Woensdagavond kwam de kern binnen de federale regering samen om te vergaderen over een risicoanalyse voor de winter van 2025-2026. Veel media brachten die aankondiging als een bocht van Groen. Die interpretatie was fout. Ondertussen vernederde Engie de regering door de boodschap dat één winter verlengen van kernreactoren niet zal doorgaan. Zo werkt het immers niet volgens Engie.

Het hele verhaal rond de risicoanalyse qua bevoorradingszekerheid typeerde weer de communicatiestrategie van Groen. Zoals steeds lekte Groen een document dat nog bij de kern behandeld moest worden aan de bevriende pers. De ochtend dat dit nieuws verscheen in enkele kranten, zat een politicus van Groen in de Ochtend bij de VRT-radio. Vervolgens tweet die politicus (in dit geval de covoorzitter van Groen Jeremie Vaneeckhout) een draadje over het plan dat vol gespin staat. Onmiddellijk daarna begon de hele partij te retweeten. Deze modus operandi met bepaalde kranten en Radio 1 is ondertussen gekend door iedereen behalve bij de verantwoordelijken van de betrokken kranten en Radio 1.

Betrouwbaarheid

Wat was de boodschap van Vaneeckhout? Ten eerste bracht Vaneeckhout pure desinformatie. Zo beweerde hij dat ‘Het Franse nucleaire park, kernenergie, langer out is dan aangekondigd en ook op lange termijn onbetrouwbaar. We gaan, evident, niet spelen met bevoorradingszekerheid’. Dat is manifest onwaar. Het is ook de gekende framing van kernenergie. Het onderhoud van de Franse kerncentrales was al gepland in 2020 voor 2022 en de meesten worden in 2023 afgerond of zijn al afgerond. Dat valt te lezen op de website van RTE.

Daar kan op een Franse overheidssite iedereen lezen dat ongeplande pannes vooral bij waterkrachtcentrales, kolencentrales en gascentrales optreden. Hernieuwbare energie en fossiele brandstof zijn veel onbetrouwbaarder dan kernenergie. Momenteel is 50 procent van de Franse energiemix afkomstig van kerncentrales. De verborgen boodschap is dat Groen al die jaren de inefficiëntie van hernieuwbare energie hoopte op te lossen met invoer van goedkope stroom van Franse kerncentrales.

Geen bocht

Een tweede framing van kernenergie is dat de risicoanalyse qua bevoorradingszekerheid gaat over 2025. Dat jaar zullen de Franse centrales terug actief zijn. EDF deelde afgelopen week mee dat ten laatste in 2024 de problemen opgelost zouden zijn. Die problemen werden veroorzaakt door stakingen in Frankrijk en een tekort aan gespecialiseerd personeel door de afbouw van kernenergie waardoor men dure en overbevraagde Amerikaanse en Zuid-Koreaanse specialisten moest invliegen.

‘Het gaat hoofdzakelijk over de winter van ‘25-‘26 en beperkt over die van ‘24-‘25 (oplosbaar met nieuwe veiling). Verschillende oplossingen voor ‘25-‘26 zijn theoretisch denkbaar – extra gas, één jaar langer Doel 1, Doel 2, Tihange 1 en zogenaamde fuel extension van D4 en T3’ aldus Vaneeckhout. Dat laatste oogt voor bepaalde commentatoren als een bocht door Groen, maar is het geheel niet.

Er zit trouwens ook een manifeste instinker in. De fameuze koolstofarme veiling of de volgende CRM-veiling (met dus gascentrales) biedt geen enkele garantie. De vorige subsidieveilingen door Elia draaiden immers uit op een fiasco. De capacity remuneration mechanism-veilingen zijn eigenlijk subsidieveilingen voor energieproducenten die beloven energiecapaciteit paraat te houden in 2024, 2025 of later. Het zijn subsidies die Engie en co ontvangen voor gascentrales en dergelijke, die uiteindelijk door de eindgebruiker betaald zullen worden via hun energiefactuur. Door u en ik, dus.

Rekken van uitdoof-fase

Deze uitleg over de oudste kernreactoren en de ‘fuel extension’ van de jongste kernreactoren komt neer op een niet-verlenging, maar het rekken van de uitdoof-fase door kernreactoren stil te leggen in 2023 en 2024, om dan in 2025 nog genoeg kernbrandstof te hebben. Daarop reageerde Engie meteen met de melding dat het zo niet werkt. Dat kerncentrales met cycli van tien jaren werken. Dat laatste is een duidelijk boodschap dat een verlenging ofwel tien of twintig jaar zal duren of dat er anders geen verlenging komt.

Het is trouwens dezelfde linke truc die Groen in de federale regering al uithaalde met Doel 3 en Tihange 2, waar geen kernbrandstof besteld werd en waardoor die kernreactoren dus niet verlengd konden worden. De bestelling van die brandstof zou minstens 1,5 jaar van tevoren moeten ingepland zijn. Moraal van het verhaal: na de sluiting van Doel 3 met 1GW capaciteit die 100% beschikbaar was tijdens de laatste brandstoflading, zal met Tihange 2 in februari dus weer 1GW capaciteit verdwijnen uit het Belgische aanbod.

Langere doodstrijd

Het voorstel van Groen is dus een niet-verlenging met een langere doodstrijd in plaats van een bocht. Om de kernuitstap te behouden kiest Groen voor een zogenaamde vlucht vooruit, waarbij de indruk gewekt wordt dat één seizoen langer kernenergie beschikbaar zal zijn, maar dan ten koste van energie die in het zomerseizoen voorafgaand aan dat winterseizoen niet zal geproduceerd mogen worden. Dit gaat diametraal in tegen het doel van de federale regering om te onderhandelen over verlenging. Het doel was dus niet onderhandelen over het uitsmeren van de niet-verlenging.

Woensdagavond zou de kern zich buigen over een nieuw rapport dat premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) hebben besteld bij de hoogspanningsnetbeheerder Elia, de gasnetbeheerder Fluxys en de administratie. Dinsdag bleek bij navraag door Doorbraak dat de kabinetten van de vicepremiers zelfs geen exemplaar ontvingen van dat rapport waar in de pers en zelfs door een expert van de UGent uit geciteerd werd.

Beursgenoteerd bedrijf

Het is bedenkelijk dat de ministers in de kern die risicoanalyse van Elia niet ruim op voorhand ontvangen hadden, terwijl de expert van de UGent (wiens afdeling bijna uitsluitend gefinancierd is via projecten van de FOD Economie die Tinne Van der Straeten bestelt) en journalisten met Groen-sympathie die blijkbaar wel hebben. Vervelend detail: niet de pers moest woensdag beslissen, maar de kern. De kern bestaat uit de vicepremiers en de premier in de regering.

Elia zou woensdag de risicoanalyse komen toelichten op de kern. Het standpunt van bijvoorbeeld CD&V was en blijft de verlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3, best met 20 jaar. CD&V wil voor de andere kerncentrales alle opties open houden. Open Vld gaf geen standpunt door, maar verwees naar het kabinet van Van der Straeten (Groen).

Een ander vervelend detail is dat Elia ook onder de bevoegdheid van het kabinet Van der Straeten valt. Elia hangt dus af van Van der Straeten. Elia wil 6,2 miljard euro investeringen doen. Als Van der Straeten het tienjarenplan bekrachtigt, kan de CREG niet anders dan de kosten voor de goedgekeurde projecten aanvaarden. Die investerig rekent Elia dan door aan de eindgebruiker met instemming van de regulator CREG.

Eén vraag dringt zich op. Elia is een beursgenoteerd bedrijf. Hoort Elia dan niet zo’n cruciale risicoanalyse openbaar te maken omdat het koersgevoelige informatie is?

Ter dood veroordelen

Het achterhouden van wetsvoorstellen, rapporten of adviezen van de Raad van State is een modus operandi van het kabinet Van der Straeten. Veel aankondigings-politiek over zaken die nog niet eens door de federale regering goedgekeurd zijn.

De conclusie is dat Groen de partners in de regering in de val wou lokken met een volgens Engie compleet onuitvoerbaar voorstel om zo de verlenging van de kerncentrales te saboteren. Op die manier realiseren ze de perfide agenda om in plaats van te verlengen – wat het mandaat was dat Van der Straeten kreeg van de regering – sommige reactoren ter dood te veroordelen omdat de bestelling van de brandstof vertraagd wordt en de reactoren sowieso gesloten dienen te worden.

De vraag is of de andere regeringspartijen die strategie van Groen doorzien of er met beide voeten tegelijk in trappen.

CRM-veiling

Bedrijven en huishoudens betalen gevolgen van sluiting kerncentrales

Een bocht? Eigenlijk saboteert Groen verlenging kernreactoren Doel en Tihange