Dit weekend mochten we getuige zijn van een ware rave-party in Luik. De politie trad niet op. Het gebeuren werd oogluikend getolereerd. Dit staat in schril contrast met de ordehandhaving in Gent en Leuven. Daar werd wel opgetreden tegen jongeren op respectievelijk het Sint-Pieters- en het Ladeuzeplein, en werden boetes uitgeschreven.

Waarom liet men in Luik liet betijen? Het is niet de politie zelf die die beslissing neemt. Die komt van hogerhand, namelijk de burgemeesters. Dat zegt althans minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) bij monde van haar woordvoerder.

‘De minister stelt de regels op en vaardigt ze uit. Maar de handhaving is de verantwoordelijkheid van de lokale besturen en de politie. Gezien de maatregelen genomen zijn per Ministerieel Besluit, kunnen ook enkel administratieve sancties worden opgelegd, namelijk GAS-boetes’, zo zegt Sofie Demeyere, woordvoerder van Verlinden, aan Doorbraak.

Lokale inschatting van hoe de coronaregels worden gehandhaafd, blijkt toegelaten. Maar voor het kabinet-Verlinden mag dit niet leiden tot een horeca-opening als een burgemeester zou oordelen dat dit in de praktijk beter is voor de ordehandhaving. Voor Demeyere is dat ’toch van een andere orde’.

In Luik was er dit weekend een raveparty aan de gang. De politie trad niet op. Hoe komt het dat de minister geen paal en perk stelt aan deze discrepantie? Wat is de zin van maatregelen wanneer ze niet gehandhaafd worden?
Demeyere: ‘Annelies Verlinden heeft zich daar al een paar keer over uitgesproken, naar aanleiding van het verschil tussen handhaving in Antwerpen en Brussel. Onze lijn blijft dezelfde: de lokale politiezones weten wat de richtlijnen zijn en hoe ze die moeten handhaven. Op het terrein heeft Binnenlandse Zaken geen rechtstreekse zeggenschap, wij kunnen slechts vragen om te handhaven. Elke politiezone handhaaft op de manier die zij goed vindt. Zij schatten geval per geval de situatie in en bepalen dan hoe ze ingrijpen.’

Sensibilisering

‘In Luik heeft de lokale politie inderdaad niet ingegrepen. In Brussel hebben ze dat een tijd geleden ook niet gedaan. De afweging in Brussel was dat er beter kon worden gesensibiliseerd dan gestraft, omdat ingrijpen de gemoederen zou ophitsen. Dat zou dan niet de juiste aanpak zijn. Ik kan me voorstellen dat dezelfde overweging in Luik werd gemaakt.’

Sensibiliseren lijkt na al die tijd niet echt veel zoden aan de dijk te zetten. In de praktijk doen de mensen dan gewoon hun zin, zoals blijkt uit de beelden…
‘Je kan de mensen alleen maar vragen om alsjeblieft de regels na te leven. Het is spijtig wanneer enkelingen dat dan niet doen. Maar de minister heeft er het volste vertrouwen in dat de politie dit op de juiste manier aanpakt. De minister zet de krijtlijnen uit. Hoe de handhaving dan op het terrein gebeurt, is volledig de verantwoordelijkheid van de politie, samen met de lokale besturen.’

Dat wil dus zeggen dat de verantwoordelijkheid voor de handhaving van de coronaregels eigenlijk volledig bij de burgemeesters ligt, aangezien zij de politie op hun grondgebied aansturen? Als de burger dan voldoende geweldsbereid is, laat de politie betijen?
‘Nee, dat heb ik niet gezegd. De ene politiezone kiest ervoor om dat met een zachte hand te doen, anderen beslissen dan weer repressiever op te treden. Elke zone kan dat volgens de eigen inschatting doen. Ze weten welke regels moeten gehandhaafd worden. Ze weten perfect hoe ze kunnen optreden. Maar ze hebben de volledige autonomie om zelf, geval per geval, in te schatten hoe ze moeten optreden. De minister neemt hen daarvoor niet bij het handje.’

Horecaverbod

Ondertussen zie je steeds grotere verschillen in de cijfers bij Sciensano tussen de regio’s waar met de zachte hand wordt gehandhaafd en die waar kordater wordt opgetreden . Dat verschil blijkt overeen te komen met de taalgrens. Is dat geen signaal om eens dieper op deze problematiek in te gaan?
‘De lokale politie heeft wekelijks overleg met de minister. Wekelijks wordt er besproken hoe de handhaving moet worden aangepakt. De politiezones weten wat er van hen wordt verwacht, maar hebben de verantwoordelijkheid op het terrein om zelf de situatie in te schatten en daaruit af te leiden hoe ze moeten optreden. Meer niet.’

Dat wil dus eigenlijk zeggen dat de lokale besturen — we zeggen maar iets — ook kunnen beslissen om het verbod op openen van de horeca ‘met de zachte hand’ te handhaven, en dat dus eveneens oogluikend kunnen toestaan, gezien dat verbod in dezelfde Ministeriële Besluiten is afgekondigd als het verbod op samenscholingen…
‘Neen. De horeca mág niet open. Samenscholingen die niet mogen is toch van een andere orde. Nogmaals, de politie weet wat er van hen verwacht wordt. Ze weten welke regels moeten gehandhaafd worden. De lokale besturen en de politiekorpsen bepalen zelf wat de situatie is op het terrein om in te schatten wat de juiste manier is om op te treden.’

Maar wanneer het lokaal bestuur in overleg met het politiekorps beslist dat het beter is om bijvoorbeeld de terrassen te openen, dan is dat hun prerogatief, net zoals ze samenscholingen oogluikend kunnen toestaan…
‘Er is toch een onderscheid tussen de ordehandhaving op het terrein en de regels voor de horeca, mijns inziens. Dat is toch van een andere orde.’

De rave van dit weekend in Luik, dat was inderdaad van een andere orde…
‘Dan moet u maar bellen naar Luik om te horen waarom ze zo gehandeld hebben. De politiezones weten wat de regels zijn. Wanneer u vindt dat ze in Luik niet correct hebben gehandeld, moet u daar in eerste instantie verhaal halen.’

Autonomie?

Maar is het wel zo dat de burgemeesters volledige autonomie hebben over de ordehandhaving in hun gemeente? Volgens Jean-Marie Dedecker, burgemeester van de kustgemeente Middelkerke, is dat eerder relatief. ‘Wij hebben hier een aantal weken geleden nog de Algemene Inspectie van de federale en lokale politie over de vloer gehad. Omdat we te weinig coronaboetes zouden uitschrijven.’ Dat inspectieorgaan valt onder Binnenlandse Zaken. Verlinden heeft dus wel degelijk een instrumentarium ter beschikking om burgemeesters die er de kantjes aflopen onder druk te zetten en tot de orde te roepen.

Algemene Inspectie federale en lokale politie

Luikse rave mag, terras openen niet?