Discrimineert het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF)? Zelden is haar politiek plan scherper tot uiting gekomen dan nu. Niet alleen door alle promotiesteun te ontzeggen aan de film Augure, de Belgische Oscarinzending, maar ook door het Afrika Filmfestival in Leuven uit te sluiten.

Het VAF lanceert opnieuw voor een zestal Vlaamse films de 1+1-actie. Vorig jaar werden zo 23.000 tickets verkocht. De vraag is waarom andere recente Vlaamse films zoals Zeevonk, Luka en Augure uit de boot vallen en van deze actie worden uitgesloten.

Monopolie

Augure dat werd bedacht en geregisseerd door Baloji die al jaren in Gent verblijft en in Cannes goed was voor de prijs A new voice, heeft bij de creatie geen steun van het VAF ontvangen. Het project werd tot viermaal toe afgewezen. Zelfs nadat de film in Cannes werd gelauwerd en door een onafhankelijk comité uitverkoren om België te vertegenwoordigen met het oog op de Oscars begin 2024, kijkt het VAF de andere kant op.

Het verzelfstandigde VAF — de filmsector zou voortaan bepalen hoe de Vlaamse film er ging uitzien — eiste sinds het begin van de 21ste eeuw het monopolie op en krijgt een dotatie als het zich houdt aan een meerjarige beheersovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap. Vreemd genoeg misbruikt het VAF dat monopolie. Een film die zonder steun wordt gemaakt, wordt straal genegeerd terwijl het VAF toch de hele filmwereld in Vlaanderen in de armen hoort te sluiten.

Kritische stemmen

Verder worden kritische stemmen monddood gemaakt. Vraag dat maar aan Harry Kümel of wijlen Robbe de Hert. Je zou zelfs van een beroepsverbod kunnen spreken. Of vraag het aan de mensen van Filmmagie. Eind 2019 verhinderde het VAF een doorstart van het enige kritische filmtijdschrift dat Vlaanderen (al meer dan 60 jaar) had.

Een plan dat bij economisten was afgetoetst, werd vrij brutaal afgewezen. Naar argumenten luisterde het fonds niet. In plaats van te stimuleren, dooft het VAF te vaak elk enthousiasme en elk dwars filmproject. Nu gebruikt het fonds ‘pitching’: in enkele minuutjes moet je je project mondeling proberen te ‘verkopen’. Wat we zelf doen, doen we beter, denkt de organisatie, maar het VAF bewijst elke dag het tegendeel. Commissies — zogenaamde adviescolleges — worden te vaak samengesteld à la tête du cliënt.

Afrekening?

Soms vraag je je af of er geen jaloezie in het spel is, rancune of een afrekening? Of alles tegelijk? En of men niet al te gretig de eigen vriendenkring bedient. Het zal wel toeval zijn geweest dat in de commissie van het VAF die het dossier van het Afrika Filmfestival moest beoordelen er twee leden zetelden met banden met het wereldfilmfestival MOOOV, al jarenlang de zelfverklaarde rivaal van het al veel langer bestaande Afrika Filmfestival. Dezelfde commissie zou ook het dossier van MOOOV beoordelen, een filmfestival dat met een ernstige terugval kampt.

Je zou denken dat een verzelfstandigd fonds fors inzet op integriteit en gaat voor kwaliteit en voor weerbarstige cinema als Resurrection. Dat het Afrika Filmfestival nu wordt uitgeschakeld, kan je zelfs een vorm van racisme noemen. Films uit een heel continent worden zomaar uitgesloten.

Er komt op jaarbasis amper een handvol Afrikaanse films in België in de bioscoop. Het Afrika Filmfestival heeft een gigantisch netwerk in Afrika, helpt jonge Afrikaanse filmers, brengt recente Afrikaanse films naar België en geeft een forum. En er is een publiek voor. Dat dreigt nu definitief weg te vallen, wat een schande.

Adam & Eva

Na deze uppercut voor het Afrika Filmfestival kwam toevallig deze week uit Senegal de sublieme fabel Banel & Adama (***), een mythisch liefdesverhaal van Ramata-Toulaye Sy aanwaaien.

Banel & Adama zijn tot over hun oren verliefd en zitten vastgeroest in een kurkdroge uithoek in het noorden van Senegal. Zij willen een beter leven. Adama wil er weg, terwijl Banel geen kinderen wil. Wel een eigen huis, gesymboliseerd door twee onder zand bedolven huizen die zij per se willen uitgraven. Banel is de rebelse dromer, terwijl Adama het rationele vertegenwoordigt.

Verboden appel

Banel en Adama zijn eigenlijk Adam en Eva. Zoals Eva in de haar verboden appel bijt en chaos in het Aards Paradijs ontketent, zo zorgt de verboden liefde van Banel voor Adama voor een en al verwarring in hun gemeenschap.

Banel heeft een tweelingbroer Racine. Zij begrijpt niet dat hij niet denkt zoals zij: ‘Ik wou dat de twee zeer verschillend zijn. Hij staat voor wijsheid en rationaliteit. Zij vertegenwoordigt het hart. En Malik, een jongetje dat altijd in de buurt is, is de engel die voortdurend toekijkt en aan het schrijven is en die als enige de donkere kant van Banel kent.’ Met de moed der wanhoop blijft Banel, haar ultieme droom najagen terwijl Adama gaandeweg in lethargie vervalt.

De fotografie volgt het emotionele parcours van Banel. Helder in het begin want ze zijn gelukkig. Maar naarmate de droogte oprukt en de passie begint uit te doven, verdwijnen de kleuren uit het verhaal en ook uit de kleren. Het bijzonder mooi gefotografeerde Banel & Adama is een hommage aan Senegal, het thuisland van Sy.

Augure

De discriminatiepolitiek van het Vlaams Audiovisueel Fonds