Het debat rond het salafisme is vandaag in hevigheid losgebarsten. Dit probleem is echter niet te begrijpen zonder een onderliggend fenomeen: het fenomeen van de culturele capitulatie.

Een wijs gezegde luidt: als een land last heeft van salafisme, dan is het land verkouden – heeft het land last van cultuurmarxisme, dan heeft het aids. De islam is immers een krachtcultuur en als het Westen daar een eigen krachtcultuur tegenover zet, is het pleit snel beslist. Het is echter de cultuurmarxistische infectie die ertoe leidt dat het Westerse afweersysteem ten gronde gaat. Dat de wil ontbreekt om de eigen Europese waarden met kracht te verdedigen.

Schuldcultuur

Theo Francken en Joren Vermeersch hebben daar eerder al zinnige dingen over geschreven – zij legden een verband met de christelijke schuldcultuur. Uiteraard ziet Wim van Rooy deze situatie bijzonder scherp. Maar ook Derk Jan Eppink (FvD) legde wat culturele capitulatie betreft de vinger op de zere plek:

‘Door Nederland waart het spook van de “Culturele Capitulatie”. Regerende elites cijferen de eigen cultuur weg. “Marrakesh” vergroot immigratiestromen, niet-naleving boerkaverbod sluit vrouwen op, Zwarte Piet krijgt de zwarte piet, vlees is het “nieuwe roken”. Waarom?’

Eppink is vertrouwd met het begrip cultuurmarxisme. Niet alleen is hij mede-auteur van het recente boek Cultuurmarxisme – al in 2001 publiceerde hij erover in The Wall Street Journal.

Cultuurmarxisme versus culturele capitulatie

Dit maakt het belangrijk om het begrip cultuurmarxisme af te bakenen van het begrip ‘culturele capitulatie’: zo voorkomen we verwarring. Waarom immers een nieuw begrip introduceren binnen de cultuurstrijd, nu het begrip cultuurmarxisme intussen stevig is gegrondvest? (zie bron 1, 2, 3, 4). In ieder geval versterkt het woord ‘capitulatie’ de stemming dat we in een oorlogstoestand verkeren, wat goed aansluit bij de grimmige stemming rond de ‘culture wars’.

De twee begrippen zijn beslist niet identiek. Cultuurmarxisme is een ideologisch gedreven grondprogramma (initiërend), terwijl culturele capitulatie een accommoderende houding aanduidt (voortvloeiend). Een beetje zoals de collaborateurs in de Tweede Wereldoorlog. Zij hadden niets met de nazi-ideologie, maar werkten toch met de nazi’s mee waar dit hen uitkwam.

Een voorbeeld van culturele capitulatie kan bijvoorbeeld zijn: je woont in een moslimwijk dus ga je ook maar een hoofddoek dragen. Je klanten zijn moslims, dus je spreekt niet meer van ‘Kerst’ maar van ‘winterfeest’. Om dezelfde reden verkoop je geen varkensvlees meer: je denkt dat je zo betere zaken zult doen. Dit is meer een houding van accommodatie dan dat dit berust op een ideologie.

Niettemin heeft dit opportunistische handelen zeker politieke gevolgen: namelijk het versterken van een islamitisch straatbeeld, wat weer aanleiding is om ook in politieke zin verder te islamiseren. Vandaar de slogan van mijn boek Levenslust en Doodsdrift: cultuur is altijd politiek, en politiek is altijd ook cultuur.

Het grondplan

Cultuurmarxisme vertrekt zoals ik eerder heb toegelicht vanuit een grondplan:

‘Het Westen = Herrschaft. Vanaf de Oude Grieken tot de Verlichting en de Industriële Revolutie – altijd is Westers denken rationeel beheersingsdenken geweest: dit leidde tot zowel het kolonialisme als de Holocaust. Daarom moet de Herrschaft worden ondermijnd door niet-Westerse culturen te verwelkomen en te omhelzen.’

Hier komt het woord ‘postmodern’ om de hoek kijken. Dit wil zeggen dat het modernisme een tijdvak was van beheersingsdenken, dat nu is afgesloten en verruild voor een tijdvak van diversiteit en relativisme.

Als iemand die acht jaar gemeenteraadslid was, begrijp ik als geen ander dat politici hun boodschap zo nu en dan moeten versimpelen. Uiteraard moeten de filosofische ankerpunten wel helder blijven, om begripsvervlakking te voorkomen. Daarom meldde Eppink dat cultuurmarxisme de basis legt van de ideologie en culturele capitulatie van de toegevende houding. Het tweede vloeit voort uit het eerste. Simpel gezegd is cultuurmarxisme een grondplan met ideologische, filosofische en psychologische componenten, terwijl culturele capitulatie wortelt in opportunistische accommodatie.

Let wel: die accommodatie hoeft niet per se van islamitische signatuur te zijn. Dat allerlei politici tegenwoordig meevaren in de gay pride of een statement maken door hand in hand voor het Binnenhof te paraderen (nadrukkelijk niet in de Sharia-driehoek verderop): ook dát is culturele capitulatie. Vroeger kon het ze niets schelen en nu willen ze meedeugen met de linksliberale mainstream beeldvorming. Het staat zelfs al in de schoolboeken.

Als het op culturele capitulatie aankomt dan horen de islam, de migratie en de demografische ontwikkeling inderdaad bij de analyse. Maar ook technologische kwesties – zoals de komst van AI, zelfrijdende auto’s en 3D-printers – zullen de betekenis van de middenklasse drastisch verkleinen. En dit terwijl het Westers democratisch model van oudsher een brede middenklasse veronderstelt. Dit speelt tegen de achtergrond van een Europees geopolitiek relevantieverlies.

Whodunit?

Meer nog dan een zelfmoord constateer ik een moord: de heersende klasse ontwricht de Europese landen bewust met de massamigratie en identity politics. Gooi een boel belangen- en migrantengroepen door elkaar zodat er wegens culturele gevoeligheden steeds minder kan worden gezegd: kritiek moet inmiddels omwonden worden verwoord. Het beleid van de heersende klasse heeft tot gevolg dat er geen cultureel verenigde middenklasse is die haar eigen relevantieverlies kan agenderen.

In deze wankele situatie ontbreekt de culturele aanhechtingskracht die de middenklasse in staat zou stellen om een verenigd tegengeluid te organiseren. Daarom gold het nationalisme vroeger als een progressieve kracht die het volk verenigde tegen een feodale elite die baat had bij versnippering. Maar zoals gezegd kan zelfs de analyse niet meer worden uitgesproken, want delen ervan zouden ‘kwetsend’ of ‘polariserend’ zijn.

Als deze wisselwerking tussen cultuurmarxisme en culturele capitulatie zich doorzet, dan doemt voor West-Europa de volgende geopolitieke toekomst op.

De trek naar de grote steden houdt aan – die steden vallen echter uiteen in enclaves, waaronder westerse en niet-westerse. Het sociale contract ontbindt zich in parallelle gemeenschappen; tegen een achtergrond van de economische globalisering en culturele vervreemding verliest ook de democratie haar bezielende aanhechting. Waar verdragen zoals het migratiepact van Marrakesh de demografische chaos verder aanwakkeren, zullen Europeanen uiteindelijk China smeken om onze puinhopen op te ruimen.

Culturele Capitulatie

Culturele capitulatie is blijvend probleem