‘Je moet gracieus zijn in je overwinning. Maar, we won!’ Mark François’ geluk kon niet op in een podcast van The Daily Telegraph. François behoort tot de zelfverklaarde ‘Spartanen’, de groep van eurosceptische hardliners binnen de Tory-fractie. Opvallend, François’ moeder is een Italiaanse.

Interne strijd beslecht

De deal van Boris Johnson haalde met ogenschijnlijk veel gemak een overweldigende meerderheid in het Lagerhuis. 521 parlementsleden stemden voor en slechts 73 tegen. Van de brexitchaos van de voorbije vier jaren bleef niets meer overeind. Althans bij de Conservatives. Na een goeie veertig jaar van intern gekibbel over de Britse positie in Europa, lijkt het dat debat binnen de regerende partij voorgoed beslecht.

Sinds het Britse lidmaatschap van de Europese samenwerking ging elke Conservatieve eerste minister ten onder aan de Europese kwestie. Maar Boris Johnson komt triomfantelijk uit het gevecht. Hij moet zich vooral zorgen maken over hoe de regering de coronacrisis aanpakt of hoe het zal aflopen met het Verenigd Koninkrijk. Schotland wil immers uit die unie. Althans, als de SNP effectief de stem van Schotland verwoordt.

De Schotse kwestie

Het voorbije jaar steeg de steun voor Schotse onafhankelijkheid aanzienlijk volgens de peilingen. In het voorjaar vinden er Schotse verkiezingen plaats en als de SNP een volstrekte meerderheid haalt – en die kans is bijzonder reëel – dan komt een nieuw onafhankelijkheidsreferendum op de tafel. De regering-Johnson liet al verschillende keren weten dat het deze vraag zal weigeren. Maar binnenskamers beseffen de Tory’s dat dit de steun voor Schotse onafhankelijkheid alleen maar zal doen toenemen. Of — en daar is men bang voor — erger nog: de Schotten organiseren op eigen houtje een referendum, naar Catalaans voorbeeld.

Het brexitakkoord komt eigenlijk heel slecht voor de SNP. De partij zei voortdurend dat gelijk welk akkoord beter is voor Schotland dan geen akkoord. Dat de Britse regering op de laatste nipper een overeenkomst bereikte, verraste de Schotse nationalisten. Ze stemden tegen de deal in het Lagerhuis en gingen daarmee in tegen hun vroegere standpunt. De regerende Tory’s hopen dat de deal een veer trekt uit de vleugels van het onafhankelijkheidsstreven. Of die hoop ijdel is zal in de komende tijd blijken.

Het probleem van Sir Keir

Aan de overzijde van het Lagerhuis, een tikkeltje meer dan twee zwaardlengtes verder, zat een beteuterde Labourpartij. De Europese kwestie is voortaan een probleem van Labour. Heel wat sociaaldemocratische afgevaardigden stemden met grote tegenzin voor de brexitdeal, omdat ze er door hun partijleider toe werden gedwongen. Er waren ook verschillenden die gewoon botweg weigerden.

Sir Keir Starmer fungeerde de voorbije jaren als een van de luidste antibrexitstemmen binnen zijn partij. Hij stemde nu voor het bereikte akkoord, omdat hij niet anders kan. ‘Beter dit akkoord, dan geen akkoord’, legde hij uit. Hij staat voor een bijzonder moeilijke opdracht. Door voor het akkoord te stemmen stelt Sir Keir een flink deel van zijn antibrexit achterban teleur. Hij hoopt er vooral de weggelopen kiezers mee te paaien, de mannen en vrouwen uit de zogenoemde ‘Red Wall’-districten in het noorden van Engeland. Dat zijn traditionele Labourgebieden die in 2016 voor de brexit kozen. Zij schaarden zich in de verkiezingen van 2019 achter Boris Johnsons slogan ‘Get Brexit done!’. De vraag is of Sir Keir die kiezers kan terugwinnen, want het is de premier die de brexitpluim op zijn hoed kan steken.

Het probleem van Labour

‘We zijn uit de EU gestapt en het Remain/Leave-debat is voorbij’, verklaarde Starmer in The Guardian. Maar in zijn eigen partij gaan er stemmen op om een Rejoin-beweging uit de grond te stampen. Een beweging die actief pleit om het Verenigd Koninkrijk terug lid te maken van de Europese Unie. Je kan je ook heel moeilijk voorstellen dat Sir Keir veel applaus zal krijgen op een partijcongres waar hij verklaart dat wat hem betreft het brexitdebat beslecht is met de deal van Boris Johnson.

Zoals gezegd, voortaan is ‘Europe’ splijtstof binnen Labour.

Daily Telegraph

Europa is voortaan splijtstof voor Labour