We hebben er niet lang op moeten wachten. Dinsdag was een heel slechte dag voor de campagneagenda van Donald Trump. Belofte gebroken, instinct niet gevolgd. Trump gaf in de nacht van maandag op dinsdag zijn eerste “toespraak tot de natie”, waarbij hij zijn Afghanistan-strategie uitlegde. Hij begon met een groot dankwoord voor Amerikaanse militairen en een oproep aan het land om zich te verenigen na de gebeurtenissen van de afgelopen weken. Maar toen de inleiding van de toespraak voorbij was, begon hij aan zijn bocht.

Hij zei: “De Amerikanen zijn gefrustreerd, het opbouwen van andere landen – nation building – heeft gefaald”. Hij ging verder: “mijn instinct zegt dat we moeten weggaan uit Afghanistan” en hij voegt er fijntjes aan toe dat hij ervan houdt om zijn instincten te volgen. Maar dan komt het onvermijdelijke zinnetje: “Het is allemaal anders als je achter het bureau zit in het Oval Office, wanneer je president bent.”

Waar hebben we dat nog gehoord? Zijn twee voorgangers waren wel niet zo eerlijk om het te zeggen, maar kwamen met net hetzelfde. In de campagne: vrede, geen politieman van de wereld; eenmaal in het Witte Huis laat men zich doen door generaals in mooie uniformen die gezag uitstralen, een vicepresident die uit een ander politiek tijdperk komt en doet men het tegenovergestelde van wat men beloofde tijdens de campagne.

Hoewel Trump geen exacte cijfers en tijdslijn gaf (dat doet hij nooit), gaf hij aan dat zijn beslissing gebaseerd was op de ervaringen van Irak, waar steden die Amerikanen veroverden, na de terugtrekking in de handen van IS vielen. Steden waarvoor Amerikaanse soldaten hun leven lieten. Hij is bang dat het vacuüm dat de Amerikaanse troepen achterlaten, zal worden ingevuld door terroristische groeperingen die de VS zouden bedreigen.

Generaals

Maar in feite laat hij alles over aan de generaals en dat lijkt mij persoonlijk nooit een goed idee. Dat vond president Eisenhower ook, toen hij waarschuwde voor het militair industrieel complex. Is er echter echt nog iemand, buiten enkele generaals en neoconservatieve “intellectuelen”, die gelooft dat Amerikaanse soldaten het islamitisch extremisme in Afghanistan kunnen indammen?

Zou het niet kunnen dat de ingewikkelde tribale samenleving die Afghanistan is en het islamitisch radicalisme en het anti-Amerikanisme dat er gedijt, niet net gevoed worden door de aanwezigheid van de Amerikaanse troepen. Gaat deze vlieger trouwens niet op voor het gehele Midden-Oosten? Heeft men na 16 jaar Afghanistan, 14 jaar Irak en 6 jaar Libië het lesje nog niet geleerd?Is er niemand die geluisterd heeft naar wat Osama Bin Laden schreef: “Wij vallen jullie aan, omdat jullie ons aanvallen en blijven aanvallen”? Kunnen we niet gewoon weggaan?

De oorlog in Afghanistan is de langste oorlog in de Amerikaanse geschiedenis, 16 jaar zit men er al. Obama verhoogde in eerste instantie de troepen tot meer dan 100 000, maar bouwde vanaf 2012 gestaag af tot het niveau waarop het zich vandaag bevindt, een 8400 soldaten, Trump zou er nu 4000 extra sturen. Er zijn ondertussen 2403 dode Amerikaanse soldaten en de oorlog heeft de Amerikaanse belastingbetaler zo’n 2000 miljard dollar gekost.

Kandidaat Trump zei nog dat men met de prijs van het gehele Midden-Oosten-avontuur, zo’n 6000 miljard dollar, de gehele Verenigde Staten kon heropbouwen. Hij vergat nog te zeggen dat er vermoedelijk nog 1000 miljard dollar aan medische kosten in de toekomst zijn voor teruggekeerde soldaten. Want velen onder hen komen fysiek en/of mentaal gehavend terug van een (zinloos) oorlogsavontuur aan de andere kant van de wereld. In Vietnam, een oorlog die minder lang duurde dan die in Afghanistan, doen de Verenigde Staten nu zaken en gaan er op vakantie. Afghanistan lijkt mij niet direct een vakantieland, maar de vraag is of een eindeloze oorlog de situatie in Afghanistan verbetert?

Applaus van de #Nevertrumpers

Ik betwijfel het sterk. Maar waarschijnlijk zijn de neoconservatieven in de Verenigde Staten meer geïnteresseerd in enkele basissen in een strategisch gelegen plaats zoals Centraal-Azië er één is, en is het opjagen van terroristen eerder een excuus dan wel het echte doel. Applaus van de vijanden, boegeroep van de vrienden.

Trump doet het weer, net zoals met de aanval in Syrië in april, bijval oogsten van de #Nevertrumpers. Senatoren John McCain en Lyndsay Graham applaudiseerden voor de moedige beslissing van de president. Deze twee mannen zijn maar wat blij wanneer het Pentagon soldaten en wapentuig naar alle hoeken van de wereld stuurt.

Het Republikeinse establishment, met mensen als Paul Ryan en Marco Rubio, feliciteerden de president natuurlijk ook. De vrienden van Breitbart waren echter minder positief, zij reageerden laconiek op een tweet van een journalist van de New York Times die Trump feliciteerde. Maar retweetten ook de reactie van het Libertarisch anti-oorlogsicoon Ron Paul, die het volgende tweette: “Steve Bannon brakes removed. Neocons feeling their oats.”

Zijn zoon senator Rand Paul, die Trump op een kritische manier steunt, schreef een opiniebijdrage over waarom de oorlog in Afghanistan moet stoppen. Ook de conservatieve mediafiguur Ann Coulter, die het boek In Trump we trust schreef, viel de president af en zei dat hijzelf de grootste bedreiging is voor zijn herverkiezing.

Het valt opnieuw op: de mensen die Trumps campagneboodschap America First steunden, steunen of vallen hem niet af wanneer de president het moeilijk heeft, zoals bijvoorbeeld afgelopen week of vorig jaar tijdens pussy-gate. Terwijl de mensen die hem steeds messen in de rug steken, wanneer hij zijn agenda wil waarmaken of wanneer hij zichzelf door een of andere uitspraak in moeilijkheden brengt, enkel applaudisseren wanneer Trump tegen zijn campagnebeloftes ingaat.

Toch een strategisch voordeel

De oorlog is nu van de generaals. Trump heeft één voordeel, hij zegt dat hij naar de generaals in zijn administratie geluisterd heeft, waaronder zijn minister van Defensie Mattis en zijn nationaal veiligheidsadviseur McMaster. Door zo duidelijk te zijn, geeft hij hen ook de verantwoordelijkheid. Hij is tegen zijn instincten ingegaan en heeft geluisterd. Als zij er niks van bakken, is het hun verantwoordelijkheid.

Er is geen blanco cheque en de steun en het geduld zijn niet ongelimiteerd. De missie is: terroristen vangen, maar geen “nation-building”. Maar volgend jaar, wanneer deze strategie gefaald heeft, kan hij alsnog terugtrekken en zeggen: “Zie je wel dat mijn instinct juist zat!” Hij kan dan maar beter ook zijn favoriete zinnetje bovenhalen: You’re fired.

Deze bijdrage verscheen ook op VRT NWS

Afhanistan

Het is al gedaan met ‘president’ Donald Trump