‘Een goede vergadering gehad’, plaatste Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen woensdagavond op haar X-account. Ze verwees daarbij naar een ontmoeting met kroonprins Mohammed bin Salman, de man die in 2018 de opdracht gaf om de Saoedische journalist Jamal Khashoggi naar het Saoedische consulaat in Istanboel te lokken en daar te vermoorden. Bin Salman werd woensdag met alle egards ontvangen in Brussel.

Het idee voor de allereerste topontmoeting tussen de EU en de zogenaamde Gulf Cooperation Council – een samenwerkingsverbond van zes Arabische Golfstaten, waaronder ook Saoedi-Arabië – kwam uit de koker van onze landgenoot Charles Michel. De top zelf vond woensdag in Brussel plaats. De EU wilde zo onder meer de samenwerking met de Arabische Golfstaten versterken en praten over een economische corridor in hernieuwbare energie tussen Europa en de Golfregio. Dat was, zo onderstreepte Michel, ‘een historische doorbraak’.

Ook de de hoge buitenlandvertegenwoordiger van de EU, Josep Borrell, had het op de afsluitende persconferentie over een ‘krachtige illustratie’ van de bereidheid van de EU en de Golflanden om samen te werken. Waarna het tijd was voor een gezellige familiefoto met Michel, Von der Leyen, de Europese regeringsleiders en hun Arabische hoge gasten.

Kort van geheugen

Het moet zijn dat het geheugen van Von der Leyen en de Europese regeringsleiders nogal kort is. Zes jaar geleden, op 2 oktober 2018, stapte de Saoedische journalist Jamal Khashoggi – die onder meer voor The Washington Post aan de slag was – het Saoedische consulaat in Istanboel binnen. Hij zou er enkele uren later vermoord en nadien ook aan stukken worden gesneden. De resten van zijn lichaam werden nooit teruggevonden. De gruwelmoord veroorzaakte een wereldwijde golf van verontwaardiging, en enkele weken later verklaarde een zeker Ursula von der Leyen – toen nog Duits minister van Defensie – dat de zaak, ongeacht de politieke implicaties, volledig moest worden opgehelderd. Waarna Duitsland ook besloot de wapenexport naar Saoedi-Arabië meteen stop te zetten.

Al vrij vlug waren er sterke indicaties dat kroonprins Bin Salman persoonlijk bij de moord betrokken was. Een CIA-rapport bevestigde later dat hij persoonlijk het licht op groen had gezet voor de moord, maar aanvankelijk hield de Trump-administratie dat rapport nog tegen. Toen het in 2021 toch werd vrijgegeven door zijn opvolger Joe Biden, bleek dat de Saoedische kroonprins de moord niet alleen had goedgekeurd maar wellicht ook bevolen had. Diezelfde Bin Salman dus die woensdag minzaam in de sofa naast Von der Leyen mocht plaatsnemen.

Burgeroorlog

In een gezamenlijke verklaring na de top hadden de EU en de Golfstaten het woensdagavond ook over ‘bruggen die gebouwd zouden worden tussen mensen’. Of ze daarbij ook de bloedige burgeroorlog in gedachten hadden die intussen al bijna twee jaar in Soedan woedt, is niet geheel duidelijk. Onder meer de Verenigde Arabische Emiraten – een van de Golfstaten die woensdag mee mocht aanschuiven aan het diner in Brussel – leveren in Soedan massale hoeveelheden wapens en logistieke steun aan de Rapid Support Forces. Die Arabische militie wordt er onder meer van beschuldigd mee verantwoordelijk te zijn voor massale moordpartijen en mensenrechtenschendingen in Soedan. Eind vorig jaar riep een groep Amerikaanse Democratische Congresleden de Verenigde Arabische Emiraten nog op om hun steun aan de Rapid Support Forces meteen stop te zetten.

Qatargate

Het geheugen van de EU-toppolitici lijkt hen overigens ook in andere dossiers in de steek te hebben gelaten. Nog geen twee jaar geleden stond het Europees Parlement in rep en roer nadat was uitgelekt hoe onder meer Golfstaat Qatar verschillende Europarlementariërs en lobbyisten vele honderdduizenden euro’s had toegestopt. De zaak deinde almaar verder uit, en wordt vandaag beschouwd als het grootste corruptieschandaal dat het EP ooit gekend heeft. Ursula von der Leyen – op dat moment al voorzitter van de Europese Commissie – beschuldigde Qatar er toe nog van invloed te hebben willen kopen in het Europees Parlement.

Maar wat lezen we nog in de gezamenlijke verklaring na de top? ‘We willen samenwerken aan praktische en constructieve stappen in de richting van een veilige en wederzijds voordelige visumvrije regeling tussen de EU/Schengen en de Golfstaten.’ Onder meer ook Qatar dus.

Arabische Golfstaten

EU bakt zoete broodjes met moordenaar Saoedische journalist