De Bibliothek des Konservatismus bevindt zich in een kil gebouw niet ver Kaiser–Wilhelm–Gedächtniskirche in het hart van Berlijn. Het wordt omringd door stijlgenoten. Aan de overkant kijkt een eenzaam architecturaal relict uit de late 19de eeuw naar al het hoogbouwgeweld rondom. Net als het wilhelminische justitiehuis in die straat is de Bibliothek des Konservatismus een unicum. Nergens in Europa vind je zo een grote bibliotheek die zich helemaal toelegt op het conservatisme.

Erfenis bewaren

Doorbraak

Bibliothek des Konservatismus

Dr. Wolfgang Fenske, de bibliothecaris, leidt me rond doorheen de imposante collectie. ‘Wat we hier hebben is voor een groot stuk te danken aan Caspar von Schrenck-Notzing. Hij overleed in 2009. Von Schrenck-Notzing gaf jarenlang het tweemaandelijkse tijdschrift Criticón uit. Dat legde zich toe op het conservatieve denken en wilde ingaan tegen de gevolgen van de cultuurrevolutie van 1968. In 2000 richtte von Schrenck-Notzing een stichting op, de Förderstiftung Konservative Bildung und Forschung om zijn uitgebreide bibliotheek te bewaren. Zo konden academici en politici van zijn collectie gebruik maken. Daar kwamen ook nog andere privé bibliotheekcollecties bij. We bewaren nu zo’n 80 000 werken.’ Conserveren, de kern van het conservatisme. Fenske waakt over de collectie als een goede huisvader. ‘Ik heb samen met nog enkele anderen de hele collectie vanuit Beieren verhuisd naar Berlijn.’

Van dozen tot een heel gebouw en online

Aanvankelijk bevond de collectie zich in dozen in de kantoren van het conservatieve weekblad Junge Freiheit. ‘We konden rekenen op enkele geldschieters die bereid waren om voor ons eerst een etage en later twee etages hier in het gebouw te huren’. Vandaag is het hele gebouw in de Fasanenstrasse eigendom van de bibliotheek. ‘Het is een perfecte lokatie dichtbij de universiteit. Toen we hier arriveerden, moesten we aan het ontzaglijke werk beginnen om de collectie te ordenen. Hier in het midden hadden we een soort van grote boekenpiramide gestapeld. Dat werd een hele ontdekkingsreis. Sinds 2010 werken we samen met het Gemeinsame Bibliotheksverbund. Mensen kunnen al een groot deel online terugvinden.’

Ruim 30 000 titels zijn intussen gecatalogiseerd. ‘We proberen de volledige bandbreedte van het conservatisme te bieden. Uiteraard bestaat de hoofdmoot uit de Duitse traditie. Maar we hebben ook vele werken uit Frankrijk, Engeland, Italië, Rusland, enzovoort.’ Fenske legt uit dat de bibliotheek zich ook als een soort van privé universiteit beschouwt: ‘We organiseren vormingsavonden en seminaries. Heel wat studenten komen erop af.‘ De lezingen kan je bekijken op het Youtube-kanaal.

Doorbraak

Bibliothek des Konservatismus

Richelieu

Vandaag zijn er drie mensen voltijds aan de slag in de bibliotheek. ‘Vanaf oktober werven we een vierde kracht aan.’ Nu is de collectie alleen op dinsdag en donderdag raadpleegbaar. Met de nieuwe kracht zullen bezoekers elke werkdag over de vloer kunnen komen.

Fenske en zijn medewerkers hebben nog de handen vol met het catalogiseren van het bestand. ‘We hebben een hele collectie over de Duitse geschiedenis en ook oorlogsgeschiedenis. Met dat laatste weten we niet goed wat aan te vangen. Wellicht stoten we het af, omdat het te specifiek is. We hebben ook heel wat werken over theologie, christendom en islam. Ook cultuur- en literatuurkritiek. In onze leeszaal zijn zo’n 200 tijdschriften raadpleegbaar, waarvan zeventigtal nog lopende.’

De collectie bevat ook enkele opmerkelijke stukken zoals een in leder gebonden geschriften van kardinaal Richelieu uit 1642. ‘Dit boek werd ons zonder enige uitleg met de post opgestuurd. Bijzonder toch?’

Meer informatie over de bibliotheek vindt u hier.