Op zich natuurlijk mooi, een Wereldvrededag, maar de onenigheid over de datum voorspelt niet veel goeds: in Duitsland wordt hij sinds 1966 op 1 september gevierd als Antikriegstag, maar in de katholieke Kerk sinds 1967 op 1 januari. Door de Verenigde Naties (VN) is dan weer 21 september ingesteld als Internationale Dag van de Vrede (resolutie 55/282 uit 2001).

Na de Novemberrevolutie van 1918 in Duitsland lanceren de twee belangrijkste pacifistische vredesorganisaties van die tijd, de Bund Neues Vaterland (BNV) en de Deutsche Friedensgesellschaft (DFG), mede opgericht door Bertha von Suttner, een campagne onder de slogan ‘Nooit meer oorlog’- niet toevallig de slogan die later op de sokkel van de IJzertoren zal prijken. Barones Bertha von Suttner (1843-1914) was een Oostenrijkse vredesactiviste en de eerste vrouw die de Nobelprijs voor de vrede kreeg. De BNV en DFG eerden haar nagedachtenis door persoonlijke herinneringen aan de oorlogsgruwelen levend te houden door middel van jaarlijkse massabijeenkomsten op 1 augustus, de dag waarop de Eerste Wereldoorlog begon, en om alle mensen en politici aan te sporen tot een duurzaam vredesbeleid.

De verschuiving van 1 augustus naar 1 september begint na de Tweede Wereldoorlog. Voor het eerst wordt op 1 september 1946 een Wereldjongerenvrededag gevierd in de Sovjetbezettingszone. Sinds het begin van de jaren 1950 wordt 1 september in de Duitse Democratische Republiek (DDR) de Wereldvrededag genoemd waarop het publiek werd opgeroepen om tijdens bijeenkomsten op te komen voor de wereldvrede.

In de Bondsrepubliek Duitsland – en na de hereniging van 1990 in heel Duitsland – wordt deze dag jaarlijks gevierd als ‘Anti-Oorlogsdag’. Het herdenkt het begin van de Tweede Wereldoorlog met de Duitse aanval op Polen op 1 september 1939. De belangrijkste reden waarom 1 augustus werd ingeruild voor 1 september is wel dat men die aangrijpende herdenkings- en intentiedag niet midden in de vakantie wilde laten plaatsvinden.

De Wereldraad van Kerken roept in juni 2018 al haar aangesloten kerken, geloofsgemeenschappen en maatschappelijke organisaties op om op nog een andere datum, de derde week van september, gezamenlijk een week van Gebed voor Vrede te houden. Die Vredesweek vindt dit jaar plaats op 16-23 september.

U kiest maar. Wij gaan altijd akkoord.

Bund Neues Vaterland

Vandaag elk jaar: Wereldvrededag – en de onenigheid daarover