Tijdens de coronacrisis zijn verschillende overheden zonder veel terughoudendheid beginnen communiceren in talen als het Turks of Arabisch, om nieuwkomers tegemoet te komen — ook al wonen die hier vaak al jaren en hebben zij kans gehad om Nederlands te leren. Het gaat meestal (zoals we hieronder in de voorbeelden uit Gent en Liedekerke zullen zien) om leden van bepaalde geloofsgemeenschappen. Ze voelen zich hierin gesterkt door dubbelzinnige communicatie van onder andere de Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) en het Agentschap Integratie en Inburgering. Die stellen meertalige informatie over coronamaatregelen ter beschikking.

Daarbij wordt gemakshalve uit het oog verloren dat Vlaamse steden en gemeenten hun algemene communicatie in het Nederlands moeten verspreiden. Dat volgt uit de Bestuurstaalwet. Men voegt er aan toe dat het tijdens de uitbraak van het coronavirus belangrijk is dat iedereen onmiddellijk kan kennis nemen van de genomen maatregelen en deze correct opvolgt en naleeft. Daarom acht men het aangewezen om deze informatie, naast de voorgeschreven bestuurstaal, eveneens te verspreiden in andere ‘nuttige talen’ daar waar effectief veel anderstaligen aanwezig zijn. Een paar van deze taalincidenten werden recent voor de Vaste Commissie voor Taaltoezicht gebracht.

Nederlands oefenen

Deze coronacommunicatie verloopt hoofdzakelijk met pictogrammen, net om het universele karakter te benadrukken. Het symbool voor handenwassen is overal hetzelfde. Daardoor is het een zeer goede manier om het Nederlands te oefenen. Bovendien wordt men om de oren geslagen met steeds dezelfde informatie en beschikt men over alle moderne communicatietools om een vertaling op te zoeken. Herhaling is de basis van elk leerproces.

Dit betreft niet enkel een schending van de gecoördineerde wetten op het gebruik van talen in bestuurszaken (taalwetten), die wat dat betreft duidelijk zijn. Het gaat ook in tegen de volksgezondheid en is discriminerend ten opzichte van mensen met een andere taalachtergrond.

Dit bewijst nogmaals het belang van integratie en in de eerste plaats het leren van het Nederlands. Sommigen lijken te suggereren dat nieuwkomers zodanig dom zijn dat ze geen pictogrammen snappen en niet in staat zijn om een woord dat ze eventueel niet begrijpen, na te vragen. Ook om misverstanden te vermijden is een uniforme communicatie in dezelfde taal handig meegenomen. Kijk maar naar de communicatieproblemen die het slechte Nederlands van premier Wilmès elke keer veroorzaakt.

Gent geeft het slechte voorbeeld

In Gent werden affiches en brochures rond de Lage Emissie Zone (LEZ) in het Turks en Arabisch verspreid in moskeeën. Na klacht (van N-VA) bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht (VCT), oordeelde die dat de stad Gent de taalwetgeving overtrad door anderstalige affiches en brochures te verspreiden bij mensen met een migratieachtergrond die hier al jaren zijn, en dus al voldoende kans hadden om het Nederlands te leren. Het advies is niet bindend maar de stad haalt de affiches toch weg.

Gent blijft helaas meer inzetten op anderstalige communicatie naar mensen die hier al lang wonen dan op het gericht bevorderen van de kennis van het Nederlands. In het stedelijk onderwijs focust schepen Elke Decruynaere (Groen) op de thuistaal van anderstalige leerlingen, Burgemeester De Clercq bracht een Zonaal Veiligheidsplan 2020-2025 met als actiepunt het ‘Ontwikkelen van meertalige dienstverlening in functie van de klantvriendelijkheid’, in de beleidsnota ‘Publiekzaken’ van schepen Sofie Bracke (Open Vld) worden meertalige operatoren ingezet om anderstaligen makkelijker de weg te laten vinden naar de dienstverlening van de stad, … Intussen horen we in de straten van Gent steeds minder Nederlands. En dat komt heus niet door dat dozijn bejaarde vrouwtjes die, nog steeds in de waan dat ‘le françois’ een beetje chique is, voor enige ‘coleur locale’ zorgen in de wachtrij bij ‘het Mekka van de Kaas’.

Liedekerke gaat helemaal de mist in

In de Vlaams Brabantse gemeente Liedekerke plaatste de gemeente zelfs een Arabische tekst op sociale media waarin moslims werd gevraagd om de coronamaatregelen op te volgen tijdens de ramadan. Heel wat inwoners pikten het gebruik van het Arabisch niet en postten hun ongenoegen. De gemeente stuurde daarop zelfs een wijkagent af op een boze inwoner om hem aan te manen niet zo heftig te reageren.

In een gemeente die het al zo moeilijk heeft met dalend schoolniveau en integratie van moslims is het totaal misplaatst om de politie in te zetten om een burger die enkel z’n mening wil uiten omtrent de schending van de taalwetten, te intimideren of de mond te snoeren. Volgens de bevoegde sp.a-schepen was dit toegelaten maar onder andere de Vlaamse Volksbeweging diende klacht in bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht. Deze achtte de klacht gegrond en oordeelde dat de gemeente duidelijk had moeten vermelden dat het Nederlands de officiële bestuurstaal is en dat het om een vertaling ging.

‘Er werd echter nagelaten te vermelden dat deze teksten louter een vertaling zijn van de Nederlandse tekst. Deze vermelding is essentieel om te benadrukken dat ten gevolge van de Grondwet en de SWT de enige officiële bestuurstaal van de gemeente Liedekerke het Nederlands is. De gemeente Liedekerke heeft in dit dossier niet gehandeld conform de taalwetgeving’, luidt het oordeel.

Verantwoord bestuur

Het zou daarom van verantwoord bestuur getuigen om iedereen aan te zetten om eerst een inspanning te doen om het Nederlands te leren en te begrijpen en zeker niet in de verleiding te komen om te communiceren in de taal van knuffelmigranten die dan ook nog eens onbegrijpelijk is voor de oorspronkelijke inwoners. Wat moet een hardwerkende Roemeense poetsvrouw daarvan denken die hard haar best heeft gedaan om Nederlands te leren en nu haar familie probeert te overtuigen om hetzelfde te doen?

Agentschap Integratie en Inburgering

Corona tast nu ook het Nederlands aan