Laat ik maar beginnen met toe te geven dat ik mijn blootstelling aan audiovisuele nieuwsmedia al gedurende jaren ernstig en intentioneel heb gereduceerd. Het is mijn tijd gewoon niet waard. Het heeft niet de diepgang die ik zoek, noch de objectiviteit, noch vormt het de basis waaruit ik gedachten kan ontwikkelen die het potentieel hebben uit te groeien tot een concept dat op een of andere manier meerwaarde oplevert.

En als het dan al eens gebeurt dat ik het scherm opengooi in het weekend, doe ik dat met de grootst mogelijke voorzichtigheid. Prime time op zondag is niet bepaald een garantie voor grote kwaliteit. Vaak integendeel. Afgelopen zondag liep ik hard tegen datgene aan wat ik zo hardnekkig probeer te vermijden. Een interessant thema dat totaal verhakseld wordt door de ideologisch molen van de media. In dit geval de linkse klimaatkerk die uitgebreid aan het programma had meegewerkt.

De nieuwe groene toekomst

In het programma VPRO tegenlicht (dat u hier kan terugkijken) werd de trompet geblazen dat het grote geld nu echt wel mee aan boord is inzake klimaatverandering. En dat ‘big finance’ wel zal zorgen voor de financiering van al die natte groene dromen. En met klimaatverandering bedoel ik niet enkel energie, CO2-reductie enzovoort. Het gaat ook over duurzaamheid in de brede zin van het woord, circulaire economie en gerelateerde onderwerpen. Ook ESG-doelstellingen (‘Environmental, Social en Governance’) spelen een rol in het produceren van die zo gewenste nieuwe wereld. Finance gaat helpen de wereld te veranderen, beter te maken.

Wie denkt dat finance als industrie ervoor dient om ideologische dromen te realiseren, zou toch beter nog maar eens keer grondiger de dingen bestuderen. Het feit dat het Noorse staatsfonds ESG-investeren recent tot een ankerpunt van haar investeringsbeleid heeft gemaakt, is dan wel leuk als krantenkop, het doet ook veel vragen rijzen.

Vooreerst is er het feit dat het staatsfonds exclusief bestaat uit de opbrengsten van gas- en olievelden. Die heeft Noorwegen gedurende decennia geëxploiteerd. Twee, de duurzaamheidsuitdaging is niet nieuw. Ze bestaat al decennia. Waarom niet eerder, zou je zeggen. Drie, de linkse klimaatkerk lijkt zichzelf te verheffen tot de exclusieve spreekbuis van duurzaamheid. Technologie (gedefinieerd als alle initiatieven door gelijke of meerdere output weten te genereren zonder kwaliteitsverlies met minder of gelijke input) heeft al meer voor duurzaamheid in brede zin gedaan dan welke linkse ideologie op dat punt dan ook.

De hypnotiserende werking van het grote geld

Larry Fink, CEO van de grootste vermogensbeheerder ter wereld, Blackrock, maakt al enkele jaren gebruik van zijn jaarlijkse brief aan de aandeelhouders om te hameren op duurzaamheid en klimaataspecten. Toch riekt het veel naar pure marketing voor zijn firma. Het is dezelfde firma, ook bij monde van Fink, die al jaren hamert op het feit dat beursgenoteerde bedrijven een langetermijnvisie en ‘purpose’ moeten hebben.

Er zijn nauwelijks tot geen situaties gekend waar dat heeft geleid tot een situatie waarin de firma haar stemrecht heeft gebruikt om daartoe bij te dragen. Integendeel. 75% van het vermogen van Blackrock is geïnvesteerd via ETF’s en andere vluchtige en brede indexproducten. Die maken zo’n specifieke strategie niet echt mogelijk. Meer nog. Ze hebben geprobeerd een eigen langetermijnfonds op te richten. Ondanks alle contacten overal ter wereld geraakten ze jaren later niet verder dan $ 15 miljard kapitaal. En dat op een totaal beheerd vermogen van meer dan $ 8 biljoen. Minder dan peanuts dus.

Overbodige ESG-standaarden

Ook het feit dat er ESG-standaarden moeten komen nadat het ESG-principe werd verankerd in het investeringsbeleid bij grote institutionele beleggers doet de wenkbrauwen rijzen. Het feit dat je het eerst tot principe verheft in je investeringsstrategie om dan pas na te denken over de inhoud, is lachwekkend. Maar ook omdat je eigenlijk geen aparte ESG-standaarden nodig hebt. Een voldoende ruim doordacht risicomanagementbeleid is voldoende. Want daarin, tenminste als je weet wat je doet, zitten alle risico’s versleuteld. Ook die wat klimaat, duurzaamheid en andere structurele thema’s betreft.

Zo kon een bevriende firma gespecialiseerd in onroerend goed die voor enkele tientallen miljoenen aan beachfront luxevastgoed in Porto Seguro (Bahia Brazilië) kocht van een falende bouwgroep, in de directe nasleep van de financiële crisis van 2008 geen pandverzekering krijgen, wegens te groot klimaatrisico. Zelfs niet bij Lloyd in London, toch gekend om zijn bereidheid risico’s te verzekeren die anderen niet willen aangaan. Niets nieuws onder de zon dus.

Financiële versus ideologische logica

De linkse klimaatkerk lijkt hier vast te komen zitten in een ‘smoke and mirrors’-verhaal. De interesse van finance voor klimaat en duurzaamheid is geen ideologische keuze. Het is een harde keuze. Ze wordt gedreven door de wens om een (liefst wereldwijde) catwalk te organiseren van bedrijfsmodellen. En dat om inzicht te krijgen in waar de rendementen (zullen) zitten. Waar het ertoe doet hoe het dingen financiert en niet alleen wat. Waar je als finance kan sturen eerder dan investeren. Want de klimaatindustrie is ook financieel een onderdeel van de politieke economie.

Een groot deel van het beheerd vermogen van bijvoorbeeld Blackrock is afkomstig van soevereine landen, hun gedecentraliseerde infrastructuur of staatsfondsen. Ook hier is er sprake van een circulaire dynamiek. Blackrock (maar ook het Noorse staatsfonds) investeert geld van publieke sponsoren. Niet alleen voor het rendement, maar ook om nadien mee te kunnen liften op de rijkelijke subsidies. Die zijn vaak noodzakelijk om de nieuwe bedrijfsmodellen te laten renderen. En u weet ook wie die subsidies financiert. De burger als verdienmodel, zullen we het maar noemen.

Bloomberg

Welk belangenconflict?

Het is trouwens datzelfde Blackrock dat het Europees parlement adviseert in de ontwikkeling van de ESG-criteria. Die gaat de EU dan gebruiken om kapitaal/subsidies te alloceren aan investeringsmogelijkheden die gefinancierd worden door onder andere Blackrock. Niemand die een ‘conflict of interest’ ziet. De G in ESG staat nochtans voor ‘governance’. Soms ligt de humor op iedere hoek van de straat.

Geef mij dan toch maar de goede oude Charlie Munger. Die is al decennialang zakenpartner van Warren Buffett en een doorwinterd langetermijninvesteerder. Afgelopen week liet hij optekenen dat de olie- en gasindustrie niet uitgeteld in de touwen hangt. In tegenstelling tot wat velen beweren. Ze zullen allicht nog meer dan we denken deel zijn van de oplossing. Zelfs als hun totale US-waardering op dit moment maar zo groot is als Tesla.

belegger

De linkse klimaatkerk rekent zich onterecht rijk