Twee weken na elkaar schitterde Sander Loones (N-VA) in de Kamer tijdens de plenaire sessie. De jonge politicus kreeg in de week tussen die twee plenaires lof van vriend en vijand. Lof voor zijn speurwerk in de begroting waarbij hij aantoonde dat die eigenlijk vals was. Tijd voor een boeiend gesprek in de koffiekamer van de Senaat.

Sander Loones vond de fouten in de tabellen van ondertussen ex-staatssecretaris Eva De Bleeker. Legde de vinger op de kunstmatige manier waarop de regering De Croo een begrotingstekort van 2,9% aan de Europese Commissie voorlegde. Loones zag dat de BTW-verlaging op de energiefacturen eerst niet in de begroting stond en bij De Bleeker plots weer wèl. Toen vorige week de emoties hoog opliepen in de plenaire zitting van de Kamer beweerde premier Alexander De Croo dat de BTW-verlaging niet permanent was en het ook niet nodig was om die in de begroting in te schrijven. Het was immers een materiële fout van de staatssecretaris voor begroting Eva De Bleeker.

Budgetneutraal

Die uitleg veranderde De Croo voor de Kamer met de bewering dat de mindere inkomsten van de BTW gecompenseerd zou worden door accijnzen en dat de operatie budgetneutraal was. De Bleeker kreeg de zwarte piet toegespeeld en zat erbij als een geslagen hond. Toen dezelfde avond een derde versie van de begroting bomvol ridicule fouten stond, was het opnieuw Loones die foto’s van groteske rekenfouten twitterde. Daarop dwong De Croo zijn partijgenote De Bleeker ontslag te nemen.

Tijdens de plenaire van afgelopen donderdag beet Loones zich opnieuw vast in de begroting en moest premier De Croo toegeven dat de BTW-verlaging niet budgetneutraal was, hetgeen hij amper een week eerder keer op keer had herhaald in de Kamer.

Alexia Bertrand

Ondanks de lof van Wetstraat-watchers leverde het Loones relatief weinig media exposure op. Alle aandacht ging naar de stoelendans waarbij een Franstalige MR-politica plots op één nacht vervelde tot een Nederlandstalige Open VLD-excellentie. Alexia Bertrand verving De Bleeker als staatssecretaris voor begroting en eiste alle aandacht op. Over de valse begroting verstomden de media. Tot de Europese Commissie zei dat de Belgische begroting niet goed was en dat woensdag in de Kamercommissie nog een keer kwam herhalen.

Voor de eerste interpellaties van Bertrand in de plenaire zat de perstribune afgelopen donderdag afgeladen vol. Het is iets waar Loones tijdens het interview ook moeite mee heeft. Niet omwille van zijn eigen 15 minutes of fame, maar om hoe de media werken. ‘Het echte parlementair werk levert heel weinig media-aandacht op het gaat alleen nog om het verhaal over de poppetjes. Vliegt Eva buiten en komt Alexia dan pas worden de media wakker’ zucht Loones.

Belga

Sander Loones

Wie is Sander Loones?

Sander Loones (N-VA) is eigenlijk een asiel- en migratiespecialist en jurist. Hij werkte op de studiedienst van de N-VA. In het Europees Parlement waar Loones de minister geworden Johan Van Overtveldt opvolgde, werkte Loones zich in op dossiers als Europese fiscaliteit. In de regering-Michel I was Loones 28 dagen minister van Defensie tot de N-VA uit de coalitie stapte. Nadat hij terug in de Kamer van Volksvertegenwoordigers kwam, wierp Loones zich op de begroting. Het is de taak van het parlement om de regering te controleren en om de begroting goed te keuren of af te keuren.

Waarom denk je dat de regering zo onzorgvuldig omspringt met de begroting?

Sander Loones: ‘Ze lijken te denken: “het is crisis, de cijfers veranderen toch altijd en dus schenken we niet veel aandacht aan de cijfers”. Dat is een fundamenteel probleem want dat moet in crisissituaties juist wel. Je moet net proberen controleren wat je eigen beleid voor gevolgen heeft’.

‘Iedereen voelt aan dat deze begroting niet geloofwaardig is. Ik stel vast dat er geen ernst is inzake letters en in cijfers. Ze vragen veel te veel belasting te betalen. Dan hoort het niet zo slordig te zijn.’

Is de conclusie daarvan dan ook het failliet van de particratie?

‘Zonder de particratie was dit land al lang kapot. Iedereen weet dat Alexander De Croo een fout heeft gemaakt. De enige reden dat hij ermee wegkomt is dat de particratie speelt. Alles liever dan verkiezingen. De fouten nemen ze er wel bij. Hij weet dat de BTW-factuur komt. Wanneer hij nu zegt dat hij fout is, zegt hij ook dat Eva De Bleeker foutief ontslagen is. Want ze nam geen ontslag, ze is de deur uit gezet. Ze wilden Eva De Bleeker al langer vervangen. Dit was gewoon een gedroomde kans. Pas op: ik zeg niet dat ze géén fouten maakte. Ze maakte er meerdere en niet alleen nu. Haar belangrijkste fout was echter dat ze eerst plooide en pas daarna ontslag nam. Ze is geplooid voor een leugen en alleen al daardoor verdient ze niet beter.’

De Bleeker had geen grote achterban van kiezers en kwam vanuit een carrière bij de Europese Commissie in de regering. Is met dit hele theatrale drama van dat ontslag ook niet een heel foute boodschap de wereld ingestuurd? Wie van een universiteit, de Europese Commissie, de Nationale Bank of enig ander gerespecteerd instituut, riskeert na dit spektakel nog zijn reputatie door in de politiek te gaan?

‘Het gaat niet meer over feiten. De sfeer is nog het enige wat telt. Je moet gek zijn om naar hier te komen en je sérieux te verliezen en als handpop te worden misbruikt.’

‘Weet je wat me ook stoort? Het probleem zit in de vraag: hoe gaan we die steun via de BTW-verlaging betalen? Dat kan enkel door de arbeidsmarkt te hervormen. De premier die vastloopt in zijn eigen leugen minimaliseert die inspanning door te beweren dat het budgetneutraal kan. Zo geeft hij een signaal geeft aan de PS dat er geen hervorming nodig is. De PS en Ecolo zijn content en hebben natuurlijk ook geen vraag gesteld vandaag.’

Waarom moest De Croo absoluut een begrotingstekort van 2,9% hebben? Omwille van de 3%-regel van de Europese Commissie?

‘België heeft geen tekort van 2,9%, maar van 4,1%. Dan verdedigen ze zich door te beweren dat het structurele tekort maar 2,9% is en de rest eenmalige tekorten. Alsof je die dan niet moet betalen. Europa kijkt niet naar die 2,9% maar naar het totaal van alle regeringen en dat begrotingstekort is 6%. De Croo probeert een beeld te creëren.’

‘Met deze regering valt ook niet te werken. Neem nu de antwoorden die we steeds krijgen. Die kan je in drie groepen indelen. De eerste is dat het allemaal de schuld is van de N-VA want “we hebben een slechte begroting geërfd”. Sorry? Het tekort was 0,7%, de staatsschuld was minder dan 100% van het BBP. De koopkracht was gestegen. Kortom: fake news. De tweede soort antwoorden zijn altijd “Hadden we de mensen niet moeten helpen?” Logisch dat je helpt, maar de discussie is hoe ga je het betalen. De derde groep antwoorden van de regering vallen onder de noemer “Altijd klagen en nooit met voorstellen komen”. We hebben een ganse reeks wetsvoorstellen klaar liggen, maar de meerderheid weigert die te behandelen. Normaal moeten één keer per maand de wetsvoorstellen van de oppositie aan bod komen. Het gebeurt gewoon niet. Het staat nochtans in het kamerreglement, Meer bepaald artikel 24.’

Wat zouden de consequenties moeten zijn van de drie handtekeningen onder die begroting? Namelijk die van Van Peteghem (CD&V), Van Quickenborne (Open Vld) en De Bleeker (Open Vld).

‘Elke regering heeft een hiërarchie. De allerlaagste post in deze regering is begroting, op de twintigste plaats. Ze achten het zelfs geen minister waardig. Een staatssecretaris toegevoegd aan een minister. Het is naar mijn persoonlijke mening geen goed idee dat de premier en de begroting bij dezelfde partij zitten. Maar zelfs dan zou het fatsoenlijker zijn om de staatssecretaris van begroting minstens toe te voegen aan de premier. Maar neen ze voegen die functie toe aan Van Quickenborne. De enige die nog onbetrouwbaarder is dan De Croo zelf. Dan moet De Croo zijn handtekening er niet onder zetten. Dat is de enige verklaring die ik kan geven.’

‘Iedereen weet dat je niks mag tekenen dat je niet gelezen hebt. Als je tekent, lees dan ook wat je tekent? Op het kabinet van Van Quickenborne werken 69 cabinetards. Hebben die dat dan niet gelezen? Zien die die fouten niet? Zaten die allemaal te slapen?’

Houdt zo’n ‘valse’ begroting dan geen enkel risico in?

‘Door corona is het strafbankje van de Europese Commissie opgeschort. Wie een te groot tekort had, belandde op het strafbankje en kon bijvoorbeeld stemrecht verliezen in de Europese Raad. Vanaf 2024 zal die procedure terug gevolgen hebben. De EU wil landen die beloven, maar niet doen wat ze beloven, straffen door investeringen tegen te houden. Dat lijkt niemand te deren. De Croo denkt zich daar als onderhandelaar uit te redden.’

‘De “briljante” onderhandelaar De Croo presteerde het om van de 12 miljard Europese relancesteun waar België volgens de Nationale Bank recht had, maar 4 miljard binnen te halen. Een van de eisen van de Europese Commissie voor die 4 miljard euro steun was een pensioenhervorming tegen eind 2021. Dat is niet gebeurd. België loopt 850 miljoen euro mis. Tel maar uit. De BTW-verlaging kost 1,3 miljard euro. Dan doe je maar beter je best voor Europa.’

In 2024 zijn er verkiezingen. Bovendien is België het eerste half jaar roterend voorzitter van de Raad van de EU en de Europese Raad. Gaat begin 2024 één lange verkiezingscampagne worden zoals bij Emmanuel Macron tijdens het Franse voorzitterschap van de EU? Bovendien hebben ze nu een begroting voor twee jaar.

‘Ze weten dat die begroting leugenachtig is. Ze zeggen zelf dat er te weinig hervormingen in zitten. Dus die begroting van 2024 is waardeloos.’

Is er dan geen enkele objectieve instelling die dat kan of durft onthullen?

‘Instellingen die wel serieus werken zijn de Europese Commissie en het Rekenhof. De Europese Commissie zegt dat het niet goed is. Die zeggen dat de regering het geld door ramen en deuren buiten gooit. Het Rekenhof komt vrijdag. Ze kunnen dat niet schouderophalend meer negeren. Bij commentatoren lees ik dat dit niet geruisloos gaat passeren. Iedereen beseft dat ze aan het foefelen zijn. Hoe langer ik in de Kamer zit hoe ouderwetser ik word. Ik merk amateurisme. Ik zie zwakke parlementsleden die te weinig weerwerk leveren. Macht heeft altijd tegenmacht nodig.’

arbeidsmarkthervorming

Sander Loones (N-VA): ‘Iedereen weet dat De Croo een fout maakte, maar alles liever dan verkiezingen’

Vivaldi maakt de brug