De ‘Dag van de Franse Gemeenschap’ komt eraan. Hun 11 juli is voor Elio Di Rupo hét moment om zijn regio de hemel in te prijzen, om de donderwolken te negeren. Voor Belfius was het het ogenblik om te dreigen de geldkraan dicht te draaien. En voor de krant L’Avenir was 27 september de aanleiding om, in samenwerking met het onderzoeksbureau Dedicated, aan de Walen te vragen hoe zij de toekomst zien.

Gedurende een week pakte de krant uit met resultaten en liet deze interpreteren door, jawel, experts. De ene is Philippe Destatte, heeft een PS-verleden en is nu gedelegeerd bestuurder van het welgekende en veelgeprezen Destrée-instituut. Een andere commentator is econoom Philippe Defeyt. Hij was partijvoorzitter van Ecolo toen deze partij deel uitmaakte van de welgekende maar niet zo veelgeprezen paars-groene regering-Verhofstadt I (1999-2003).

Genoeg inleiding: dan nu de cijfers.

Het gevoel

Amper een op de drie Walen meet zich een ‘Waalse identiteit’ aan. 37% geeft een score van acht of meer op de vraag of ze zich verbonden voelen met de regio. Het land ‘België’ komt er met 45% beter uit, en dat doet ook de ‘eigen gemeente of wijk’ (43%).

Philippe Destatte: ‘Het lijkt niet veel, die 37%, maar ik vind het nogal meevallen als je bedenkt hoe zwaar en constant Wallonië gebasht wordt in de media. En ik ben evenmin verrast dat amper 24% van de Walen vertrouwen heeft in de toekomst. Ja, de mensen hebben reden om ongerust te zijn en om te zeggen dat gewest, regering of gemeenschap meer moet doen. Maar ook zij zijn medeverantwoordelijk. Als we zien dat de Walen nauwelijks economische initiatieven nemen, dan is dat niet alleen de schuld van een al dan niet goed werkende regering.

Wij Walen zijn zowel fier op België (67%) als op Wallonië (57%). Er is geen tegenstelling tussen deze niveaus te bespeuren, in tegenstelling tot Vlaanderen waar dit wel het geval is. Toch zou het goed zijn om ook bij ons de regionale betrokkenheid en fierheid te verhogen. Daarvoor hebben we een gemeenschappelijk project nodig. Het relance-plan, Get up Wallonia, leek dit in zich te hebben. Patronaat en vakbond eisten hun plaats onder de zon op toen het leek alsof ze niet bij de besluitvorming zouden betrokken worden. Ze lukten erin om mee aan de beslissingstafel te kunnen zitten, maar ook zij vergaten om de modale Waal voor dit plan warm te maken.

Wat de Walen goed vinden…

Wallonië investeerde de voorbije jaren heel veel in het herwaarderen en conserveren van zijn landschappen. Dat wordt geapprecieerd door de Walen: liefst 71% geeft ‘natuur’ en ‘omgeving’ op als belangrijkste troeven van de regio. ‘Patrimonium’ staat op twee, ‘steden en gemeenten’ delen de derde plaats samen met ‘lokale gastronomie’. Het is dan ook geen toeval dat de Walen geloven dat ‘toerisme’ hun vitale sector is voor de toekomst. Ook de farmaceutische sector scoort hoog: ze is op dit ogenblik goed voor zowat 41% van de Waalse export.

Wat de cijfers zeggen…

Die regionale troeven: opvallend toch dat er geen enkele, maar dan ook geen enkele, sociaaleconomische genoemd of geroemd wordt. Integendeel, we vinden ze helemaal onderaan terug. ‘Levensduurte’ is het grootste probleem en wordt net nog iets meer ondergewaardeerd als zwakte dan ‘mobiliteitsproblematiek’ en het falende onderwijs.

46% van de Walen zijn dan ook ontevreden over de huidige economische situatie en vinden zelfs dat deze de voorbije vijf jaar allesbehalve verbeterd is. Dat komt vooral door de te hoge werkloosheid, menen ze. Vlaanderen, zo weten de Walen, scoort economisch dan ook stukken beter.

Philippe Defeyt relativeert

Philippe Defeyt voelt zich geroepen deze cijfers te relativeren:

‘Ik kan begrijpen dat er een negatief gevoel bestaat nu crisissen elkaar opvolgen. Maar wat de Walen denken over hun economie is onjuist. Honderdduizenden hebben een job, een degelijk salaris en wonen comfortabel. Natuurlijk heeft een deel van de bevolking het moeilijk, maar dat is toch veel minder dan die 46% die ontevreden is. Dat er geen vooruitgang zou zijn, is helemaal onwaar. De tewerkstellingsgraad steeg van 63,2% in 2017 naar 66,2% nu, en het gemiddelde maandinkomen ging in dezelfde periode van 3808 naar 3885 euro. De werkloosheid daalde van 14 naar 11,9%. Mooie cijfers, toch? We kunnen aan de hand van objectieve cijfers onmogelijk zeggen dat de situatie in 2022 slechter is dan in 2017.

Wat wel waar is, is dat Vlaanderen een veel performantere economie heeft en dat we niet kunnen spreken van een inhaalbeweging. Het verschil in tewerkstellingsgraad blijft rond de 10% hangen, en onze armoedecijfers blijven dubbel zo groot (8,5% tegen 17,7%). Wallonië mag er dan wel op vooruitgaan, beter scoren, maar we halen onze achterstand niet in. Maar hé, het is toch geen competitie?

Het verwijt dat we te weinig doen voor de bedrijven, vind ik ook onterecht. Denk maar aan de recente investering in Legoland op de oude Caterpillar-site. Het zou wel een goed idee zijn om bedrijven minder te subsidiëren om ze koste wat kost toch bij ons te houden. We kunnen dat geld beter spenderen aan een of enkele sectoren waarin we uniek willen zijn, waarin we willen uitblinken.’

Defeyt eindigt zijn betoog met een (wat mij betreft) variante op Cruyffs ‘elk nadeel heeft zijn voordeel’-filosofie wanneer hij het heeft over de hoge werkloosheidscijfers. ‘We hebben genoeg reserve aan mankracht om die 80% tewerkstellingsgraad te halen’, filosofeert hij, al gelooft hij nooit dat Wallonië die Vivaldi-doelstelling van 80% tewerkstelling tegen 2030 zal halen.

Dag van de Franse Gemeenschap

Di Rupo zus, Belfius zo, de Waal: zus en zo