Tegen 2050 wil de Waalse overheid het aantal plekken waar nog gebouwd mag worden drastisch verminderen. Maar flink wat landelijke gemeenten verzetten zich daartegen. ‘Met dit plan zullen er geen landelijke gemeenten meer zijn.’

In 2050 mag er nul vierkante meter nieuwe bebouwde oppervlakte bijkomen in Wallonië. Dat stelt het nieuwe Waalse gewestontwikkelingsplan SDT van Waals minister van Territoriale Ontwikkeling Willy Borsus (MR). Op die manier wil Wallonië tegemoetkomen aan de plannen van de Verenigde Naties om duurzame groei en een koolstofarme economie te creëren.

Voor de goede orde: er zal tegen dan nog wel gebouwd mogen worden, maar niet meer op terreinen die voordien nooit bebouwd waren. Op die manier wil de Waalse overheid vooral stads- en dorpskernen verdichten en tot renovatie aanzetten. Tot 20 woningen per hectare in dorpen en 40 woningen per hectare in steden zullen toegelaten zijn – voornamelijk in appartementen. Daarbuiten is het de bedoeling om niet meer te bouwen en de natuur zijn (door de mens gecontroleerde) gang te laten gaan.

Die plannen slaan in Wallonië in als een bom. De meerderheid van de gemeenten in de provincie Luxemburg verzetten zich ertegen, evenals flink wat gemeenten in de provincies Namen en Luik. Het hoeft geen verbazing te wekken dat vooral landelijke gemeenten de plannen niet zien zitten. Als je bouwen alleen nog toelaat in de nu al bestaande woonkernen, krijg je tegen 2050 geen landelijke dorpskernen meer, maar kleine steden, zo luidt de kritiek.

Verdubbeling

Elk gemeentebestuur kent zijn gemeente veel beter dan wat het plan voorstelt. Daarom wordt meteen duidelijk hoe absurd het SDT voor sommige dorpen is. Neem nu Géromont, een deelgemeente van Comblain-au-Pont, aan de Ourthe.

‘In Géromont zijn 200 woningen’, zegt Jean-Christophe Henon (Les Engagés), de burgemeester van Comblain-au-Pont, op de RTBF. ‘Maar het SDT zegt dat een deel van ons dorp dat nu landbouwgebied is, te ontwikkelen is. Géromont is volgens het SDT immers een woonkern waar verdichting mag worden toegelaten. Sorry, maar honderd of tweehonderd woningen erbij in zo’n dorp, dat gaat niet. Dan blijft er van het landelijke karakter niets over.’

Ook in gemeenten waar nu al dichte woonkernen bestaan, rijzen er problemen. ‘In mijn gemeente predikt het SDT dat er twee woonkernen zijn die mogen verdicht worden: de twee stationsbuurten’, zegt Henri Christophe (MR), de burgemeester van Fexhe-le-Haut-Clocher, op een boogscheut van Luik. ‘Maar beide buurten zijn nu al erg dichtbevolkt. Ik zie niet goed hoe je hier nog mensen bij kan steken. En al zeker niet door woontorens te bouwen.’

Compensaties?

‘Een dichtheid van 20 tot 40 woningen per hectare, dat gaat gewoonweg niet’, zegt Cédric Halin, de burgemeester van Olne, in de Vesdervallei. ‘Wij passen nu bij ons een dichtheid van 10 woningen per hectare toe, en dat staat ons toe om ons mooie erfgoed te behouden. Maar dat zal niet meer gaan als de woningdichtheid meer dan verdubbelt.’

‘Bovendien betekent die verdichting dat er fors meer autoverkeer zal bijkomen’, zo vervolgt Halin. ‘In onze gemeente komt bijna geen bus en is er slechts in een buurgemeente een treinstation. De mensen zullen hun inkopen in de stedelijke gebieden doen. Waar gaan we al die auto’s parkeren?’

Het is ook onduidelijk wat het SDT betekent voor grondeigenaars die nu bouwgrond bezitten buiten de Waalse woonkernen. Zal die grond nog mogen bebouwd worden of niet? Het SDT zwijgt over compensaties.

Overleg

‘Ik wil toch benadrukken dat we nog maar in de overlegfase zitten’, pareert Willy Borsus de kritiek op zijn betonstop. ‘Ik wil ook gerust rekening houden met een aantal opmerkingen.’

Maar Borsus’ woorden zullen niet echt sussend werken. Naast de praktische problemen die de Waalse gemeentebesturen zien, zeggen zij dat zij veel te weinig tijd krijgen om alles grondig uit te bestuderen.

En dan nog. Hoewel Waalse gemeenten nog vijf jaar krijgen om aangepaste grondplannen uit te werken, zeggen zij ook dat ze de grote kost die hieraan gekoppeld is niet kunnen betalen. Cédric Halin: ‘Zo’n plan kost 120.000 euro. Er zijn 19 in Wallonië erkende studiebureaus die zo’n werk aankunnen. Voor alle 262 Waalse gemeenten is het onmogelijk om op vijf jaar tijd zo’n plan uit te werken.’

Los van de lokale kritiek, leest het SDT bij momenten niet alleen als een ambitieus plan om lintbebouwing en natuurverlies tegen te gaan, maar als een regelrecht dystopisch toekomstscenario. Wie goed leest, merkt ook op dat de Waalse overheid rekening houdt met een trager groeiende bevolking, maar ook met aanhoudende migratie en aanhoudende verarming. In 2050 zal 42 procent van de Waalse huishoudens uit één persoon bestaan en door de aanhoudende energie- en inflatiekosten armer zijn, zo verwacht de overheid zelf.

Comblain-au-Pont

Geen nieuwe bouwgronden meer in 2050 in Wallonië