Zowat iedereen is het er over eens dat de stikstofuitstoot de komende decennia verder moet dalen. Dat we vele miljarden zouden moeten ophoesten en bedrijfstakken decimeren voor een drastische reductie op korte termijn, is echter absurd.

De Schotse politica Nicola Sturgeon is vermaard voor de radheid van haar tong. Die sloeg echter in een knoop toen ze moest uitleggen waarom een verkrachter die verklaarde vrouw te zijn in haar Schotse woke paradijs in een vrouwengevangenis opgesloten moest worden. Of daar, ondanks haar/zijn gender keuze, juist niet opgesloten mocht worden.

Bij haar vaandelvlucht krabbelden Vlaamse kranten vanuit hun knusse echokamers iets bij elkaar over ‘discriminatie’ en ‘vrouwen die beter zijn in het toegeven van zwakte dan mannen’. Een luie copy-paste van hun commentaar bij het afscheid van de door hen evenzeer opgehemelde maar in Nieuw-Zeeland, op zijn zachtst gezegd, nét iets minder geprezen ‘Jacinda’.

Wie er bijvoorbeeld de Telegraph of Doorbraak op nasloeg, weet wel beter. Het is niet eens zo dat de woke-revolutie haar eigen kinderen opvreet. Neen, een van de postergirls van die revolutie vrat in dit geval letterlijk zichzelf op: ze ging finaal ten onder aan de inherente absurditeit van haar extremistisch en polariserend woke-beleid.

Après 2024 le déluge?

Gebeurt met stikstof iets vergelijkbaars? Misschien wel. Ook in dit geval wordt immers een probleem aangegrepen om, met de nodige machtswellust, absurde maatregelen op te leggen.

In Nederland is trouwens al gebleken dat het huidige, 25 miljard euro kostende stikstofplan lang niet zal volstaan. Meer nog, zelfs bij het volledig afschaffen van de veehouderij kunnen geen nieuwe vergunningen meer verleend worden voor activiteiten waarbij stikstof uitgestoten wordt. Zowat het hele land ligt namelijk binnen de 25 kilometer van ‘beschadigde’ natuur. Dit wil zeggen, van natuur die zich aanpast aan de wijzigende omstandigheden.

Hier hoopt de verantwoordelijke minister nog altijd een stikstofkader in te voeren dat, met zijn ‘noodzakelijke’ discriminatie van de landbouw, juridisch onhoudbaar is en via de rechtbank verder onderuit gehaald dreigt te worden.

Het moet ons toch door de strot geduwd worden ‘omdat er anders een vergunningenstop dreigt’. Alsof een dergelijk kaduuk kader, inclusief de beruchte kritische depositiewaarde, niet gaat leiden tot tal van rechtszaken en vernietigde vergunningen.

Het valt te vrezen dat het verlangen om tegen de verkiezingen van 2024 uit te pakken met een drastische ‘oplossing’ groter is dan de eerlijkheid en wijsheid, vereist om in te zien dat ze niet duurzaam is.

Geen merkbare impact

Of het juridisch überhaupt mogelijk is, weet ik niet, maar hopelijk komt er binnenkort toch een redelijk stikstofkader voor de verdere maar geleidelijke afbouw van de stikstofuitstoot. De vereiste technologie is, wat de landbouw betreft, alvast steeds meer voorhanden (maar de ‘politiek’ wil ze blijkbaar niet erkennen).

Voor een groot stuk komt die reductie er trouwens sowieso, dankzij de groene transitie in binnen- en buitenland. Vandaar misschien, dat er in tal van andere Europese landen weinig of geen gedoe is rond stikstof (nochtans is de Europese regelgeving dezelfde). Laat staan dat journalisten er hun lezers zouden waarschuwen voor een dreigende ‘implosie’ van de natuur.

De vraag is trouwens of de gemiddelde natuurliefhebber veel van die reductie gaat merken. De stikstofuitstoot in de Lage Landen piekte immers meer dan 30 jaar geleden op een niveau dat zowat drie keer hoger lag dan het huidige. Toch is er bij mijn weten niks bekend over gigantische en alles overwoekerende brandnetel- en braamwouden die zich eindelijk aan het terugtrekken zijn (of heb ik die spraakmakende VRT-documentaire gemist?).

Waarom zou de doorsnee burger (versus een gespecialiseerde ecoloog) dan binnen twintig jaar wél significante gevolgen zien van een procentueel misschien vergelijkbare maar in absolute termen veel geringere reductie?

De mythe van de stikstofcrisis

De continue rampspoedberichten over de Vlaamse natuur en de impact van stikstof, zeggen misschien meer over de blinde regelzucht van de EU (en over de wetenschap erachter) dan over die natuur.

Zo leren we dezer dagen, dankzij een in samenwerking met Natuur & Bos gemaakte tv-reeks, bijvoorbeeld hoe mooi, rijk en divers onze natuur wel is. Jawel: dezelfde natuur die al zowat een halve eeuw in een giftig ‘stikstofbad’ aan het sudderen is (in stadsparken doet ze dat bij mijn weten trouwens nog veel langer).

Of neem het Beernemse Bulskampveld, een groot natuurgebied, gelegen in een van de meest onder stikstofneerslag ‘zuchtende’ gebieden van Vlaanderen en Europa. Grappig genoeg wordt het alweer door Natuur & Bos zelf aangeprezen als ‘een aards paradijs voor plant, dier en bezoeker’ en een ‘groene oase’. Bezoekers geven het van hun kant een zeer hoge score voor zijn ‘uitzonderlijke natuur’.

‘Slechte’ mens versus ‘goede’ natuur

Los daarvan is het me totaal onduidelijk waarom bepaalde stikstofgevoelige habitats zich hier niet zouden mogen aanpassen aan door mensen en vee veroorzaakte stikstofuitstoot en elders wel aan door (andere) dieren veroorzaakte stikstofuitstoot.

Of waarom de huidige uitstoot van 25 kg stikstof/hectare ‘onnatuurlijk’ zou zijn en de traditionele 4 kg/hectare ‘natuurlijk’. De natuur zelf doet daar nochtans niet moeilijk over: is er teveel stikstof voor heide, dan schakelt ze gewoon over op gras. Tegen 2050 zal ze allicht het omgekeerde doen. Et alors?

De achterliggende idee lijkt te zijn dat de mens ‘slecht’ is en de natuur ‘goed’. Elke impact van de mens op de natuur is daarom slecht. Wanneer ze evolueert door ‘natuurlijke’ invloeden, is er daarentegen niks aan de hand.

Het zijn overigens uitgerekend de mensen die er zich op beroepen darwinist te zijn en neerkijken op antropocentrische creationisten, die in dit dossier een uitzonderingspositie inroepen voor de mens en adaptatie plots als iets vies bestempelen. Je moet het maar kunnen.

Holle woorden

De natuur in Natura-2000 gebieden ‘staat onder druk’, lezen we, en slechts drie van de 44 Vlaamse habitats zijn ‘gezond’. Allicht bedoelt men dat de biodiversiteit er volgens experts hoger zou kunnen zijn, terwijl veel soorten er wel gedijen of zelfs floreren. Is een biodiversiteit die, bijna zeker tijdelijk, 70% of 60% bedraagt van de potentiële diversiteit werkelijk ongezond?

Of de natuur is ‘uit balans’ wegens de huidige toevoer van stikstof, terwijl ze eerder een moeizame ‘balans’ bereikt had in een stikstofarme omgeving. Als dat zo is, waarom mag ze dan nu niet een nieuwe ‘balans’ bereiken in een stikstofrijkere omgeving (gesteld dat de idee van een ‘natuurlijke balans’ überhaupt steek houdt)?

Netelige vragen

Zo zijn er wel meer ‘netelige’ kanttekeningen en vragen te bedenken. Zoals: als stikstofoxiden werkelijk zo slecht zijn voor de gezondheid, waar zijn dan de duidelijk hogere mortaliteitscijfers in gebieden met de hoogste stikstofneerslag?

De belangrijkste en laatste vraag is echter retorisch van aard: indien een man dezer dagen een vrouw kan worden door zich vrouw te noemen, waarom zouden politici en journalisten dan geen acuut stikstofprobleem in het leven kunnen roepen, door er voortdurend op te hameren dat er een dergelijk probleem is?

Bulskampveld

Stikstof: de vragen die niemand stelt