Lopen Nederlandse partijen het risico gekaapt te worden door extremistische groeperingen? De afgelopen weken speelde dit bij twee partijen, zowel aan de ene aan de linkerkant van het politieke spectrum en de andere juist aan de rechterzijde.

Forum voor Democratie: extreemrechts?

Twee weken terug onthulde dagblad Het Parool dat binnen de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (FvD, de partij van Thierry Baudet), ondanks eerdere berichtgeving daarover, sprake was van antisemitisme en van sympathie voor fascisme en nazisme. Op dat moment was Thierry Baudet lijsttrekker en partijvoorzitter.

Een week lang berichtten media uitgebreid over de perikelen binnen Forum. Hier volstaan we met de mededeling dat het partijbestuur de donderdag na de onthulling besloot akkoord te gaan met de door Baudet verlangde leiderschapsverkiezingen. Daarop besloten de politici en kandidaat-Kamerleden die hadden geëist dat de partij afstand nam van extreemrechts (eventueel ook van Baudet zelf), de partij te verlaten. Onder hen Joost Eerdmans en het Amsterdamse raadslid Annabel Nanninga.

Referendum

Het referendum is inmiddels gehouden. Drie kwart van de stemmers vond dat Baudet moest blijven. Al zijn er aanwijzingen dat dit eerder was omdat een alternatief ontbrak dan uit werkelijk vertrouwen in hem. Opvallend is dat van de actieve leden — mandatarissen, partijbestuurders — inmiddels het grootse deel het lidmaatschap heeft opgezegd. Onder hen ook Derk Jan Eppink en de overige EU-parlementariërs. Ook de meeste senatoren verlieten ondertussen FvD. Journalist Chris Aalberts houdt al weken op Twitter nauwkeurig de stand van zaken bij.

Wat er over is van #FvD. We zijn bijna bij de eindstand. Nog vijf FvD’ers die een besluit moeten nemen. pic.twitter.com/NyMjHKY37u

— Chris Aalberts (@ChrisAalberts) December 9, 2020

Het eindresultaat lijkt dat Baudet inmiddels heer en meester is binnen zijn partij. Dat maakt de titel van Aalberts’ boek over die partij des te toepasselijker. Zullen er veel Nederlanders bij de parlementsverkiezingen in maart stemmen op een partij die inmiddels beschouwd wordt als extreemrechts?

Aalberts heeft weinig vertrouwen in het vermogen van de inmiddels ex-FvD-politici om met een levensvatbaar alternatief te komen. Het grote probleem, volgens hem, is dat politici die rechts van VVD en CDA willen opereren, niet lijken uit te gaan van gemeenschappelijke idealen. Ze willen enkel voor zichzelf een baantje verzekeren.

Socialistische Partij (SP)

Door de ophef over Forum is enigszins onderbelicht gebleven dat het ook hommeles was bij de links-radicale Socialistische Partij (SP). Die kwam in 1994 voor het eerst in de Tweede Kamer en bevindt zich links van de PvdA.

In de jaren 90 stond de ‘middenpartij’ PvdA onder leiding van Wim Kok. Die schudde eind jaren 80 in een toespraak ‘de ideologische veren af’. Kok zou van 1994 tot 2002 premier zijn van twee paarse kabinetten. Hij wordt in één adem genoemd met de Britse premier Tony Blair en de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder. Zij waren vertegenwoordigers van de ‘derde weg’. Die beschouwden een vrije markt en een florerend bedrijfsleven als gunstig voor de werkgelegenheid. Daarvoor werden klassieke socialistische stokpaardjes als ontslagbescherming en sociale zekerheid overboord gezet. Waarom zouden linkse kiezers bereid zijn geweest om hun electorale heil elders te zoeken?

Marxistische couppoging?

De dag dat Het Parool berichtte over de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie, koos SP-jongerenbeweging Rood een nieuwe voorzitter. Klein probleem: de nieuwe voorzitter, Olaf Kemerink, was door de SP eerder geschorst als lid. Wat bij andere jongerenorganisaties geen probleem had hoeven zijn. Elke Nederlandse politieke partij, met Geert Wilders’ PVV als uitzondering, heeft een jongerenorganisatie. Jongeren kunnen gelijktijdig lid zijn van de jongerenorganisatie en van de (moeder)partij. Sommige partijen geven leden van de jongerenorganisatie korting op de contributie, of zelfs een gratis partijlidmaatschap. Formeel zijn het aparte organisaties. Verbonden organisaties, maar afzonderlijke entiteiten.

Uitzondering vormt de SP. Rood is formeel onderdeel van de partij. Wie lid is van Rood, is automatisch SP-lid. En als de SP iemand geroyeerd heeft, kan die geen (bestuurs)lid zijn van Rood. SP-leden mogen statutair niet gelijktijdig lid zijn van een andere partij. Kemerink was bovendien lid van Communistisch Platform, volgens de SP een politieke partij. Dus werd hij geschorst. Toen Rood hem desondanks verkoos tot voorzitter, besloot het partijbestuur de jongerenorganisatie niet langer te ondersteunen. Een besluit dat afgelopen vrijdag bekrachtigd werd door de partijraad. Lilian Marijnissen, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, verklaarde die zondag in Buitenhof (Nederlandse tegenhanger van De Zevende Dag) dat de partij vreesde dat Communistisch Platform probeerde de SP over te nemen.

Communistisch Platform

Waar komt die vrees vandaan? Communistisch Platform blijkt niet zomaar een denktank of maatschappelijke organisatie te zijn. De groepering streeft er openlijk naar om invloed te verwerven binnen de SP, omdat een eigen partij oprichten een doodlopende weg zou zijn.

Een kniesoor kan zich afvragen of men Communistisch Platform wel als politieke partij kan beschouwen zolang het niet zelf kandidaten afvaardigt bij verkiezingen. Maar aangezien het nadrukkelijk de SP viseert, kan men de afkeer van het partijkader wel begrijpen.

Contrast

De SP lijkt zich de afgelopen weken positief onderscheiden te hebben van FvD. Ze constateerde dat haar jongeren een extremistische kant opgingen en greep in, terwijl FvD-leider Baudet dat niet deed. De SP lijkt definitief afstand genomen te hebben van het communisme, terwijl Baudet steeds meer richting extreemrechts lijkt te evolueren. Wanneer links iets beter doet dan rechts, mogen we dat ook toegeven.

Correctie: één linkse partij deed het op dit punt beter dan één rechtse partij. Want wat door de aandacht voor Forum ook weinig aandacht heeft gekregen, is dat de nummer 9 op de kandidatenlijst van GroenLinks (inderdaad, zusterpartij van Groen en Ecolo), de 26-jarige Kauthar Bouchallikht, banden lijkt te hebben met een organisatie die gelinkt is aan de Moslimbroederschap.

Communistisch Platform

Marxistische couppogingen Nederland?