Op 15 februari verscheen de politieke activist Aleksej Navalny, Rusland’s grootste criticus van president Poetin, opnieuw voor de rechters in zijn strafkamp Pokrov in de Vladimirregio. Hij zit er een straf van twee en een half jaar uit.

De Moskouse rechtbank van Lefortovski had zich naar Vladimir verplaatst om geen betogingen in Moskou uit te lokken. Een kleine groep getrouwen waaronder Navalny’s vrouw Joelia konden de zitting bijwonen. Niet helemaal rechtstreeks maar via een scherm. De echte zitting gebeurde in een naburige kamer. Tijdens een pauze was het toegelaten dat Navalny zijn vrouw kon zien en even kon knuffelen.

De eis: 13 jaar strafkamp

De openbare aanklager beschuldigde Navalny van fraude en minachting van de rechtbank tijdens een vorig proces. Hij eiste 13 jaar opsluiting in een streng strafkamp. Navalny en zijn medewerkers hadden voor 7,9 miljoen dollar giften opgehaald voor hun Anti-corruptiefonds en andere organisaties. Volgens de openbare aanklager werden daarvan 4,8 miljoen verduisterd. Vier klagers kwamen getuigen dat ze samen 35.500 dollar hadden geschonken. Die werden niet besteed aan de werking van de organisaties maar door Navalny en zijn medestanders gebruikt voor persoonlijke luxe-uitgaven zoals restaurantbezoeken en vakantietripjes, meubelen en dies meer, beweerden ze.

Navalny en zijn advocaten Olga Miklailova en Vadim Kobzev bestreden die aanklachten door een onberispelijke boekhouding voor te leggen en de inkomsten van Navalny als jurist te bewijzen. Hij ontving geen loon voor het werk dat hij voor zijn Stichtingen presteerde. Hij deed dit volledig gratis uit idealisme en vaderlandsliefde. De aanklachten waren vals en bedoeld om hem en zijn organisaties uit te schakelen door hem voor tientallen jaren op te sluiten.

Het gestolen decennium

Zoals steeds maakte Navalny van de rechtszitting gebruik om een politieke toespraak te houden. Die werd door de slechte geluidskwaliteit niet altijd goed begrepen. Navalny zei dat deze rechtszaak een slecht gespeeld theaterstuk was. De rechters waren acteurs die rechters speelden terwijl ze hun via de telefoon gedicteerde frasen opdreunden. Ze waren in wezen lafaards. Op die manier verkwanselden ze hun toekomst en deze van hun kinderen.

Hij gaf aan dat niet iedereen bang is voor Poetin, zeker hij niet en hij riep op om geen natie te zijn van stille bange mensen, van lafaards die pretenderen de agressie van ‘onze kleine gekke tsaar’, gestart tegen Oekraïne, niet te zien. Sinds 2013 is de levensstandaard in Rusland gedaald, betoogde hij. Hij had het over een gestolen decennium, gestolen door de ‘oude mannen die ons besturen en hun geld in Zwitserland beleggen’. En hij voegde er tot slot aan toe dat het in Rusland als een terroristische organisatie verboden Anti-corruptiefonds vanuit het buitenland zal blijven verder werken.

Dit bewees hij door weken later zijn medewerkers via een videoboodschap op YouTube aan te tonen dat een in Italië aangemeerd luxejacht met een geschatte waarde van 700 miljoen dollar aan Poetin toebehoort. Zoals steeds was deze bewering zeer goed gedocumenteerd. Hij toonde aan dat de Russische bemanning voor meer dan de helft uit leden van de geheime dienst FSB bestaat.

Het vonnis

Na die eerste zitdag werd op 22 maart het vonnis opnieuw in het strafkamp Pokrov uitgesproken. Er mocht maar een minimaal aantal toeschouwers bij zijn. Navalny en zijn advocaten aanhoorden onbewogen het vonnis: negen jaar opsluiting in een maximaal beveiligde gevangenis en een boete van 11.500 dollar. Van Navalny’s toespraak zijn maar fragmenten bekend. Hij riep iedereen op zich tegen Poetin te verzetten. ‘Die schurk die op een oliepijp zit, zal zichzelf niet omverwerpen’ en ‘Je kunt niet iedereen in de gevangenis stoppen. Ook al krijg ik 113 jaar, toch kunnen jullie me niet bang maken‘.

Een teder moment was toen Joelia hem een klein familiefotootje overhandigde uit de tijd dat hij kandidaat was voor het burgermeesterschap van Moskou met de tekst dat ze hem altijd graag zou zien en dat negen jaar niet echt negen jaar waren.

Negen jaar zijn geen negen jaar

Nadien verspreidden zijn aanhangers een tweet van Navalny: ‘Negen jaar! Wel zoals een van de figuren in mijn favoriete serie “The Wire” zei: alleen twee dagen zijn belangrijk: de dag dat je de gevangenis binnenstapt en de dag van je vrijlating. Ik had een T-shirt met die tekst maar de gevangenisautoriteiten confisqueerden die omdat de tekst extremistisch werd geacht.’

Vanuit het buitenland becommentariëren de naaste medewerkers van Navalny de toestand. Er staan hem naast de beroepsprocedure nog drie processen te wachten. Normaal kan hij dan maar in 2051 vrijkomen. Maar zijn aanhangers hopen dat zodra Poetin van het toneel verdwijnt, Navalny automatisch de gevangenis kan verlaten. Tenminste als hij ondertussen niet wordt vermoord. Een ongeval in een strafkamp is snel gebeurd!

Ondertussen gaat de strijd verder. Hoe afgrijselijk ook, toch biedt de mislukte Russische oorlog in Oekraïne een perspectief dat het Poetinregime ten val kan komen. De kaderleden van Navalny hebben vanuit het buitenland op YouTube een nieuwszender ‘Popular Politics’ opgericht met een permanente verslaggeving over het verloop van de oorlog. Al 80 miljoen kijkers hebben er op afgestemd. Voorlopig zijn YouTube en Whatsapp in Rusland nog niet afgesloten. FaceBook en Instagram zijn dat wel.

Onderhandelen of stoerdoenerij

Poetin voert een ongenadig repressief beleid zoals bleek uit zijn toespraak voor een opgetrommelde menigte op 16 maart. Tijdens zijn dreigende boosaardige frases over de verraders en de vijfde colonne, leek hij wel op Goebbels. Inmiddels zijn al zo’n 15.000 burgers opgepakt die protesteerden tegen de Oekraïense oorlog. Ze riskeren tot 15 jaar opsluiting.

Ik begrijp het optimisme van de medewerkers van Navalny, maar ik deel het niet. Er kan pas vrede komen als beide partijen een militaire oplossing afzweren en elkaar proberen te vertrouwen. Maar onverstandig genoeg zien we de machtigste leiders van het Westen en Poetin bezig met een kinderachtig opbod van stoerdoenerij. Dit leidt nergens toe tenzij naar de ultieme ramp. Ik geloof niet dat dit de doelstelling is van een moedig man als Navalny. Hij zou voor een onderhandelde oplossing kiezen.

Anti-corruptie

Navalny, persoonlijke gevangene van tsaar Poetin