We hadden het niet zo snel durven vermoeden. Maar kijk: de eerste lockdown wegens klimaatredenen is een feit. De Dodentocht in Bornem wordt ingekort van 100 kilometer naar 66 kilometer. Wegens ‘te warm’.

Overdreven? Niet echt. Leest u maar mee wat Marcel Van der Auwera, ambtenaar bij de FOD Volksgezondheid, in Gazet Van Antwerpen zegt: ‘Vroeger zwommen we ook allemaal in om het even welke vaart. Vandaag weten we dat er schadelijke algen of chemicaliën in het water kunnen zitten. Dus mag dat niet overal meer. Het is een kwestie van voortschrijdend inzicht. Dat geldt ook voor gezondheidsrisico’s bij hitte. Bovendien: stel dat er veel slachtoffers vallen tijdens de Dodentocht. Dat betekent dat je de dringende hulp daarop moet focussen en dat anderen in de omgeving misschien langer moeten wachten op een ambulance.’

Het staat er wel degelijk letterlijk, en het is zo helder als pompwater. Dankzij covid is een nieuwe lichting Vlaamse pastoors opgestaan die zich zeer goed in hun rol voelen als hoeder der schapen. Dat is al van in het begin hun bedoeling, van de Van der Auwera’s, de Frank Vandenbrouckes en de Cathy Berxen. Een geheim hebben zij daar nooit van gemaakt, zij bleven vrolijk het Woord der Verregaande Voorzichtigheid prediken.

53 jaar

Eind 2021 zei een Van der Auwera in het federaal parlement al: ‘De Covidmaatregelen gaan nooit helemaal verdwijnen.’ De mainstreampers stond erbij en keek ernaar, evenals de Vlaamse bewindsvoerders, zoals vanouds danig onder de indruk.

Nu jeremieert diezelfde pers over het feit dat de Dodentocht inkorten misschien toch wel wat overdreven is, want dat het niet de eerste keer is dat het warmer dan 30 graden wordt tijdens de tocht, dat de tocht al 53 jaar bestaat, en dat mensen misschien ook wel zelf kunnen beslissen of ze al dan niet meedoen, gezien de zomer. Dat is allemaal mooi, maar ook laat.

Noem het een vorm van complotdenken van onzentwege, maar, eigenlijk: als het echt te warm is, dan kan de Dodentocht evengoed helemaal niet doorgaan. Het zit namelijk glijdend-vlakkerig in de nieuwe pastoorslogica als een kuiken in een ei: u bent het de ziekenhuizen en de samenleving verschuldigd u te gedragen. U zal besmetten noch de held uithangen wanneer de omgeving ‘extreem’ is (altijd!). Want stel dat u onderweg zorg nodig heeft, dan ligt u in het ziekenhuisbed van de persoon die thuis van de trap valt. En die laatste heeft zich gehouden aan de gezondheidsgeboden, en u niet.

Zoals filosoof Johan Sanctorum hier al suggereerde: nomen est omen. De Dodentocht mag niet meer, omdat mensen er dood kunnen gaan (altijd!). En zegt de pastoor: u mag alleen doodgaan wanneer wij uw ziel hebben.

Spoken

Wie hierop antwoordt: ‘u ziet spoken’, die antwoorden wij met de vermelding dat, wie in 2019 had verteld dat er twee jaar later QR-passen nodig zouden geweest zijn om op café te gaan, gek was verklaard. Het ergste aan de voorbije covidcrisis, en aan de komende klimaatlockdowns, zijn wat men in het Engels zo mooi de complacency theorists noemt. Dat zijn mensen die nooit geloven dat iets dat letterlijk gezegd wordt, soms ook gewoon letterlijk zo bedoeld is. Als in: de FOD Volksgezondheid zegt dat de covidmaatregelen een blijver zijn. Dus wil de FOD Volksgezondheid dat ze blijven. Uiteindelijk is het hoofdzakelijk door dit soort onbeholpenheid om de pastoors op hun woord te geloven, dat de rest van de samenleving uiteindelijk in alles een complot gaat zien, ook waar er geen is.

Onoverkomelijk is dat niet. Maar het moet nu wel eens stoppen, want het zijn hier niet zozeer de herders die hier in fout zijn, maar wel de brave kudde. Om maar eens een mantra van tijdens de covidperiode van stal te halen: het stopt wanneer we zeggen dat het stopt. De bevolking zou zich beter minder door deze pastoors laten betuttelen, en zelf het heft in eigen handen nemen. Wél 100 kilometer wandelen als men dat wil. Of de Dodentocht de rug toekeren en zelf iets organiseren. Geen mondmasker meer opzetten wanneer men het café binnenstapt, om het nadien aan tafel alweer af te zetten. Op eigen risico als vanouds gaan zwemmen waar het niet mag. En, wanneer aangesproken door de politie en de pastoors, misschien eens samen allemaal wat solidairder zijn met elkaar in plaats van alleen de meest mondige de storm te laten trotseren.

We staan allemaal minder alleen dan we denken, zo vertelde de Vlaamse rechtsfilosoof en privacyspecialist Paul de Hert onlangs bij Blckbx tv. Tijdens de covidcrisis is er veel kapot gemaakt en zijn de nieuwe pastoors groot geworden. Maar er zijn ook nieuwe banden gesmeed tussen mensen die voorheen niet in elkaars levensbeschouwelijke sfeer zaten. Nu wel: men wil gezondheid iets persoonlijks laten zijn, het geweten vrij, en men wil vooral niet dat meneer pastoor (m/v/x) in naam van een abstract idee beslissingen neemt die nog maar twee decennia geleden op hoongelach zouden zijn onthaald geweest. Zorg die anderen ontzegd zou worden doordat enkele Dodentocht-deelnemers zorg nodig kunnen hebben? Kom nou.

Elkaars vrienden

Het is noodzakelijk om te organiseren, rustig te blijven praten, en de pastoors koudweg te negeren wanneer zij onzin blijven verkopen. We hebben dat al eens gedaan in Vlaanderen. Zowel godsdienstige als niet-godsdienstige levensbeschouwingen kunnen hier naast elkaar bestaan, zo getuige de afzonderlijke mutualiteiten, fanfares, zomerkampen, vriendenkringen en scholen. De pastoors mogen de hunne hebben, wij de onze.

We hoeven het als ontkerkelijkte burgers onderling niet over alles eens te zijn, en ook niet elkaars vrienden te worden. Misschien geloven we zelf wel, in bepaalde mate. Maar we kunnen ons wel organiseren en zelf zorg organiseren wanneer we wel naar buiten willen als er gevaar dreigt (altijd!). Niets nieuws onder de zon. Dat hoeft zelfs geen parallelle samenleving te zijn, gewoon een eigen levensbeschouwelijke zuil, of gedeeld vrij initiatief.

Hier staan we dan, we kunnen niet anders. Plus est en nous. Gedaan met jammeren. Tijd voor actie. Of had u liever harde klimaatlockdowns?

Bornem

Daar is de eerste klimaatlockdown

Het heet wel ‘dodentocht’ voor iets