Nog iets gehoord van Vlaamse onafhankelijkheid? Bijzonder weinig eigenlijk. De twee V-partijen concentreren zich geen van beiden op een verhaal dat echt gaat voor een soevereine Vlaamse natie. Voor de N-VA mag het ergens stoppen bij een confederale Belgische staat (waar de koning staatshoofd blijft?), het VB heeft zich de laatste tijd weer vooral geconcentreerd op de kwestie van de transfers.

Dat laatste is begrijpelijk in tijden van budgettaire nood. Het idee leeft echter vooral dat men zich in crisisperiodes maar beter kan houden aan de bestaande structuren, en dat het Belgische beleidsniveau inzake crisismanagement te verkiezen valt boven het regionaal-Vlaamse. Dat heeft de Vlaamse regering jammer genoeg ook bewezen: noch in de coronapandemie, noch in de huidige energiecrisis heeft ze kunnen bewijzen het verschil te maken, en de Vlamingen te doen inzien dat ze beter af zijn met autonomie.

Bye Bye Belgium

JS

Christophe Deborsu in 2006, rechtstreeks vanop de barricaden.

Meteen zitten we in de eeuwige draagvlak-discussie: willen de Vlamingen onafhankelijkheid? Neen, zeggen de peilingen, en zeggen alle analisten, ‘de gemiddelde Vlaamse kiezer is geen revolutionair, hij of zij is zelfs geen voorstander van onafhankelijkheid’. En dan gaat het verder over confederalisme, ‘wat we nog samen willen doen’, ‘de Belgische staat als een sokkel’, en meer van die gemeenplaatsen. Vandaag is zelfs herfederalisering een topic.

Uiteraard, men kan op straat gaan en argeloze wandelaars lastig vallen met de vraag: ‘Wilt u België compleet laten verdwijnen en van Vlaanderen een onafhankelijke staat maken?’ Moeders staan daar dan met de kinderen in het park de eendjes te voederen, en zeggen: ‘Verdwijnen, neen, dat nu ook weer niet’, terwijl ze in gedachten heel het gebied tussen Nederland en Frankrijk, inclusief hun huis met voortuin, in de grond zien zakken en revolutionairen de koninklijke familie naar de guillotine zien slepen.

Ik maak er nu een karikatuur van, maar zo komen peilingen tot stand en zo antwoorden mensen: impulsief en afhangend van de vraagstelling. Vaders zien bij het einde-van-België-verhaal meteen de Rode Duivels definitief opgedoekt, 14 slagbomen op de toch al stilstaande Brusselse Ring, en het bedrijf waar ze werken dat ijlings de koffers pakt. Een karikatuur die ooit in het RTBF-programma Bye bye Belgium met glans werd uitgetekend en bijna de allures kreeg van het legendarische hoorspel War of the Worlds van Orson Welles (1936).

Een splitsing wordt tot op vandaag nog altijd als een romantische draak beschouwd, die het liefst karikaturaal wordt voorgesteld. Maar laten we het eens van de andere kant bekijken. Draagvlak is er niet, je creëert het, door mensen te overtuigen en te tonen dat een idee werkt. En er zijn de zwarte zwanen, momenten waarop zich een opportuniteit voordoet. De coronacrisis had een gouden kans kunnen zijn om een eigen beleid te voeren, tegen het dictaat van de Vandenbrouckes en de Von Ransten. Met een veel beter werkend pandemiebeheer zonder draconisch paniekvoetbal. Helaas kregen we met Jambons en Bekes te maken, besluiteloze en gewoon incompetente klerken die zich bijna verstopten achter het Belgische crisismanagement.

Malgoverno

Cugnot

Het komt er op aan, op het juiste moment naar Europa te vertrekken.

De energiecrisis is internationaal, maar er zijn grote verschillen inzake historiek en strategie. In België wordt de crisis gedetermineerd door fatale foute beslissingen (de uitverkoop van onze elektriciteitsproductie aan Suez door Guy Verhofstadt) en slordig kortetermijndenken met een lege staatskas als gevolg (budgettaire goocheltrucs zoal het sale-and-lease-back-systeem, door diezelfde Verhofstadt toegepast). Analisten durven vandaag te spreken over één groot malgoverno van minstens twee decennia, met kerncentrales die alsmaar ouder werden, blijvend gekibbel over de kernuitstap, en het zich onderwerpen aan de dictaten van een Frans privé bedrijf.

Heel deze historiek zou ons moeten doen nadenken over het institutionele raamwerk waarbinnen dit gebeurt, en over de politieke tegenstellingen die telkens weer moeten opgelapt worden, met name de kloof tussen een centrumrechts tot rechts stemmend Vlaanderen, en een Wallonië dat gaat voor links tot communistisch collectivisme.

Men komt daardoor niet verder dan tot lapwerk, tot en met ronduit surrealistische ‘oplossingen’. Alexander De Croo zal op het juiste moment naar Europa verkassen, zoals zijn voorganger Guy Verhofstadt: als de puinhoop compleet is.

De Belgische compromissenstaat is één grote systeemfout die zich alsmaar reproduceert, het is dus absurd om haar proberen te hervormen of te ‘genezen’. De allereerste noodmaatregel voor Vlaanderen geldt een exit uit de Belgische constructie, niet geleidelijk, via bevoegdheidsoverdrachten, om een soort federale rompstaat over te houden, maar onmiddellijk. Dat moet het laatste wapenfeit zijn van de Vlaamse regering, waarna ze in lopende zaken gaat en een nieuwe grondwet laat schrijven waarover elke Vlaming zich dient uit te spreken.

Vlaamse energiemaatschappij

JS

Autoloze zondag in 1973.

Die scenario’s zijn ooit al doorgesproken en in dikke boeken neergepend, maar geen enkele systeempartij -ook de N-VA niet- heeft zin om er werk van te maken. In 2009 demonstreerde deze partij nog aan de Electrabelcentrale van Genk tegen het Franse monopolie in de Belgische energiesector. Het idee van een Vlaamse Energiemaatschappij werd toen gelanceerd: niet zomaar wat administratie, maar een echte energieproducent die ook een nucleair park zou beheren.

Het idee is zoals zovele een stille dood gestorven. Misschien vonden sommige N-VA-denkers zo’n overheidsbedrijf wat te links. Het VB groef het idee recent wél terug op, bij monde van Tom Van Grieken op een VOKA-voorzittersdebat.

De Europese neoliberale hype heeft zijn houdbaarheidsdatum alleszins bereikt. Vandaag nationaliseert Duitsland volop zijn energiesector (o.m. het gasbedrijf Uniper) en doet Frankrijk hetzelfde met EDF, het moederbedrijf van Luminus. Nadat Poetin de gaskraan dicht draaide, beseft men namelijk dat energie zo’n strategisch belangrijke sector is, zo cruciaal voor de welvaart, dat de overheid deze moet beheren in dienst van de gemeenschap.

Dit voortschrijdend inzicht komt laat, al te laat: in een eerdere column betoogde ik dat men tijdens de oliecrisissen van de jaren ’70 (en zelfs de Suezcrisis in de jaren ’50) al had moeten beseffen dat, ten eerste, we dringend van de fossiele brandstoffen af moeten, en, ten tweede, we de energieproductie zelf in handen moeten nemen. Dat laatste deels via nucleaire centrales, maar ook via een transitie naar groene energie. Overtuig Vlamingen dat in een eigen natie met een eigen energieproductie hun elektriciteitsfactuur terug betaalbaar wordt, en iedereen is op slag separatist.

Helaas, we zijn aangewezen op federaal premier De Croo die in Noorwegen gaat bedelen om wat goedkoop gas, en terugkomt met een lading Noorse sokken. Het is om te lachen, ware het niet zo ernstig. Het rijke Vlaanderen liet kansen liggen, door zijn Lamme Goedzak-mentaliteit, een gebrek aan verbeelding en durf, een permanente koudwatervrees en ook wel gewoon gebrek aan staatsmanschap.

Hoeveel crisissen zijn er nog nodig om dat te beseffen?

Bye bye Belgium

RTBF analyseert de woorden van Bart De Wever

Haalden we nu maar Vlaamse stroom uit het stopcontact