Het belang van sociale media voor het politiek bedrijf valt moeilijk te overschatten. Als digitale dorpspleinen zijn Facebook, TikTok en Twitter (of ‘X’) verantwoordelijk voor de facilitering en sturing van het nationaal debat. Van zodra dit debat gestuurd wordt in de richting van een door ideologie geïnspireerde uitkomst, roepen deze multinationals de toorn van benadeelde burgers over zich af.

Conservatieve kiezers weten dat sociale mediaplatformen discrimineren ten voordele van progressieve politici en opiniemakers. Dat hoeft niet te verwonderen, gelet op de links-liberale consensus die de voorbije decennia wortel schoot in Silicon Valley.

Republikeinen gaan er door de band genomen vanuit dat deze discriminatie het resultaat is van een organische bias — een vooringenomenheid die voortvloeit uit de overtuigingen van progressieve bestuurders en managers. Maar wat als die bias niet organisch, maar kunstmatig tot stand kwam?

Interventie

Een federale rechtbank vaardigde begin juli een gerechtelijk bevel uit dat talrijke topambtenaren en agentschappen van de regering-Biden verbood om te communiceren met sociale mediabedrijven. Het verbod was het resultaat van een rechtszaak aangespannen door Republikeinse attorney’s general die het ‘bewijs hadden geleverd van een enorme campagne door regering om meningen te onderdrukken op basis van hun inhoud’, aldus de voorzitter van de rechtbank.

Het bevel werd in beroep bevestigd, zij het in licht afgezwakte vorm. De rechters van het hof van beroep schreven dat de agentschappen en ambtenaren ‘betrokken waren bij een pressiecampagne ontworpen om platformen te dwingen om sprekers en standpunten die de overheid niet aanstond, te onderdrukken’.

Hoeksteen

Dit is voorpaginanieuws, ook in de Europese Unie. Het hoeft dan ook niet te verbazen, dat u er niets over las.

De contacten tussen de overheid en ‘Big Tech’ zijn een inbreuk op het eerste amendement bij de federale grondwet. Het eerste amendement beschermt de vrije meningsuiting en is zodanig een constitutionele corner stone van de republiek. Deze vrijheid bevestigt het natuurlijke recht van individuen om hun mening te uiten, zonder angst voor represailles door de overheid. Politici mogen staatsmacht niet misbruiken om burgers en bedrijven het zwijgen op te leggen, noch kunnen ze hen verplichten hun mond te openen.

Vrije meningsuiting

Maar wat als een woordvoerder van de staat duidelijk maakt dat de ‘regulering’ van sociale media misschien nodig is om fake news uit de wereld te helpen? Wat als een federaal agentschap een vergadering opzet met het management van Facebook en YouTube om te ‘bespreken’ hoe ze ‘samenzweringstheorieën’ en ‘misinformatie’ ‘gezamenlijk’ kunnen ‘aanpakken’? (Veel aanhalingstekens, maar u begrijp waarom.)

Ieder verzoek door de overheid vervelt razendsnel tot een eis, afgedwongen door belastingen, boetes, gevangenisstraffen en bedrijfssluitingen. Aanbevelingen zijn zelden of nooit vrijblijvend. Adviezen blijven maar ‘adviezen’ zolang voldoende mensen ze volgen. Van zodra dat niet langer het geval is, wordt het advies vervangen door een wet, koninklijk besluit of gouverneursgebod.

Vrijblijvend

Het hof van beroep bevestigt dat de aanbevelingen van de federale overheid niet vrijblijvend zijn. Telkens het Witte Huis ontevreden is over de manier waarop Facebook, YouTube en Twitter omgingen met ‘misinformatie’, nam het contact op met het bestuur. De platforms prioriteerden de klachten van de overheid, pasten hun algoritmen aan om de ‘juiste boodschap’ van de ‘juiste mensen’ te promoten en indien sommige ‘foute berichten’ toch door de mazen van het net glipten, werden deze op eerste verzoek manueel verwijderd.

Ter verzekering van de voortdurende onderwerping van Facebook en co, maakte het Witte Huis duidelijk wat gebeuren zou indien ze zich onafhankelijker zouden opstellen.

De perswoordvoerder van het Witte Huis benadrukte dat ‘de president al lange tijd bezorgd is over de macht van grote sociale mediabedrijven’ en dat zij ‘verantwoordelijk moeten worden gehouden voor de schade die ze veroorzaken’. Volgens de press secretary was Joe Biden ‘een groot voorstander geweest van fundamentele hervormingen (…), inclusief aanpassingen aan Sectie 230 (de aansprakelijkheidswet red.), wijzigingen aan de concurrentiewetgeving, verhoogde transparantie en meer’.

Arm van de overheid

De overheid mag de vrije meningsuiting niet beknotten. Een private partij, een sociaal medium, mag dat wel. Dat verandert evenwel van zodra de privépartij onder druk gezet wordt door de overheid om te censureren op een manier die de overheid zelf niet kan. In dat geval transformeert de partij van private deelnemer aan het rechtsverkeer in een arm van de staat. En wanneer deze armen onwelgevallige meningen van burgers in een virtuele houtgreep houden, schendt de overheid — niet het sociaal medium — de grondwet.

Eén van de essentiële kenmerken van het digitale dorpsplein is de gelijke toegang voor alle inwoners van Twitterland. Een gebruiker van een sociaal mediaplatform gooien, is het equivalent van hem deelname aan de dorpsvergadering ontzeggen. De interventie door de federale rechtbankenken opent mogelijk bijkomende toegangswegen, maar het pad, dat blijft allesbehalve obstakelvrij.

Het Amerikaboek van Roan Asselman is nu beschikbaar voor pre-order.

attorney's general

Rechtbank bevestigt: Joe Biden zette sociale media onder druk