De Brusselse procureur-generaal Johan Delmulle kondigde in zijn toespraak voor het nieuwe gerechtelijk jaar aan dat de Brusselse federale gerechtelijk politie niet meer alle misdrijven zal aanpakken, maar dat enkel nog prioritaire economische misdrijven worden vervolgd. ‘De achterstand bij het hof van beroep van Brussel heeft de laatste decennia zeer ernstige proporties aangenomen’, zei Johan Delmulle in zijn toespraak. ‘Die achterstand is het markantst voor de economische-financiële en fiscale criminaliteit. Het creëert een demotiverend gevoel van dweilen met de kraan open.’ Daarmee capituleert het gerecht andermaal en geeft het duidelijk te kennen niet meer in staat te zijn om de rechtstaat te garanderen en het recht te laten zegevieren.

‘Op de rand van de afgrond’

Volgens de procureur-generaal is er niet enkel een gebrek aan middelen, maar ook aan competent en goed opgeleid personeel. De decennialange diepe verwaarlozing ‘hebben justitie op de rand van de afgrond gebracht.’ Daarmee geeft het gerecht andermaal toe niet meer opgewassen te zijn tegen de kolkende stroom van misdrijven. Voordien gaf de politie in Brussel aan steeds weer de feiten achterna te lopen en niet meer in staat te zijn de orde te handhaven.

Meer zelfs. Brusselse politieagenten worden steeds meer het slachtoffer van brutaal geweld om haar gezag te ondermijnen. Zo werd een tijd geleden een agent in burger op het beruchte plein Jacques Franck in Sint-Gillis door tientallen jongeren achtervolgd en bijna gelyncht. Volgens de politie zijn er in die periode zeker vier zware aanvallen op politieagenten geweest.

Antwerpen

We moeten ons niet blindstaren op Brussel. In Antwerpen is het niet anders. Ook bij de federale gerechtelijke politie van Antwerpen kan men niet alle dossiers onderzoeken. De gerechtelijke diensten worden overspoeld door strafdossiers die voortkomen uit het kraken van de criminele chatdienst SKY, waardoor een miljard berichten uit het Antwerps misdaadmilieu werden onderschept. ‘Er komen gouden tijden aan voor oplichters en fraudeurs’, meent Joris Van der Aa in de Gazet van Antwerpen.

Dreigt de rechtstaat een fictie te worden? Het is een deel van een veel groter probleem. De aftakeling van de federale staat zet zicht door, maar zowel in Wallonië als in Brussel is de overheid niet meer in staat om zelfs maar haar basistaken te garanderen. Met de overstroming van de Vesder lijken ook de laatste restanten van weerbaarheid en veerkracht bij de Waalse bevolking te zijn weggespoeld. De aanpak van de ramp overstijgt amper het niveau van een failed state. In een reportage in De Standaard en eerder al bij Doorbraak getuigen slachtoffers van de overstroming dat de Waalse overheid amper in staat is om duurzame hulp te bieden.

In een aangrijpend relaas vertellen bewoners van een appartement dat ze intussen al drie keer werden overvallen. De laatste keer viel er niets meer mee te nemen en werd de boel dan maar kapotgeslagen. De armoede is niet meer endemisch maar neemt exponentieel toe. De helft van de inwoners van Verviers flirtte voor de ramp al met de armoedegrens. Door de overstromingen zijn de huurprijzen van de woningen en de appartementen zowat geëxplodeerd. De Waalse overheid is amper in staat om de slachtoffers een onderdak te bieden, laat staan dat ze in staat is om een geloofwaardig langetermijnperspectief te bieden.

Particuliere partijbelangen nemen de overhand

De vraag is niet meer of de Vivaldi-partijen in staat zijn om een herstelbeleid op poten te zetten. De vraag is of ze dat nog wel willen. De particuliere partijbelangen nemen stilaan de overhand. De pensioenvoorstellen van Karine Lalieux (PS) zijn niet meer dan een signaal naar de achterban van een partij die zwaar onder druk staat van de FGTB en de PVDA/PTB. Niet alleen de militanten maar ook de mandatarissen staken op de Waalse puinhopen langsheen de Vesder de handen uit de mouwen en hebben er beslist het revolutionaire klimaat aangescherpt.

Terwijl de hulp van de Waalse en federale overheid op zich liet wachten, hielpen de marxisten de kelders leegscheppen en sleurden ze puin uit de huizen. Hun inzet spreekt in Wallonië tot de verbeelding en is voor de slachtoffers van de overstroming van veel grotere waarde dan de dure woorden en beloftes vanuit Namen of Brussel. De meeste slachtoffers van de overstromingen zijn armlastige Walen die van geen hout pijlen weten te maken. Ze behoren dan ook tot de natuurlijke kiesbiotoop van de PS. De partij ziet een weifelende achterban en wil die tegemoetkomen. Daardoor raakt de partij in opbod met extreem-links, waardoor ze haar stabiliserende factor in Wallonië dreigt te verliezen, met alle gevolgen van dien.

Doos van Pandora

De Waalse crisis is op zich geen alleenstaand feit. Het gehele federale bestel is door een permanente crisissfeer zowat verkankerd. Aan de Vesder dreigen alle ellende en rampen uit de doos van Pandora samen te komen. Het falen van een machteloze, verpauperde en gecorrumpeerde staat legt het onvermogen van de traditionele politieke families bloot die niet meer in staat blijken om hun cliëntisme te overstijgen. Ze worstelen steeds meer met een chronisch gebrek aan geloofwaardigheid omdat ze geen antwoorden bieden op de uitdagingen die zich steeds scherper aftekenen langsheen de nieuwe breuklijnen. De overheid is reeds lang een leverancier van middelmatige diensten die op basis van een samenklontering van publiek-private belangen wordt geleid. De desastreuze gevolgen zijn duidelijk zichtbaar.

Staatsfalen

‘Waarom dan verbaasd zijn dat velen niet meer in de toekomst van ons land geloven?’, vraagt Rik Torfs zich op Twitter af. Voor dit land past enkel nog intensieve zorg. De dramatische toestand van het land heeft volgens Van Cauwelaert niet alleen te maken met de opeenvolgende staatshervormingen, maar is het resultaat van ‘decennialange verwaarlozing en zelfs van staatsfalen’. Bart De Wever had het eerder al over ‘de implosie van een systeem’. België mag dan al een afgeleefd krot zijn, het alternatief laat op zich wachten. In 2017 schreef Bart De Wever al: ‘De motor van het moderne Vlaams-nationalisme is het streven naar democratisch en doeltreffend bestuur. Voor Vlamingen én Franstaligen.’ Waar wachten we op?

Brusselse federale gerechtelijke politie

Van Cauwelaert: ‘Dit is het resultaat van decennialange verwaarlozing en zelfs van staatsfalen’.