Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) stelt deze zomer twee gratis PCR-tests ter beschikking voor mensen die nog niet de kans hebben gekregen zich volledig te laten vaccineren. Daarmee wil Vandenbroucke naar eigen zeggen vooral jonge mensen de kans geven op reis te kunnen gaan. Verwacht wordt namelijk dat niet alle min-dertigers tijdens de zomermaanden beide vaccinactie-uitnodigingen zullen gekregen hebben, of beide afspraken tijdens de zomermaanden kunnen maken.

Grondwetspecialiste Patricia Popelier vindt dat er weinig juridische argumentatie bestaat om die beperking op de bewegingsvrijheid van bepaalde groepen te aanvaarden. Popelier: ‘Tijdens de pandemie zijn rechtmatige beperkingen op de bewegingsvrijheid aanvaardbaar. Maar de voorwaarden om al dan niet te mogen bewegen, moeten voor iedereen gelijk zijn. Ofwel moeten er juridisch gezien dus helemaal geen beperkingen zijn, ofwel moet iedereen een gelijke kans krijgen om te bewijzen dat hij/zij niet besmet is. Tests zijn daarbij een officieel erkend middel, net als vaccins. Alle tests moeten gratis zijn voor wie nog niet de kans heeft gekregen op een gratis vaccinatie. Anders leg je discriminerende beperkingen op voor bepaalde categorieën mensen’, zegt Popelier aan Doorbraak.

Cynisch

‘Ik ben bang dat twee gratis tests niet volstaan als ersatzbeleid’, zo vervolgt Popelier. ‘Wanneer die op zijn, blijf je met een ongelijk beleid, zeker wanneer die tests kunnen gebruikt worden om bepaalde dingen te mogen, zoals reizen of ergens toegang tot krijgen. Zulke onevenredigheid treft dan ook nog eens jonge mensen die doorgaans niet kapitaalkrachtig zijn.’

‘Het algemeen belang om je te laten testen of vaccineren staat buiten kijf. Maar het heeft geen enkele relevantie voor de volksgezondheid als je één groep voor hetzelfde soort dienst heel veel laat betalen, en een andere niet. Bovendien is het ook nog eens bijzonder cynisch om de mensen die het minste risico lopen en lang solidair zijn geweest meer te laten betalen om hun oude leven weer op te nemen.’

‘Verbazingwekkend’

Ook antidiscriminatie-expert Jogchum Vrielink zit op die lijn. ‘Het is een beetje verbazingwekkend dat dit voorstel, dat een sterk vermoeden van discriminatie wekt, niet meer stennis veroorzaakt. Je krijgt met het plan van Vandenbroucke de jure eigenlijk enerzijds een gewoon reisrecht voor de oudere bevolking, die al een tijdje geleden de kans heeft gekregen zich volledig te laten vaccineren, en een soort ‘cijnsreisrecht’ voor de jongeren die zich nog niet konden laten vaccineren.’

‘Het Europese en Belgische beleid voorziet enkele gelijkwaardige manieren om aan te tonen dat je niet besmettelijk bent. Het covidpaspoort biedt je de mogelijkheid aan te tonen dat je genezen bent, je negatief getest hebt, of gevaccineerd bent. Zij die nog niet de kans hebben gekregen om zich te laten vaccineren, worden met een beperking tot twee gratis PCR-tests mogelijk dus gediscrimineerd. Hier valt alleszins een zaak van te maken.’

Efficiëntieredenen

Wat de situatie van mensen betreft die zich vrijwillig niet willen laten vaccineren, zijn de meningen verdeeld. Vrielink begrijpt de logica om mensen dan meer te laten betalen voor een PCR-test, en zegt ook dat ‘in de praktijk de meeste rechters allicht die logica zullen volgen’.

Persoonlijk is hij echter geen groot voorstander van zo’n onderscheid. ‘De vaccinatie is nog altijd vrijwillig, en de overheid moet daar dan ook naar handelen, vind ik: de extra kosten zullen anders vooral betekenen dat rijken ongelimiteerd kunnen reizen en minder gegoeden niet.’

Op juridisch vlak ziet Popelier geen graten in een beleid dat bewust niet-gevaccineerden meer laat betalen voor een test. ‘De overheid kan van haar burgers vragen dat ze ofwel een vaccin aanvaarden, ofwel meer betalen voor een test, bijvoorbeeld om efficiëntieredenen.’

Oostenrijk gratis

De houding van de regering roept dus juridische vragen op. Waarom niet, om discriminatie te vermijden en zolang de pandemie duurt, een onbeperkt aantal gratis tests ter beschikking stellen van iedereen, of tenminste van de mensen die nog niet de kans hebben gehad om zich te laten vaccineren? In andere Europese landen zoals Oostenrijk zijn PCR-tests bijvoorbeeld gratis.

Gevraagd naar een reactie van het kabinet-Vandenbroucke, klinkt het dat ‘we enkel kunnen herhalen dat de vaccinatie gratis is, en volledige vaccinatie vanaf 1 juli toegang geeft tot het Europese certificaat (het covidpaspoort – nvdr). Net om daar niet te discrimineren – voor wie nog niet uitgenodigd is, te jong is voor vaccinatie of nog niet volledig gevaccineerd is – maken we 2 gratis testen beschikbaar. Vanaf 1 juli komt er ook een vaste prijs voor pcr-testen.’

Opnieuw gevraagd naar waarom het beleid in bovenstaande geval beperkt blijft tot louter twee tests, en na die twee tests potentieel een discriminatie van bepaalde groepen kans bestaan, hebben we bij het ter perse gaan geen antwoord meer gekregen.

covidpaspoort

‘Testbeleid Vandenbroucke is cijnsreisrecht voor jongeren’