Het filmjaar 2022 zal allicht worden onthouden omdat filmiconen zoals Monica Vitti, Jean-Louis Trintignant, Jean-Pierre Belmondo, filmregisseur Jean Luc Godard en componist Angelo Badalamenti kwamen te overlijden.

Het bleek een fikse klus om slechts een tiental belangwekkende films uit te kiezen want er waren wel meer merkwaardige, verrassende, opzienbarende en bezienswaardige films te zien in de bioscoop, van Elvis, La nuit du 12 via Ich bin dein Mensch en Boy from heaven tot Sundown en Lunana: a yak in the classroom.

Streamingdiensten

Intussen zitten de streamingplatforms Netflix, Amazon, HBOmax, Disney en co in slechte papieren. Zij profiteerden maximaal van de strenge COVID 19-regels toen iedereen thuis opgesloten zat. Maar bomen groeien niet tot in de hemel. Netflix is als enige niet deficitair maar verliest wel wereldwijd abonnees. Disney rekent bijvoorbeeld op een verlies van 3,7 miljard dollar. Er werd door diverse spelers massaal – 120 miljard dollar – geïnvesteerd in tal van originele series en in de aankoop van uitzendrechten van films zonder garantie dat dat ook zou renderen.

Door de brutale inval van Rusland in Ukraine is de Russische cinema monddood. De Chinese was dat al.

Hier volgen voor ons de 10 beste films van 2022.

BARDO (****, nu nog op Netflix)

Sterk autobiografische fantastische droomfantasie van Alejandro Inarritu vooral ook dankzij de innoverende inbreng van cameraman/tovenaar Darius Khondji. Hoofdfiguur Silverio is in Bardo, False Chronicle of a Handful of Truths, behalve journalist ook maker van documentaires. Als Mexicaan heeft hij een carrière in de VS uitgebouwd. Wanneer hij een belangrijke prijs moet gaan ophalen overvalt hem een black out. Is hij een Amerikaan (geworden) of is hij (nog) een Mexicaan? Een knoert van een identiteitscrisis is het gevolg, door Inarritu voorzien van prachtige beeldenstromen waar heden en verleden in elkaar overvloeien.

De titel Bardo is ontleend aan het Tibetaanse boeddhisme, een verwijzing naar de overgangsfase tussen sterven en wedergeboorte, hier de sleutel tot de filmstructuur. Pure cinema!

DRIVE MY CAR

Door een kortverhaal van Murakami geïnspireerde fabel van Ryusuke Hamaguchi waarin hij een acteur en theaterregisseur laat mijmeren over leven en dood, verlies en gemis. En over innerlijke en uiterlijke schoonheid.

PICCOLO CORPO

Bloedmooie lyrische parabel van Laura Samani over een jonge moeder die anno 1900 in het noorden van Italië met het lijkje van haar doodgeboren kindje naar de andere kant van de heuvels trekt om een kerk te vinden waar haar baby wel een naam kan krijgen en een waardige begrafenis.

L’EMPIRE DU SILENCE

Verbijsterende document waarin Thierry Michel alle gruweldaden oplijst die diverse milities de jongste 25 jaar in Kongo hebben begaan, ondanks de aanwezigheid van een VN-vredesleger en dankzij (!) de afwezigheid van de internationale pers.

NATURAL LIGHT

Verstilde, asgrauwe en modderige anti-oorlogsfilm van de Hongaar Denes Nagy. In de koude winter van 1943 zijn soldaten van het met nazi-Duitsland collaborerende Hongaarse leger in de bossen van veroverde regio’s in de Sovjet-Unie op zoek naar partizanen.

RMN

Boeiende kroniek van Cristian Mungiu over een multi-etnisch dorpje in Transsylvanië (Roemenië). De terugkeer van een Roemeens-Duitse werknemer uit Duitsland naar vrouw en kind en de komst van drie arbeiders uit Sri Lanka voor de plaatselijke industriële bakkerij zetten de hele dorpsgemeenschap stevig onder druk.

EO

Heel aparte, stilzwijgende road movie van Jerzy Skolimovski die zich liet inspireren door Au hasard Balthazar, de klassieker van Robert Bresson uit 1966. EO – te vertalen als ia – volgt de omzwervingen van een ezel, geboren en getogen is in een Pools circus, waar het dier onder druk van dierenactivisten wordt afgedankt. Het wel en wee van diens levensverhaal loopt parallel met dat van nogal wat mensen.

A CHIARA

Authentiek sociaal drama van Jonas Carpignano met als hoofdpersonage de 15-jarige Chiara die in hartje Calabrië versneld volwassen wordt wanneer het meisje in totale emotionele verwarring moet vaststellen dat haar vader een maffieuze drugsdealer blijkt te zijn.

LIVING (***, vanaf nu in de bioscoop)

De Zuid-Afrikaanse cineast Oliver Hermanus koos voor zijn vijfde bioscoopfilm een remake van Ikuru, het meesterwerk van de Japanse maestro Akira Kurosawa die zich op zijn beurt had laten inspireren door de roman ‘De dood van Ivan Illitch’ van Tolstoi (1886). Living is op en top een Britse film uit de jaren ‘50 geworden, inclusief bolhoed.

En behoorlijk kafkaiaans. Mr Williams, chef van de afdeling Openbare Werken op het stadhuis in Londen, is een onversneden bureaucraat. Tot hij verneemt dat hij niet lang meer te leven heeft. De brave man laat zijn werk in de steek en besluit alsnog het volle leven te omarmen. Oftewel grijze muis wordt op de valreep een levensgenieter.

CORSAGE (***, nu in de bioscoop)

Fantasierijke maar ook historische correctie van de figuur van Sissi, de keizerin van Oostenrijk (1837-1898). Dankzij Romy Schneider werd zij halfweg de jaren ‘50 in drie films een onwezenlijke sprookjesprinses. Schneider wees wel een vierde film af ondanks het gigantische succes.

Actrice Vicky Krieps reikte regisseur Marie Kreutzer de idee aan zodat Sissi in Corsage een moderne, vrijgevochten vrouw is geworden die zowel met de etiquette van het hof worstelde – haar corset – als met haar demonen.

Post Scriptum

Wat de Vlaamse films betreft konden we ons alleen maar verzoenen met de hemelsmooie (maar ook wrede) documentaire over de fauna & flora in België: het zeer succesvolle Onze natuur, de overrompelende gangsterkomedie H2Z2RD en Kind Hearts, een serene evocatie van een relatiebreuk wanneer het jonge koppel aan de universiteit gaat studeren.

Als Belgische film een pluim voor de lyrische zedenschets Nobody has to know van Bouli Lanners. Daarin speelt de regisseur zelf een wat introverte Belg die is uitgeweken naar een streng-gelovige protestantse gemeenschap in een uithoek van Schotland. Een tijdlang is hij zijn geheugen kwijt waarna hij ineens een lief blijkt te hebben.

Een reconstructie van de aanslagen in Parijs kwam tot ons via het drieluik Revoir Paris, het autobiografische Vous n’aurez pas ma haine en Novembre.

Beste animatiefilm was Flee waarin een Afghaanse vluchteling zijn even hallucinant als verbijsterend levensverhaal vertelt. En beste tekenfilm is Ernest en Celestine in Brabbellonie (***, momenteel in de bioscoop). Het olijke duo besluit naar de geboortestad van Ernest (de beer) te trekken nadat Celestine (de muis) de viool van Ernest heeft laten stuk vallen. Eenmaal in Brabbelonie gearriveerd blijkt dat men er alleen maar de muzieknoot do mag spelen (heb je h’m? – pensée unique). Meedogenloos kijkt de muziekpolitie daar op toe. Een hoogst amusante familiefilm.

A Chiara

Filmjaar 2022 in een notendop: de tien beste titels

Half dozijn nieuwe politiek/humane films