Mudar Zahran is een Palestijn die opgroeide in Jordanië. Hij werkte voor de Amerikaanse ambassade in de hoofdstad Amman. In 2010 moest hij om een op handen zijnde arrestatie te vermijden, het land verlaten. Later werd hij bij verstek veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf. Sindsdien woont hij in het Verenigd Koninkrijk.

Zahran is secretaris-generaal van de Jordaanse oppositionele coalitie in ballingschap. Een organisatie die streeft naar vreedzame hervormingen in Jordanië. Het land staat sinds 1999 onder het autoritaire bewind van koning Abdoellah II bin al-Hoessein. Doorbraak sprak met hem over zijn visie op het Midden-Oosten en een oplossing voor de oorlog tussen Israël en Hamas.

Is de reactie van het Israëlische leger op de Hamas-inval van 7 oktober gerechtvaardigd?

‘Het is vreselijk en hartverscheurend om te zien hoe de kinderen in de Gazastrook gedood worden. Daarbij moeten we wel begrijpen dat elk ander land op eenzelfde manier zou hebben gereageerd als Israël. Stel je voor dat Canada de VS zou zijn binnengestormd, 1.400 Amerikaanse burgers zou vermoorden en er nog eens 250 zou kidnappen. Hoe zou de VS dan reageren? Maar de mensen in de Gazastrook zijn het slachtoffer. Media vertellen dat de mensen daar Hamas ondersteunen. Ik kan met zekerheid zeggen dat de Gazanen Hamas haten. Er zijn voortdurend protesten. Maar op de Westelijke Jordaanoever is er nog altijd een brede ondersteuning van Hamas.’

Maar de familiebanden in de Gazastrook zijn net als in de rest van de Arabische wereld heel sterk. Hoe is het mogelijk een onderscheid te maken tussen Hamas en Gazanen?

‘Hamas is een heersende elite. Het is een aparte klasse. Ze trouwen onder elkaar. Het Westen, maar ook Israël, begrijpt niet hoe dictaturen daar werken. Of het nu in de Gazastrook of in Jordanië is. Hamas is een minderheid die heerst over de Gazastrook. Alles bij elkaar is het een elite van nog geen 250.000 man die met harde hand over twee miljoen Gazanen heerst. Alle leidende functies bij de overheid, media, leger en politie zijn in handen van Hamas. In de Gazastrook staan al die prachtige landhuizen met dikke auto’s voor de deur. Daar wonen de Hamas-families.’

Speelt de VN een rol in het handhaven van de dictatuur?

Het al acht decennia lang bestaande conflict zorgt ervoor dat elites in het Westen invloed houden in het Midden-Oosten

‘De VN is een deel van het probleem. De UNRWA is een speciale VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen. Ze zorgen ervoor dat de Palestijnen vluchtelingen blijven, in plaats van hun problemen op te lossen. Op die manier wordt het Israëlisch-Arabische conflict in leven gehouden. Het al acht decennia lang bestaande conflict zorgt ervoor dat elites in het Westen invloed houden in het Midden-Oosten. Er bestaat een mythe over joden die de wereldmacht in handen zouden hebben. In werkelijkheid wordt ook voortdurend met Israël gespeeld, net als met de Arabieren en de Palestijnen.’

En wie trekt er dan aan de touwtjes?

‘Westerse supermachten. Als je een conflict in leven houdt, heb je beide partijen onder controle. Duitsland, bijvoorbeeld, moet nu kijken waar het energie vandaan haalt om de huizen van de mensen warm te houden. En momenteel zien we dat de Duitse regering heel actief is met hun raadgevingen, met onderhandelingen over de rechten van de Joden, de rechten van de Palestijnen. Op die manier kunnen ze invloed uitoefenen. Als het conflict niet zou bestaan, zou de regio zich net zo ontwikkeld hebben als bijvoorbeeld Zuidoost-Azië. Dankzij Israëlische knowhow en innovaties en het Arabische menselijk kapitaal zou een grote welvaart bereikt kunnen worden. De elites in het Westen willen dat tegen elke prijs voorkomen. De VN is een van de instrumenten om het conflict gaande te houden.’

Desondanks zijn er veel Arabische landen die welvarender zijn dan de meeste westerse landen…

‘Welvarend maar niet innovatief. Welvarend, maar zonder een goed opleidingssysteem. Er wordt niets geproduceerd. Welvarende Arabische landen draaien uitsluitend op export. De kroonprins van Saoedi-Arabië heeft dat ingezien. Hij zei onlangs niet langer van olie afhankelijk te willen zijn. Het mondiale zwaartepunt ligt momenteel in Europa dat zich baseert op zijn invloed in het Midden-Oosten, op Israël en Jordanië. Daarom is vrede in die regio van cruciaal belang voor stabiliteit in de wereld.’

En hoe moet die vrede bereikt worden?

‘Een verkeerde westerse opvatting is dat er onderhandelingen moeten worden gevoerd met regeringen van landen als Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten. Dat is allemaal heel leuk, maar het levert niets op. Cruciaal zijn de Palestijnen. Ze moeten hun zelfbeschikkingsrecht terug krijgen. Ze moeten hun eigen land hebben. Ze willen eigen paspoorten, een eigen voetbalelftal. En een plek die ze hun thuis kunnen noemen. En daar komen we bij Jordanië dat het uitgangspunt is. Historisch gezien maakt dat land 78 procent uit van Palestina. Israël heeft, zelfs als het dat zou willen, niet de faciliteiten alle Palestijnse vluchtelingen op te vangen. Deze taak ligt bij Jordanië. Maar de huidige Jordaanse machthebber, de koningsfamilie, zal de Palestijnse meerderheid nooit aan de macht laten komen.’

Hoe stabiel is de heerschappij van koning Abdoellah II?

Het is dus een beslissing waar het Westen heel direct mee te maken heeft

‘De koning wordt gehaat door 90 procent van de Palestijnen. Ook de bedoeïenenminderheid is zeker niet gecharmeerd door hem. De enige reden waarom het regime in Jordanië overeind blijft, is de ondersteuning door de VS en Israël. Het Jordaanse leger is zwak. Het regime leunt volledig op de 10.000 Amerikaanse militairen die er gestationeerd zijn. De aanwezigheid van die soldaten is het enige dat het land bij elkaar houdt. De koning moet enkel vervangen worden door iemand die losstaat van de religie, en de Palestijnse meerderheid vertegenwoordigt. Dat zou 90 procent van het conflict oplossen. Niemand kan in Jordanië regeren zonder ondersteuning van de daar gestationeerde Amerikaanse militairen. Het is dus een beslissing waar het Westen heel direct mee te maken heeft.’

Naar eigen zeggen is Abdoellah II een direct afstammeling van de profeet Mohammed. Speelt dat een rol voor de bevolking van Jordanië?

‘Nee, dat is eigenlijk meer iets waar de hele tijd grappen over worden gemaakt. Er bestaat trouwens geen enkel bewijs voor die bewering. Bovendien is de koning heel erg on-islamitisch in zijn persoonlijke handelen. Alleen de uiterlijke manier van regeren is extreem islamitisch. Hij ondersteunt religieuze groeperingen in zijn beleid en in de media waar dat maar mogelijk is. Maar zelf houdt hij er een heel westerse levensstijl op na. Er bestaat geen enkel respect voor hem. Het grootste probleem is zijn vrouw, koningin Rania. Zij is degene die in werkelijkheid de macht in handen houdt. Zij wordt nog meer gehaat door de mensen, dan de koning zelf. Ze maakt van alles een grote show. Alleen al de bruiloft van haar zoon kostte honderd miljoenen dollars, terwijl Jordaniërs honger lijden.’

De koningin was een van de eersten die het eenzijdig opnam voor de Gazanen zonder de context van de voorafgaande bloedige Hamas-invasie te noemen. Ze zette daarmee een trend in het Westen. Waarom?

‘Koningin Rania speelt een sluw spel. Ze lokt wereldwijd haat uit tegen Joden. Zolang de oorlog voortduurt, zolang het moorden in Israël doorgaat, zal niemand nadenken over het absoluut dictatoriale regime in Jordanië. Ze weet heel goed wat ze doet. En wat heel vervelend is: ze heeft een beter begrip van de situatie dan de meeste gekozen politici. Ze is de verpersoonlijking van het kwaad, maar helaas een zeer goed geïnformeerd kwaad.’

Is een volksopstand in Jordanië mogelijk?

‘Jordanië is een kruitvat. Ik voorspel een revolte binnen de volgende 24 maanden.’

Met Hamas aan het hoofd?

‘Welnee, de koning gaat naar bed met Hamas. Een van de leiders zei nog in 2016 dat Hamas dagelijks overleg pleegt met de heerser van Jordanië. De koning heeft verscheidene malen Hamas-leiders ontvangen. Hamas heeft ook gezegd dat Abdoellah II de beschermer van de Al-Aqsamoskee op de Tempelberg is. Ze zijn dikke vrienden. Dat geldt ook voor de overkoepelende Moslimbroederschap.’

Wat vindt u van pro-Palestijnse demonstraties in het Westen?

‘Ze helpen de Palestijnen absoluut niet. Ik zeg niet dat iedereen die eraan meedoet antisemiet is, maar er hebben zich mensen onder gemengd die overduidelijk Joden haten. Natuurlijk zijn er ook anderen die zich werkelijk zorgen maken over wat er in de Gazastrook gebeurt. Maar die demonstraties pakken het probleem niet aan bij de bron. Wat we nodig hebben is een machtshervorming in Jordanië en een herstructurering van de Palestijnse Autoriteit.’

Maar dat wordt door het Westen tegengehouden?

‘De houding van westerse overheden is zeer verdacht. Een voorbeeld. Als je in Nederland asiel aanvraagt omdat je in politieke zin tegen het regime van je land van herkomst hebt gestreden, is je kans op toelating 50 procent. Als je daarentegen zegt dat je tot de Moslimbroederschap behoort en daarom op de vlucht bent, krijg je zo goed als zeker asiel. Er is dus een systeem waardoor het Westen bijna systematisch religieuze extremisten opneemt…’

Abdoellah II

Jordaanse oppositieleider Mudar Zahran: ‘Koningin Rania is de verpersoonlijking van het kwaad’