De toestand in Syrië, waar Irakezen, Turken, Koerden, Iraniërs, Belgische Syriëstrijders, Russen, Amerikanen en ten slotte ook Syriërs zelf op het schaakbord staan, is gekend vanuit de media. De wetenschappelijke achtergronden van het verhaal komen weinig aan bod. De media vermelden nooit dat de bevolking in vermelde regio op een halve eeuw tijd groeide met een factor zes. Het is onmogelijk om zo’n snel groeiende bevolking van voedsel en elementaire middelen te voorzien met een veel trager groeiende economie, dat heeft Thomas Malthus al in de achttiende eeuw bewezen.

Het gebied dat we uit de schoollessen kennen als de Vruchtbare Sikkel veranderde door de stijgende bevolkingsdruk snel van een eeuwenlang goed onderhouden evenwichtig ecosysteem naar een woestijn, en niet (of heel weinig) door de opwarming van de aarde. Noorderbuur Turkije heeft zijn gemiddeld aantal kinderen per vrouw zien dalen van zes tot drie, en zelfs tot twee, in de laatste twee decennia. Bij de Koerden in het zuidoosten van Turkije is dit cijfer nog meer dan het dubbele. Genoeg om binnen dertig jaar Turkije te domineren. Alle elementen die je nodig hebt om langdurig conflicten uit te lokken zijn aanwezig. Erdogan heeft dus een probleem, en hij grijpt naar de grote middelen.

De vluchtelingenkampen vormen een exponentieel groeiende gemeenschap

Ook de 3,5 miljoen Syrische ‘vluchtelingen’ beginnen een enorm Turks probleem te vormen. Een groot deel van deze ‘vluchtelingen’ zijn kinderen die geboren zijn in de kampen in Turkije, aan een exponentieel groeitempo. De helft van de ‘vluchtelingen’ is jonger dan 18. Ze geven hen een elementaire opleiding, en een moeilijk te schatten gedeelte onder hen wordt opgeleid tot ‘refugee warriors’. In De Morgen van 14 oktober zei Wouter de Vriendt (Groen) nog, ‘We hadden de vluchtelingenuitdaging zelf moeten aanpakken in plaats van ze uit te besteden.’

Eenzelfde teneur nu bij Kris Peeters. Dat klopt. Maar blijft de vraag welke aanpak ze bedoelen: familieplanning bepleiten, of laten migreren naar Europa? Eigenlijk hadden de miljarden euro’s die al tegen het vluchtelingenvraagstuk aangesmeten zijn geweest ook aan degelijk onderwijs dienen te worden besteed, met een leerplan dat de meisjes ondersteunt. Help hen om een duurzame leefomgeving op te bouwen. Bescherm ze tegen agressie en verplichte prostitutie. Zoek met leerlingen naar een betere balans tussen populatie en economie. En discussieer over de ecologisch rampzalige toestand van de regio.

Hier was ooit het bijbels aards paradijs, tussen Tigris en Eufraat – nu een woestijn!! Die omschakeling is eigenlijk pas echt gestart rond 1958. Een zoveelste typisch voorbeeld dat demografische controle minstens even belangrijk is als controle van opwarming van de aarde. Miljarden euro’s van de EU, van ons dus, en van vele andere ‘filantropische’ organisaties werden en worden besteed, maar iedereen keek weg van wat er echt mee werd aangevangen. Een blanco miljardencheque voor Turkije! Er ontstonden extra demografische tijdbommen: de vluchtelingenkampen.

Die kampen barsten nu open

Lokale Syriërs en Koerden kunnen de kampen niet meer onder controle houden. Ze barsten letterlijk uit hun voegen. Tot opluchting van de Koerden sluit Assad nu een deal met hen. In de voornoemde kampen zitten onder andere zo’n 15.000 IS-strijders, waaronder een 2.500 Syriëgangers uit Europa. Een berucht kamp, hopelijk niet-representatief voor de andere, is dat van Al-Hawl (Al-Hol), in Koerdisch gebied. Zeventigduizend mensen, waaronder vrouwen (allen in nikab) en voornamelijk kinderen, zitten hier samen. Vijftigduizend bewoners zijn jonger dan 18. De meeste kinderen zijn jonger dan vijf jaar. Geboren in de kampen dus, of in volle oorlog in Syrië.

Een ‘IS-incubatorkamp’ schreef The Guardian vorige maand nog. Situaties zoals eerder beschreven komen ook voor in kampen als Zaatari in Jordanië. In totaal zitten zo’n 5,4 miljoen mensen in vluchtelingenkampen. Laat ons hopen dat ze dit mentaal te boven komen. Iedereen zag het gedurende jaren, en niemand deed iets. Dit wordt ook zo samengevat door het gefrustreerde terugtrekkende Amerikaanse leger. Naast Syriërs die de Koerden weg willen, zitten in de kampen ook Belgische IS-strijders. Een probleem dat eigenlijk niet helemaal thuishoort in dit artikel, maar ik toch kort aanraak.

Een Belgische Syriëstrijder is duur

Volgens een vroeger bericht van Belga gaf Irak ons aan hoeveel ze zouden aanrekenen voor de ‘berechting’ van 143 Belgische Syriëstrijders: minstens 300 miljoen dollar. Terugnemen gaat ook veel geld kosten, en hun hersensoftware lijkt ondertussen meer op die van een gewelddadige videogame, en de malware valt niet te wissen. Mogelijk een nog groter probleem dan de mannelijke strijders, zijn de jonge (Belgische) vrouwen die nu uit de kampen ontsnappen.

Limieten aan de groei

Turkije kreeg moeizaam maar zeker zijn populatiegroei onder controle (familieplanning), en eindelijk bloeide de economie redelijk op. Voorbehoedsmiddelen bevorderen economische groei zeggen moderne economen. Hardcore economen schrijven dat achterstevoren: de economie bloeide op, dus de populatie stabiliseerde. ‘Economie is het beste voorbehoedmiddel’, of ‘de demografische transitietheorie’ heet het dan in deze versie. De Koerden hinkten achterop. De pro-natalistische strekking had in hun regio de bovenhand. En bij IS.

We zitten gewoon met een typisch voorbeeld van waar overbevolking toe leidt. Het Midden-Oosten is een droog gebied, niet geschikt voor landbouw. Probeer je dat toch, zoals gebeurd is rond 1958, naar Sovjetvoorbeeld, dan krijg je desertificatie. Het aantal mensen dat je er per vierkante kilometer kan onderhouden is erg beperkt. De economie moet zich aanpassen aan de ecologie, niet omgekeerd. Er is petroleum. Gewoon omruilen voor voedsel? Dan gebruik je ergens anders in de groeiende wereld landbouwgrond. In het Amazonegebied bijvoorbeeld. Gaan we terug naar een Bedoeïnenmaatschappij? Waarschijnlijk niet, maar die hebben wel eeuwenlang hun ecosysteem en hun populatie perfect onder controle gehouden! De ecologische crisis van de Syrische steppe, en de bevolkingstoename, verliepen over de laatste vijftig jaar. Het zijn de belangrijkste triggers van de conflicten in de regio.

Hoe moet een en ander nu verder?

De ganse wereld zal straks aan tafel zitten om te bekijken hoe het nu met Noord-Syrië verder moet. Hopelijk zitten daar een paar goede wetenschappers bij. Eenvoudig gaat dit niet zijn, want mentaliteiten dienen mentaliteiten te veranderen. Eén voordeel van het feit dat we zo’n gedetailleerd beeld krijgen van de wereldsituaties in de media is dat we ook kunnen reflecteren over de evolutie van onze eigen regio. Liefst met jonge mensen, en niet alleen over klimaatopwarming, maar ook omtrent de verbanden tussen economie, populatie, en ecologie. Syrië mag geen fenomeen zijn waar we niks uit leren. We hebben 75 jaar vrede gekend in Europa omdat we onze bevolkingsgroei duurzaam hebben gehouden. Houden zo, en nu nog de economie en ecologie duurzaam in bloei krijgen. Meer is niet nodig.

Al-Hawl

Syrië is demografie