Het was tot woensdagmiddag een goed bewaard geheim, maar de burgerbevraging ‘Een land voor de toekomst’ is op een nóg grotere sisser uitgedraaid dan tot nog toe bekend was.

Nadat de online-bevraging op 5 juni om middernacht was afgelopen, werd gemeld dat ongeveer 19.000 burgers samen zo’n 75.000 antwoorden hadden ingeleverd (De Standaard, 8 juni). Op 9 juni zei minister van Institutionele Hervormingen Annelies Verlinden (CD&V) tijdens het ‘vragenuurtje’ in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, zelfs dat ‘meer dan 19.000 mensen op het aanbod zijn ingegaan’.

14.515 respondenten

Dankzij de Kamerleden Sander Loones (N-VA) en Barbara Pas (Vlaams Belang) weten we nu beter. Met de regelmaat van een klok vragen ze in de Kamercommissie Grondwet en Institutionele Vernieuwing de twee bevoegde ministers, Verlinden en haar ambtgenoot David Clarinval (MR), naar de stand van zaken in de voorbereiding van de zevende staatshervorming. Zo ook vorige woensdag.

Minister Clarinval had het genoegen te antwoorden op hun vragen over de burgerbevraging. Uit zijn antwoord bleek dat niet ‘meer dan 19.000 mensen’, maar slechts 14.515 burgers op ten minste één van de vragen geantwoord hebben, een kwart minder dus dan aanvankelijk is gezegd.

Die ‘meer dan 19.000 mensen’ blijken de welgeteld 18.833 Belgen te zijn die op het platform ‘Een land voor de toekomst’ een account hebben aangemaakt. Dat was de eerste stap om aan de burgerbevraging te kunnen deelnemen. Een noodzakelijke maar onvoldoende stap, want om daadwerkelijk op de vragen te kunnen antwoorden, moest de geïnteresseerde nog zijn ‘sociaal-demografisch profiel’ invullen, door onder meer naam, geslacht en leeftijd op te geven.

59 organisaties

Van de 18.833 mensen die een account hebben aangemaakt, hebben er vierduizend meteen de handdoek in de ring gegooid en hun sociaal-demografisch profiel niet ingevuld. Uiteindelijk waren er slechts 14.515 ‘echte’ deelnemers, van wie er 8.955 in Vlaanderen wonen, 3.895 in Wallonië en 1.607 in Brussel, of 0,18 procent van de ruim 8 miljoen burgers van 16 jaar en ouder die konden deelnemen. Samen hebben zij 71.650 antwoorden op de vragen gegeven en 3.319 voorstellen ingediend.

Vermeldenswaard is ook dat van de 14.515 deelnemers er amper 59 hebben gezegd te antwoorden namens een organisatie. Het was nochtans een van de expliciete doelstellingen van de burgerbevraging om organisaties bij de zaak te betrekken. Daar is speciaal een methode voor ontwikkeld en aangeboden. Als onderdeel van de dure communicatiecampagne zijn gemeenten, middenveldorganisaties en scholen aangemoedigd om, met behulp die methode, in dialoog te gaan met respectievelijk hun inwoners, leden en studenten. Veel heeft dat kennelijk niet opgeleverd.

Semantische analyse

Twee weken geleden vroegen we ons hier af of we ooit de resultaten van de burgerbevraging zullen kennen. De vraag blijft gesteld. Op de 71.650 antwoorden en 3.319 voorstellen zou, met artificiële intelligentie, een semantische analyse gebeuren. Begin mei hadden zich daar twee kandidaten voor aangediend. Woensdag bekende minister Clarinval dat de twee offertes onregelmatig waren en de overheidsopdracht noodgedwongen geannuleerd werd. Op de nieuwe opdracht die snel werd uitgeschreven, waren op 23 juni opnieuw twee – hoogstwaarschijnlijk dezelfde – offertes ingediend, die nu in onderzoek zijn.

Indien de opdracht deze keer wel gegund kan worden, zal die niet voor eind juli beginnen. Voor de semantische analyse zijn tien weken uitgetrokken. Het werk zal dus ten vroegste op 15 oktober af zijn, althans als de computer iets zinnigs uit al die antwoorden en voorstellen weet te distilleren. In dat geval mogen we in januari 2023 het verslag van de ‘burgerbevraging’ verwachten. In de drie landstalen, weliswaar. Wordt dus vervolgd.

Federale kieskring

Nu we toch in de regionen van grondwet en institutionele vernieuwing verwijlen, is het passend een kort vervolg te breien aan ons artikel ‘Open Vld-voorstel over federale kieskring is juridisch broddelwerk’, hier op 4 juni verschenen.

We hadden het daarin over het voorstel dat de Vlaamse liberale Kamerleden Patrick Dewael en Egbert Lachaert hebben ingediend om, door wijziging van grondwetsartikel 63, een federale kieskring in te voeren (Kamerstuk 2718/001). We noemden het ‘broddelwerk’, onder meer omdat hun voorstel gebrek aan samenhang vertoonde. Tussen de toelichting en de voorgestelde nieuwe tekst van artikel 63 was er immers een opvallende tegenspraak.

Stoemelings

In het gewijzigde grondwetsartikel 63 over de federale kieskring zou volgens het voorstel uitdrukkelijk worden bepaald: ‘De federale kieskring kent enkel eentalige lijsten’. Volgens de toelichting zou die bepaling echter niet in de grondwet staan, maar zou nadien in een bijzondere wet gekozen worden tussen verschillende mogelijkheden, ‘zoals het verplichten van eentalige of van tweetalige lijsten, of deze keuze aan de indieners van die lijsten te laten’.

Heeft het met ons artikel te maken? In elk geval, kort na de publicatie ervan is op de website van de Kamer van Volksvertegenwoordigers ‘en stoemelings’ een andere versie van voorstel 2718/001 verschenen. Een voorstel waaruit de zin ‘De federale kieskring kent enkel eentalige lijsten’ op miraculeuze wijze verdwenen is. De wonderen zijn zelfs de vaderlandse politieke wereld niet uit…

communicatiecampagne

Burgerbevraging nóg groter fiasco dan gedacht