In twee voorstellen van resolutie van 3 en 9 november 2022 veroordelen verschillende leden van de Kamer van volksvertegenwoordigers de Chinese dreigementen tegen Taiwan.

Na de brutale invasie door Rusland van het onafhankelijke Oekraïne valt te vrezen dat ook een invasie door China van Taiwan een realiteit kan worden. De inval in Oekraïne door het Russische leger kan niet los worden gezien van de agressie van het Chinese leger om Taiwan in de lijven.

Het Chinese Rijk

Half oktober 2022 werd in China het twintigste partijcongres van de Communistische Partij gehouden. In zijn openingsspeech had de Chinese president Xi Jinping het eveneens over Taiwan. Xi Jinping nam de volgende woorden in de mond: ‘We hebben resoluut strijd gevoerd tegen separatisme en inmenging. We hebben onze vastberadenheid en het vermogen getoond om de nationale soevereiniteit en de territoriale integriteit te beschermen en om ons te verzetten tegen de onafhankelijkheid van Taiwan’.

Het is geen geheim dat hij Taiwan ziet als onderdeel van het Chinese Rijk, zoals Poetin dat doet met Oekraïne. De grote wederopstanding van de Chinese natie kan volgens Xi Jinping pas voltooid zijn als Taiwan weer onder de vleugels van Peking is gebracht, desnoods met geweld. Maar net als Oekraïne drijft Taiwan steeds verder weg van ‘het moederland’, streeft het een democratische koers na en zoekt het aansluiting bij het Westen.

Conventie van Montevideo

De parlementsleden stellen terecht dat de claim van de communistische Volksrepubliek China op Taiwan, dat wordt beschouwd als een afvallige provincie, volkenrechtelijk onhoudbaar is. Taiwan noemt zich formeel nog steeds de Republiek China daar waar er op het vasteland steevast sprake is van de provincie Taiwan. Hierdoor heeft Taiwan op het vasteland dezelfde rechtspositie als de andere 22 provincies.

Het is juist dat de Volksrepubliek China in 1949 ontstond als gevolg van de overwinning van de Chinese communisten op de nationalistische Kwomintang. De communisten namen de leiding over op het vasteland, maar wat graag wordt vergeten, is dat de Volksrepubliek China na deze overwinning nooit effectief staatsgezag heeft uitgeoefend over enig deel van Taiwan.

Vanuit het standpunt van het internationaal recht voldoet Taiwan trouwens aan alle criteria vermeld in de Conventie van Montevideo inzake de rechten en plichten van staten om van een soevereine Staat te kunnen spreken. Volgens artikel 1 van de Conventie zijn er vier criteria die bepalen wanneer een staat internationale rechtspersoonlijkheid kan bezitten: (1) een permanente bevolking, (2) een welomschreven territorium, (3) een regering en (4) het vermogen om betrekkingen met andere staten aan te knopen. Deze Conventie is niet alleen van toepassing op de ondertekenaars, maar op alle onderwerpen van het internationaal recht als geheel.

Richard Nixon

In tegenstelling tot Oekraïne wordt Taiwan niet als volwaardig land erkend door de Verenigde Naties. Dat heeft Taiwan te danken aan het standpunt ingenomen door wijlen Richard Nixon toen hij vijftig jaar geleden aan de Chinese premier Zhou Enlai de volgende belofte deed: ‘We have not and will not support any Taiwan independence movement.”’Door het economische, politieke en militaire gewicht van de Volksrepubliek China, is het voor Taiwan zeer moeilijk om lid te worden van de Verenigde Naties. De Volksrepubliek China blokkeert bovendien de deelname van Taiwan als observator in tal van internationale organisaties en reageert furieus telkens een staat betrekkingen met Taiwan wil onderhouden.

Dat neemt niet weg dat het bestaan van staten een feitelijke kwestie is. De erkenning door andere staten is puur declaratoir en niet bepalend om te kunnen spreken van een soevereine staat.

De dreigementen van het communistische regime in Beijing richting Taiwan nemen alsmaar toe en het Chinese voornemen om de controle over Taiwan te grijpen, is perfect vergelijkbaar met de invasie van Oekraïne door Rusland. De Taiwanese president Tsai Ing-wen stelde in oktober 2022 hierover het volgende: ‘We kunnen de risico’s die deze militaire expansies inhouden voor de vrije en democratische wereldorde absoluut niet negeren. Deze ontwikkelingen zijn onlosmakelijk verbonden met Taiwan.’ Geen loze woorden, want in augustus hield het Chinese leger militaire oefeningen in de Taiwanese territoriale wateren, en schonden tientallen militaire Chinese vliegtuigen de luchtdefensieidentificatiezone (Air Defence Identification Zone) van Taiwan, een unilateraal afgekondigde zone waarin Taiwan vraagt dat al het luchtverkeer zich identificeert, teneinde de veiligheid van Taiwan te kunnen waarborgen. Hoewel de zone strikt genomen niet behoort tot het Taiwanese luchtruim, kan het veelvuldige binnendringen ervan als een provocatie worden beschouwd.

Cyberaanvallen

Taiwanese overheidswebsites werden bovendien getroffen door een reeks cyberaanvallen die naar alle waarschijnlijkheid door de Chinese overheid werden aangestuurd. China heeft ook zijn status van grootste handelspartner van Taiwan aangegrepen om nieuwe handelsbeperkingen af te kondigen, waaronder de opschorting van de invoer van bepaalde soorten fruit en vis en een verbod op de uitvoer van zand, een belangrijk bouwmateriaal.

Wij hopen dat de voorstellen van resolutie niet in dovemansoren zullen vallen en dat de regering haar beleid in de door deze parlementsleden gewenste richting zal sturen.

Vijf parlementsleden

Behoudens het steunen van de territoriale integriteit van Taiwan, het krachtig veroordelen van iedere vorm van agressie door China tegenover het soevereine Taiwan en het kenbaar maken van deze veroordeling bij de Chinese vertegenwoordiging in ons land, verzoeken vijf parlementsleden de federale regering om Taiwan te erkennen als onafhankelijke en soevereine staat. Ieder verzoek tot lidmaatschap vanwege Taiwan tot de Verenigde Naties moet gesteund worden. Zonder het met zoveel worden te zeggen, zijn deze parlementsleden er voorstander van dat België het voorbeeld van Litouwen volgt door een ambassade te openen in Taiwan en dat aan de Taiwanese regering het recht moet worden verleend om hier een eigen diplomatieke post te openen.

Eén parlementslid gaat minder ver en lijkt koud en warm tegelijk te willen blazen. Ze pleit enerzijds voor het versterken van de banden met Taiwan en het recht van Taiwan om een volwaardige vertegenwoordiging te krijgen in internationale organisaties, maar benadrukt dan tegelijkertijd dat haar voorstel van resolutie geen afbreuk doet aan het bestaande ‘één-China-beleid’ dat België hanteert.

De bal ligt in het kamp van onze regering.

Conventie van Montevideo

Erken Taiwan als onafhankelijke en soevereine staat