Het was een woke-week. Minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter (Groen) maakte het ambtenarees ‘wakker’. In het Europees Parlement kwam Ayaan Hirsi Ali tegengas geven en er verscheen een woke-satire.

Dames en heren

Geachte dames en heren. Nog niet zo lang geleden was dit een algemeen aanvaarde vorm van elementaire beleefdheid. ‘Mevrouw’ en ‘meneer’ werd corrigerend door ouders aan een zin van kinderen toegevoegd. Vandaag raadt de overheid de ambtenaren af om dat te doen. Dat is zottigheid, onbegrijpelijk en ook dom. Het problematiseert het doel dat het wil nastreven.

Het doel dat het wil nastreven is dat iedereen zich thuis voelt in deze samenleving. Maar door de taal voor een kleine strijdbare minderheid aan te passen vervreemd je een groot deel van de bevolking. Die wanen zich in een wereld die in korte tijd onherkenbaar is geworden. Ze voelen zich niet meer thuis omdat ze niet meer vanuit het eigen aanvoelen kunnen zeggen wat aanvaard is en wat niet. Ze hebben het gevoel dat zij niet meer zichzelf mogen zijn. Ze voelen aan dat ze beschuldigd worden voor wat ze normaal vinden.

Anders zijn

We hebben een hele weg afgelegd met deze maatschappij. Anders zijn, is aanvaard, zelfs in die mate dat je het niet meer ‘anders zijn’ mag noemen. Dat kwam ook ter sprake toen dinsdag 31 mei 2022 Ayaan Hirsi Ali in het Europees Parlement was, op uitnodiging van Assita Kanko (N-VA). In het vragenuurtje kwam daar naar boven waarom een deel van het Westen het woord ‘vrouw’ maar ook de realiteit vrouw wil doen verdwijnen.

Volgens Hirsi Ali komt die hele trend via transactivisten de taal binnen. Via de taal willen ze de realiteit aanpassen. Niet alleen het woord, maar ook de vrouw wordt weggewist. Wie genderdysforie heeft kan vandaag van geslacht veranderen. Maar blijkbaar is dat niet genoeg. ‘Er is een harde kern die de taal corrumpeert. Ze reduceren een vrouw tot “persoon met een vagina”, tot haar genitale kenmerken. Dat is tegelijk een aanval op de wetenschap. Ze zeggen dat geslacht niet bestaat en dat het enkel een sociale constructie is.’

Het komt van binnenin

Hirsi Ali waarschuwde dat we niet beseffen hoe ver dat gaat. ‘Wokisme is gevaarlijk. Het wil elke vorm van identiteit oplossen. De cancelcultuur en de woke-trend zijn een uitdaging voor de vrijheid van meningsuiting. Het is gevaarlijker dan moslimextremisme, het komt van binnenin. Het discours wordt snel vijandig en kruipt in de hoofden van de millennials die dat onbewust via scholen en media meekrijgen. Dan krijg je de zottigheid dat een kandidaat voor het hooggerechtshof niet wil zeggen wat een vrouw is. Ze kan dat niet zeggen, want “ik ben geen bioloog”. We moeten als vrouw fier zijn op wat we bereikt hebben. Leven als vrouw in Europa is goed. Dat moeten we vieren. Daarnaast moeten we strijden tegen geweld op vrouwen en tegen het verwijderen van ‘vrouw’ uit de woordenschat.’

In het gesprek met Assita Kanko dreef Hirsi Ali het nog een trapje hoger. Gezien haar geschiedenis van strijd tegen de extremistische islam en de woke-cultuur die ze nu ziet, vraagt ze wat ons kompas is, onze horizon? ‘We moeten duidelijker onze waarden communiceren. Wat zijn onze waarden? Waarover sluiten we geen compromissen? Voor welke waarden zijn we bereid te strijden? Zijn we wel bereid om te strijden voor onze waarden? Dat moet, want cultuurrelativisme is schadelijk. Daarbij moeten we opletten dat we zelf niet intolerant worden. Maar we moeten duidelijk zijn waar we de grens trekken. Een eerste grens is dat we intolerantie niet aanvaarden.’

Woke-satire

Deze week werd het boek De vrouw met de gouden arm voorgesteld. Een satire over deze tijd. Zoals het een goede satire betaamt, houdt ze een spiegel voor. Niet enkel voor woke, ook voor complotdenkers, parlementsbestormers en mensen die zich vervreemd voelen in deze samenleving. Er verscheen een mooie recensie van Luckas Vander Taelen op Doorbraak. ‘Het boek is veel meer dan een ‘woke satire’ zoals de ondertitel beweert. Het zet aan tot een reflectie over de radicale fanaticus die in elk van ons schuilt.’

Weinig boeken vangen zo subtiel, grappig, maar toch pijnlijk herkenbaar deze tijd, inclusief een spiegel. Maar is iedereen bereid in die spiegel te kijken? Op de boekvoorstelling stelde de auteur Filip Huysegems de humorloosheid van woke in vraag. Misschien is humor het antwoord op elk fanatisme. Een stelling die ook Johan Sanctorum hier en in zijn boek Terug naar Malpertus verdedigt. Er is meestal wel een consequentie, of een gevaar voor de grappenmakers aan verbonden… Vraag het maar aan de tekenaars van Charlie Hebdo.

Objectieve bondgenoot/idioot

Want wie woke bekritiseert, wordt met gemak in het extreme kamp gezet. Gelabeld, weggezet en zo onschadelijk gemaakt. De jongste tijd sta ik versteld van wie daar allemaal terechtkomt. Wie hier boven genoemd is als woke-criticus is geen rechts-extremist. Ze worden wel ‘objectieve bondgenoot’ ervan genoemd. Het zijn domoren die het niet begrijpen en extreemrechts in de kaart spelen.

Maar zwijgen is geen optie meer. Dit is een botsing van waarden. Aangestuurd door een beweging die de machtsverhoudingen wil veranderen. Enkel wie het juiste slachtofferschap kan voorleggen heeft rechten. Anderen hebben schuld. Een onuitwisbare schuld. Noch berouw, noch biecht, noch boete kan die eeuwige schuld uitwissen. Woke is op die manier gewoon een andere manier om te proberen macht te krijgen over anderen. Ze doen dat op een pseudoreligieuze-dogmatische manier. Enkel zij hebben De Waarheid, zij zijn De Weg en het Echte Leven.

Wat als?

Stel je even voor dat ze echt naar geweld grijpen. Dat is niet zo gek gedacht, er wordt openlijk over gesproken. In mei stelde Aaron Van Poecke zich retorisch de vraag in De Morgen: ‘Hoe lang beperkt de klimaatbeweging zich nog tot vreedzaam protest?’ Of wat moeten we maken van de suggesties naar geweld van Martha Balthazar? Die geweldssuggesties zijn er open en bloot in de traditionele media, de grote groepen. Hoe groot is die stap van erover spreken naar echt geweld? Of zijn we de Bader Meinhofgroep of de CCC vergeten?

Bader Meinhofgroep

‘Woke is gevaarlijker dan moslimfundamentalisme’