Om een renaissance van het onderwijs in Vlaanderen te verwezenlijken, moeten de leraars vooral zelf aan de slag gaan.

Vorige week mocht ik een bijscholing bijwonen van Tim Surma, de directeur van het Expertisecentrum voor Onderwijs en Leren. Hij bracht het aanwezige onderwijspersoneel bij dat breed internationaal onderzoek volgende zaken aantoont: een leraar die leerlingen leerstof aanbrengt, toont hoe ze moeten werken en dat blijft herhalen is een goede leraar.

Ik weet het, uw klomp breekt niet. Grondige vakkennis en expertise zijn cruciaal voor goed onderwijs. Vaardigheden dienen vooral om tot die kennis te komen, het middel is niet het einddoel. Een goede leraar legt de lat hoog voor zijn leerlingen, zet in op herhaling en heeft het heft in handen. Het belang van autoriteit is daarbij niet te verwaarlozen.

Een leuke quote hierbij is er eentje van Steven Pinker: ‘Onderwijs is de technologie die probeert goed te maken waar ons menselijke brein heel slecht in is’.

De ‘ontscholing’ van het onderwijs

U bent niet van uw stoel gevallen door al deze inzichten. Ook voor mij en veel van mijn collega’s in de zaal klonk dit allemaal zo vanzelfsprekend, alleen blijkt dat toch niet altijd het geval. Ik verklaar me nader.

Dit jaar sta ik twintig jaar voor de klas. Toevallig kelderde in die tijd het onderwijsniveau in Vlaanderen zodanig diep dat het in Australië werd waargenomen. Of er enig verband is tussen mijn carrière als geschiedenisleraar en die neergang, daar durf ik geen antwoord op geven. Ik wil me er alvast toch voor verontschuldigen.

Je mag de lat niet te hoog leggen, want je wil kinderen toch niet het gevoel geven dat het moeilijk is?

In de voorbije twee decennia werd me in allerlei bijscholingen verteld dat de tijd van de leraar als expert voorbij is. Leerlingen moeten vooral zelfstandig leren. De leraar is hun coach, zet in op vaardigheden en veegt de kennis het liefst onder de mat.

Je mag de lat niet te hoog leggen, want je wil kinderen toch niet het gevoel geven dat het moeilijk is? Het neemt hun het leerplezier af! En al dat gezeur over een correcte spelling of netjes en gestructureerd werken: dat is niet meer van deze tijd.

Ik geef u nog een topper die ik mocht aanhoren: ‘Het is een misvatting dat het vak geschiedenis een studievak is. Je zou beter geen examen meer inrichten’. Kortom, leraars werden volop aangemoedigd om te ‘ontscholen’. Met alle gevolgen van dien…

Renaissance

De lezing van Tim Surma en het werk van het Expertisecentrum bieden het Vlaamse onderwijs een kans op een kentering. Zij houden daarbij bijzonder veel rekening met de ervaring van leraars in het veld.

In een brochure van het Expertisecentrum voor Onderwijs en Leren citeert men Hannah Arendt: ‘Onderwijs is het punt waarop we beslissen of we de wereld genoeg liefhebben om er verantwoordelijkheid voor te nemen.’

De vier leraars wiskunde waarvan vorige week het ‘Wiskundeplan’ erkend werd als een officieel leerplan wijzen alvast de weg. Ze kondigen een renaissance aan. Dat hoop ik alvast. Leraars kunnen bijzonder goed zeuren, geloof me, want ik doe dat ook. Maar ik heb geleerd dat de nodige renaissance niet van bovenaf komt.

We moeten zelf het heft in handen nemen om het onderwijs terug op peil te brengen.

bijscholing

Leraars, neem het heft in handen