Links gebruikt evenzeer fotomanipulatie om op het gemoed van het publiek te spelen via sociale media. Een campagne van Vluchtelingenwerk Vlaanderen laat uitschijnen dat er kinderen op het nippertje gered zijn. Met een bewerkte foto uit de oude doos. ‘Het had waar kunnen zijn’.

Schandalig misbruik

Vluchtelingen op bootjes, foto’s en campagnes. Er is al veel inkt over gevloeid. Het schandalige gebruik, misbruik!, van foto’s voor campagnes wordt meestal rechts aangewreven. die krijgen dan een ‘factcheck’ in één of andere krant, site of twitteraccount, die zich trouw aan de ‘geautoriseerde versie‘ houdt.

Herinner u, Vlaams belang herwerkt foto van migrant die daarvoor al door N-VA was vervalst (De Morgen 23 januari 2020). Enkele dagen later is het opnieuw prijs voor het VB (De Morgen 25 januari 2020) om een foto die aangepast werd als protest tegen een asielcentrum in Koksijde. De asielzoekers waren uit een andere foto geknipt en de basis van Koksijde was erbij geplakt.

De aanklacht is dat een foto oneigenlijk wordt gebruikt en bewerkt of geframed om via de sociale media op de emotie te spelen. De verontwaardiging krijgt u er gratis bij, net als de duiding van het fenomeen in grote woorden.

Laat ons u gerust stellen. Op Links gebeurt net hetzelfde.

Geweld!

‘Europa gebruikt geweld tegen vluchtelingen. Wat doet België?’ Dat is de kop van de facebook en twittercampagne van Vluchtelingenwerk Vlaanderen.

https://www.facebook.com/VluchtelingenwerkVlaanderen/photos/a.185473402451/10157145000002452/?type=3

De foto erbij suggereert kinderen die ternauwernood in veiligheid worden gebracht van rubber bootjes. Een wenende baby met zwemvest centraal, gedragen door een man zonder zwemvest, die het kind niet eens aankijkt. In realiteit is de man een hulpverlener die in 2015 vluchtelingen aan wal helpt. De foto komt van Shutterstock uit 2015. Omwille van de rechten mogen we die niet afbeelden, maar de link hebt u, u kan kijken.

De foto en het frame

Het herkaderen van een foto verandert vaak de betekenis, zoals hier. De uitgestoken handen om hulp en de cameraman zijn weggeknipt. De chaos en de kinderen komen centraal te staan.

Een foto van hulpvaardige mensen uit 2015 wordt een foto van geweld in 2020. In andere gevallen zou deze campagne de term ‘fake news’ krijgen. Maar de ene wordt gefactchecked, de ander niet. Want, ‘het zou gewoon waar kunnen zijn’.

Duiding

We geven u als uitsmijter een prarfrasering van de duiding bij ‘rechtse fotomanipulaties’ van cultuurwetenschapper Ico Maly (Tilburg University). Maly is gespecialiseerd in de online politieke communicatie. (De Morgen 20 januari 2020). Noem het satire die dergelijke grote theorieën relativeert, of door het tegendeel het groteske en gratuite daarvan aangeeft.

‘Kort samengevat: het had waar kunnen zijn. Die houding is typisch voor links. Onwaarheden en manipulatie zijn natuurlijk niet exclusief te vinden bij rechtse partijen, maar dergelijke verdraaiingen komen wel vaker voor bij linkse groepen. Dat heeft alles te maken met de manier waarop linkse en rechtse partijen in grote lijnen aan politiek doen. “Rechts heeft altijd een traditie gehad van rationaliteit en feitelijkheid. Aan de linkerkant zijn emotionaliteit en gevoel heel erg belangrijk. denk aan het gevoel deel uit te maken van de wereldgemeenschap met open grenzen.”

Politiek staat op links in het teken van het grotere verhaal, “de mythe”. Mythes mobiliseren het volk, en zetten mensen aan tot actie. “Of een klein deel van het verhaal dan echt is, doet er minder toe. Het kleine staat symbool voor het grotere geheel, dat wel waar is.”

Toegepast op de bij Vluchtelingenwerk Vlaanderen bewerkte afbeelding: de foto is misschien niet helemaal waarheidsgetrouw, maar, zo suggereert men, de instroom van asielzoekers in Europa is wel echt. Dit maakt hun discours ongenaakbaar voor de factcheck.

Dat de afbeelding niet helemaal waarheidsgetrouw is, maakt er evenwel nog geen leugen van, vindt hoogleraar journalistiek Baldwin Van Gorp (KU Leuven). “Bijna elke foto in de krant is bewerkt. Dat maakt het beeld niet onwaar. De vraag is dus tot op welke hoogte je zoiets toelaat. De aanpassing van deze foto geeft er een Vlaams cachet aan, maar verandert het de betekenis van het beeld echt? Daar ben ik niet van overtuigd.”

Van Gorp had meer problemen met een andere afbeelding die in de N-VA-campagne van 2018 werd gebruikt. Op een van de foto’s waren volledig gesluierde vrouwen te zien. “Die foto was gemaakt in Duitsland, maar zou je hier niet kunnen maken. Dat is een stuk manipulatiever.”‘

De originele tekst uit De Morgen:

Kort samengevat: het had waar kunnen zijn. Die houding is typisch voor radicaal-rechtse partijen, zegt cultuurwetenschapper Ico Maly (Tilburg University). Maly is gespecialiseerd in de online politieke communicatie. Onwaarheden en manipulatie zijn natuurlijk niet exclusief te vinden bij rechtse partijen, maar volgens Maly komen dergelijke verdraaiingen wel vaker voor bij rechtse partijen.

Dat heeft volgens hem alles te maken met de manier waarop linkse en rechtse partijen in grote lijnen aan politiek doen. “Links heeft altijd een traditie gehad van rationaliteit en feitelijkheid. Aan de rechterkant zijn emotionaliteit en gevoel heel erg belangrijk. Denk aan het gevoel deel uit te maken van een grotere gemeenschap of van een specifieke natie.” […]

Politiek staat op rechts in het teken van het grotere verhaal, “de mythe”, zegt Maly. Mythes mobiliseren het volk, en zetten mensen aan tot actie. “Of een klein deel van het verhaal dan echt is, doet er minder toe. Het kleine staat symbool voor het grotere geheel, dat wel waar is.”

Toegepast op de bij N-VA bewerkte afbeelding: de foto is misschien niet helemaal waarheidsgetrouw, maar, zo suggereert men, de instroom van asielzoekers in Europa is wel echt. Dit maakt hun discours ongenaakbaar voor de factcheck, zegt Maly.

Dat de afbeelding niet helemaal waarheidsgetrouw is, maakt er evenwel nog geen leugen van, vindt hoogleraar journalistiek Baldwin Van Gorp (KU Leuven). “Bijna elke foto in de krant is bewerkt. Dat maakt het beeld niet onwaar. De vraag is dus tot op welke hoogte je zoiets toelaat. De aanpassing van deze foto geeft er een Vlaams cachet aan, maar verandert het de betekenis van het beeld echt? Daar ben ik niet van overtuigd.”

Van Gorp had meer problemen met een andere afbeelding die in de N-VA-campagne van 2018 werd gebruikt. Op een van de foto’s waren volledig gesluierde vrouwen te zien. “Die foto was gemaakt in Duitsland, maar zou je hier niet kunnen maken. Dat is een stuk manipulatiever.”

We hebben het net gechecked, @ArbiterOfTweets heeft nog niets getweet over de campagne van Vluchtelingenwerk Vlaanderen.

bewerkte foto

Fotomanipulatie ook bij links om emotie op te wekken