Een Indiase journaliste publiceerde een bericht over toeristen die in Rusland gedwongen zouden worden dienst te nemen in het leger. Maar dat klopt niet helemaal.

Toeristen

Een journaliste van het Indiase nieuwsmedium NDTV plaatste op 4 maart op X een wanhopige oproep van zeven landgenoten. De mannen bevonden zich, te oordelen naar de beelden, in een leegstaand gebouw, typisch voor de zwaar geteisterde Oekraïens-Russische frontlijn. De tekst bij het bericht: ‘Een 23-jarige man uit India riep op hen te helpen terug te keren naar hun land. Hij zegt dat de zeven mannen elkaar in Rusland ontmoetten en dat ze kunnen ingezet worden om oorlog te voeren in Oekraïne.’

In de video zegt een van de mannen dat ze als toeristen naar Rusland zijn gekomen. Vandaar had een reisagent een uitje naar Wit-Rusland georganiseerd. De Indiërs wisten niet dat ze voor het westelijke buurland een visum nodig hadden en werden ter plaatse gearresteerd. De overtreding zou ze volgens een landgenote die tolkte tien jaar gevangenisstraf op kunnen leveren. Als alternatief kregen ze het voorstel dienst te nemen in het Russisch leger.

Helpers

Al eerder berichtte de BBC op basis van informatie van een Indiase krant dat jonge Indiërs via agentschappen met premies werden gelokt om te werken als ‘helpers in Russische militaire structuren’. Een 23-jarige man uit de stad Gujarat ‘hielp’ in bezet gebied in de buurt van Donetsk. Zijn familie had regelmatig contact met hem. Een landgenoot bevestigde aan een reporter van The Hindu dat de jongeman eind februari in de buurt van Donetsk om het leven was gekomen bij een raketaanval.

Indiase bronnen op Russische sociale media schreven dat tientallen Indiërs zich bij het Russische leger zouden hebben aangesloten. Een bron bij het Russische Ministerie van Defensie noemde bij The Hindu zo’n honderd Indiërs die het afgelopen jaar gerekruteerd zouden zijn. Het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigde tegenover de krant dat ‘sommige Indiase staatsburgers zich hebben aangemeld voor ondersteunende taken bij het Russische leger’. India treedt in internationale organisaties steevast op als bondgenoot van Rusland.

Agentschap

De journaliste van NDTV gaat ervan uit dat de mannen uit de video ook daadwerkelijk als toeristen naar Rusland kwamen. Maar op basis van de informatie van BBC en The Hindu is het net zo goed mogelijk dat ze via een agentschap vertrokken en welbewust hebben gekozen voor legerdienst. Mogelijk ook waren ze op weg naar een van de EU-landen via inmiddels gesloten routes aan de Pools-Wit-Russische of de Russisch-Finse grens.

De zakenman Faisal Khan runt het agentschap ‘Baba vlogs’ in Dubai dat Indiërs aanwerft voor werk over de gehele wereld. Voor zijn gelijknamig YouTube-kanaal liep hij vijf maanden geleden rond in Sint-Petersburg en maakte er reclame voor de ‘ondersteunende taken bij het Russische leger’. ‘Het is makkelijk werk dat zelfs je moeder zou kunnen doen. Je moet leegstaande gebouwen opruimen, munitie inzamelen, dat soort dingen. Je krijgt een training van 3 maanden. Het eten is goed. Je krijgt een ‘government security card’ die de mogelijkheid geeft daarna door te reizen naar een van de landen van het Schengenverdrag,’ aldus Khan.

Illegalen

Op onze vraag verklaarde Aleksandr Azarov, leider van BYPOL, een ondergrondse netwerk van Wit-Russische politieagenten: ‘Die mannen liegen. Ze zijn geen Indiase toeristen maar illegalen op weg naar de Europese Unie, die in Wit-Rusland zijn gearresteerd. Waar ze zich nu bevinden weten onze mensen niet. Ze zijn in ieder geval niet meer in Wit-Rusland. De reden voor arrestatie klopte wel; dat was inderdaad het ontbreken van een Wit-Russisch visum.’

De ex-rechercheur die intensief contact onderhoudt met oud-collega’s: ‘Het is de gebruikelijke route van illegale migranten. Ze komen met een visum naar Moskou en vandaar nemen ze een auto naar de EU-grens met Wit-Rusland. Daar steken ze illegaal over. Dat is deze Indiërs dus niet gelukt. Ze hebben kennelijk een contract ondertekend met Wagner of een van de andere onderdelen van het Russische ministerie van Defensie. Nu ze aan het front zijn aangekomen, zijn ze ineens geschrokken en sturen video’s rond.’

bondgenoot

Indiase ‘toeristen’ verplicht naar het Russisch-Oekraïense front?