Paus Franciscus heeft een bezoek gebracht aan de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Op zich al een unieke gebeurtenis, een paus op het Arabische schiereiland. Wees maar zeker dat zoiets ook voor tandengeknars zorgt. Maar paus Franciscus wil duidelijk zijn naam waarmaken én de christenen op het Arabische schiereiland steunen. Hoe zit het eigenlijk met de positie van die christenen daar?

Franciscus

Een paus die Franciscus heet, het mag niet wennen. Franciscus van Assisi (1182 1226) stond in zijn tijd voor alles waar het pausschap niet voor stond. Als paus Innocentius III begin dertiende eeuw de vijfde kruistocht in gang zet, ging Franciscus mee. Maar niet om te vechten, hij wou in gesprek gaan met de islam en de moslimleiders. Dat paste meer bij zijn visie op het geloof als dienstbaarheid in armoede, geweldloos, zelfs met het woord. Dus in het jaar 1219 trok Franciscus naar de Sultan van Damiate in de Nijldelta. Hij werd er ontvangen en er zouden verschillende gesprekken geweest zijn tussen Franciscus en de sultan.

Dat de dertiende-eeuwse Franciscus de 21ste-eeuwse inspireert is wel duidelijk. Een van zijn encyclieken (2015) heet niet voor niets Laudato Si een verwijzing naar het zonnelied van Franciscus van Assisi. Ook in de VAE wil de paus de voetsporen van zijn voorganger drukken. In tijden van stijgend geweld en wrijvingen tussen de westerse wereld en de islam wil de paus de dialoog met de islam open houden.

De paus zei er op een bijeenkomst met moslimleiders ‘We kunnen onze Schepper niet eren zonder de heiligheid van elke persoon en van elk menselijk leven te koesteren. Elk mens is even waardevol in Gods ogen.’ Gesproken zoals een Franciscus. Je kan dan je bedenkingen hebben bij de islam, de islam is er en blijft er. Dialoog, vanuit de kracht van je eigen geloofstraditie is dan misschien de beste optie. Dat signaal wil de paus van Rome geven.

Christenen steunen

Daarnaast wil de paus de christenen in het Midden-Oosten, zeker die op het Arabische schiereiland, die het niet makkelijk hebben, een hart onder de riem steken. Er zijn christenen in de Verenigde Arabische Emiraten en ja, er zijn ook kerken, kerkkoren, en een kerkleven. De kerken zitten vol, meerdere diensten na elkaar. De zondagsmissen zijn er van de donderdagavond tot de zondag. De christenen hebben zich aangepast aan het levensritme in een moslimland.

La Croix ging op bezoek in de Mariakerk in Abu Dhabi, de enige katholieke kerk in de stad, ze staat naast een moskee. Tot 80 000 christenen ontvangen er wekelijks de communie. Het aantal christenen in de stad wordt geschat op een half miljoen. Voor hen is de komst van de paus van groot belang.

Christen in de VAE

In heel de VAE staan er acht kerken, de recentste gebouwd in 2015. De VAE wordt geprezen als een uitzondering in de Perzische Golf, met zelfs een minister van tolerantie. Ook andere christelijke kerken: protestanten, kopten, mormonen hebben eigen gebouwen voor de eredienst. In Dubai is er recent ook een synagoge gebouwd. En onlangs het strikte moslimverbod op crematie mogen hindoes in de VAE hun doden cremeren. Maar ondanks de minister heeft de tolerantie een voorwaarde: een strikt discretiegebod. Kerken zijn ommuurd, hebben geen klokkentoren, geen klokken, geen kruis op het dak. Missionering is verboden. Voor christelijke organisaties wil dat ook zeggen dat elk liefdadigheidswerk verboden is. Ferme tolerantie.

De christenen in de Verenigde Arabische Emiraten zijn niet vooral westerlingen, maar Filipino’s, Indiërs en Pakistanen. Obers, receptionisten, kuismannen, kassabedienden in de supermarkt en huisbedienden. De meeste verdienen er minder dan 800 dollar per maand zegt een priester aan La Croix. Zo goed als alle christenen in de Verenigde Arabische, tussen 10 en 12% van de bevolking, zijn buitenlandse arbeiders. De meerderheid van de inwoners van de VAE is trouwens buitenlander. In Abu Dhabi heeft amper 15% van de bevolking de nationaliteit van het land. Wie er geboren wordt heeft er geen automatisch recht op de nationaliteit. Ook daar is de tolerantie begrensd.

Christen op het Arabische schiereiland

Op de Ranglijst Christenvervolging staat de Verenigde Arabische Emiraten op plaats 45 (op 50 landen). Volgens Open Doors, die de ranglijst opstelt, drukt de islam een zware stempel op het dagelijkse leven in de VAE. ‘Al is er geen wet die christendom verbied, Christenen worden gezien als onreine mensen en als zodanig behandeld. Het is ook verboden voor een moslim om christen te worden.’ Buurland Oman staat op plaats 44. Er zijn zo’n 200 000 christenen op een bevolking van bijna vijf miljoen. In Oman is de overheid tolerant en is zelfs bekering tot het christendom toegelaten, maar de samenleving staat erg vijandig tegenover christenen.

Koeweit staat op plaats 43. De christenen maken er zo’n 10% uit van de bevolking. Officieel is er godsdienstvrijheid, maar de overheid, de lokale gemeenschappen en de familie maken het zwaar om christen te zijn in Koeweit.

Het kwaadst hebben christenen het in Saudi-Arabië. Er zouden zo’n anderhalf miljoen christenen wonen op een bevolking van 33 miljoen. Het land staat 15de op de Ranglijst en hoe hoger, hoe slechter de positie van de christenen. Volgens Open Doors is er in Saudi-Arabië geen ruimte voor een andere godsdienst dan de islam. Moslims die zich toch tot het christendom bekeren, riskeren de doodstraf. De overheid hanteert strenge wetten en beschouwt christenen als tweederangsburgers. Ondanks de tegenstand blijft het aantal christenen in Saudi-Arabië toenemen.

Arabische schiereiland

Paus gaat Franciscus achterna bij de islam