme sprak de Boheemse korporaal bijzonder aan.

‘Ben ik gek?’

Wanneer de oorlog op 1 september 1939 uitbrak, trok Unity naar de Engelse tuin in Munchen en schoot zichzelf in het hoofd met haar paarlemoeren revolver. Ze kon niet verkroppen dat haar geboorteland nu in oorlog was met haar ideologische thuishaven. Maar ze schoot zichzelf niet op de juiste manier door het hoofd, de kogel zat vast in haar hersenen. Ze lag wekenlang buiten westen in het hospitaal, haar kamer overladen van bloemen verzonden door Von Ribbentrop, Goebbels en Hitler zelf.

Hij betaalde haar ziekenhuiskosten en betaalde voor haar repatriëring via Zwitserland naar Engeland, waar ze intussen door en door gehaat werd. Als gevolg van de mislukte zelfmoord was Unity incontinent en kinderlijk geworden. ‘Ben ik gek?’, vroeg ze aan haar oudste zus Nancy. ‘Tuurlijk ben je dat, mijn liefste Stonyheart’, antwoordde die lieflijk. ‘Maar dat ben je altijd al geweest.’ De Engelse Walkure stierf op 28 mei 1948.

Er zijn enkele goede biografieën over Unity Mitford. Zoals die van David Pryce-Jones uit 1976. Hij interviewde verschillende mensen die dicht bij Unity stonden en kon zelfs haar dagboeken inkijken. De familie was niet bepaald opgezet met zijn boek. Oswald Mosley wilde de publicatie ervan tegenhouden en een van de geïnterviewden liet zich ontvallen dat als hij geweten had dat de auteur een halve Jood was, dat hij hem nooit had gesproken. Zijn Unity Mitford: An Enquiry into Her Life and the Frivolity of Evil legde het antisemitisme van bepaalde aristocratische hoeken bloot. En dat deed pijn.