Wolven in de winter: Vlamingen als onsympathieke ‘underdogs’

Wolven in de winter van Dan Jones is een rauwe verbeelding van het middeleeuwse militaire bestaan en brengt de veertiende eeuw heel dichtbij. Het is het tweede deel in de Crécy-trilogie.

In zijn fictiedebuut De Essex Dogs introduceert historicus Dan Jones een krijgersbende ‘de Essex Dogs’, een eigenzinnige groep van Engelse, Schotse en Welshe vechtersbazen. Zijn verhaal kadert volledig in de eerste fase van de Honderdjarige Oorlog.

De Engelse koning Edward III eist de kroon van Frankrijk op en landt met een leger aan de kusten van Normandië. De campagne volgen we door de ogen van die huurlingen die onder leiding staan van Loveday Fitztalbot, een ervaren, maar stilaan vermoeide man van middelbare leeftijd.

De burgers van Calais

Het eerste deel vertelt over de opbouw naar de slag bij Crécy in de zomer van 1346. In Wolven in de Winter gaat de focus naar de bijna vergeten, lange belegering van Calais in 1346. Het collectieve geheugen herinnert zich dat bijna uitsluitend nog dankzij Auguste Rodin, die het beeld van de ‘Burgers van Calais’ creëerde. Het slot van Wolven in de Winter schetst de historische achtergrond bij de beeldengroep.

De verhaallijn van het boek baseert zich op middeleeuwse kronieken die de acties van de Engelsen en de Fransen op zich al kleurrijk beschreven. De benadering van Dan Jones maakt van de middeleeuwers bijna eigentijdse figuren die een ‘tour of duty’ afwerken.

Zo heb je de forse ‘Scotsman’, een sterke, maar slechtgehumeurde dronkaard. Of de jonge boogschutter Romford die wordt geplaagd door een obsessie met een verslavend poeder en nachtmerries heeft over de vermoorde geestelijke ‘Father’.

Romford worstelt bovendien met zijn ontluikende homoseksualiteit. Een extra verhaallijn is de zoektocht van Fitztalbot naar ‘the Captain’, zijn mentor. Het brengt hem in nauwe schoentjes en doet hem contact zoeken bij de piraten die in de veertiende eeuw de Noordzee onveilig maakten.

Vuile Vlamingen

Extra interessant aan het boek is ook de aanwezigheid van de ‘Vlamingen’ en de zijdelingse vermelding van Jacob Van Artevelde en hoe hij vermoord werd. Bij dat laatste feit laat Dan Jones helemaal zijn fantasie erop losgaan, maar het boek is dan ook fictie.

De portrettering van de Vlamingen in Wolven in de Winter is niet meteen om fier over te zijn. Je kan het samenvatten als: onbetrouwbare vechtersbazen op zoek naar snel geld. Het past prima bij wat Franse en Engelse kroniekschrijvers over de Vlamingen dachten, dus echt helemaal verrassend is het niet.

Vrouwen

De stoere Hircent is een Vlaamse krijgersvrouw die het bordeel ‘het Wolvenhuis’ uitbaat in de nederzetting die de Engelsen rond Calais optrekken tijdens de belegering. Opnieuw, wie de middeleeuwse kronieken doorbladert, die weet dat dit het beeld is dat van Vlamingen werd geschetst in Engeland.

De introductie van de Vlaamse vrouwen in het boek biedt de auteur een ideale verhaallijn om ook het vrouwelijke perspectief te schetsen. Hircent is een sterke krijgersvrouw die eerlijk gezegd weerzin opwekt. De scène waarin ze haar gevoeg doet kan je bijna letterlijk ruiken. Het bewijst meteen ook het schrijverstalent van Dan Jones.

Wolven in de winter mondt uit in een spannende oorlogsthriller met verschillende rode draden die je niet toelaten om het boek naast je neer te leggen. Ideale vakantielectuur dus. Het werk is ook wel leerrijk voor wie een beeld wil krijgen van een van de omvangrijkste conflicten in de hoge middeleeuwen.

Het gaat bij Dan Jones niet alleen over de koningen en edellieden, zoals in de kronieken, maar ook over de gewone man en (Vlaamse) vrouw. Je dient wel in het achterhoofd te houden dat het fictie is, en blijft.