De energieprijzen swingen de pan uit. En dat geldt ook voor de prijs die we betalen aan de pomp voor CNG. Compressed Natural Gas, zoals het voluit heet, is aardgas. Het is hét ecologische alternatief voor de milieubewuste automobilist die zich geen dure elektrische wagen kan veroorloven. Het werd tot 2020 door de Vlaamse overheid gepromoot door een vrijstelling voor wegenbelasting en belasting op inverkeerstelling, de zogenaamde BIV. Sinds half oktober stegen de prijzen aan de pomp bij DATS 24, met 50% marktaandeel de grootste speler, van € 0,89/kg voor laagcalorisch CNG tot € 3,06/kg. Voor de hoogcalorische variant zien we een stijging van € 1,20/kg naar € 3,51/kg. De overheid heft geen accijnzen op CNG. Is wat DATS24 doet wel te verantwoorden?

In tegenstelling tot benzine- en dieselprijzen bestaat er voor CNG geen opgelegde maximumprijs. Gezien de oligopolistische positie van DATS 24, dat behoort tot de Colruyt Group, rijst de vraag of die prijsexplosie wel verantwoord is.

Steeds verwijzen naar de spotmarkt en de geopolitieke situatie

DATS 24 is actief op de markt als energieleverancier. De steeds snuggere en vooruitziende zakenman Jef Colruyt startte de dochteronderneming destijds op om de eigen winkels van energie te voorzien. Zij kopen dus, als volwaardige speler, hun aardgas in op de groothandelsmarkt. Dat betekent dat De Colruyt groep zich tegen risico’s op lange termijn indekt met langlopende contracten via futures, terwijl ze ook ruimte laten om deels in te kopen op de spotmarkt, waar de prijzen per uur of zelfs per kwartier bepaald worden. Vreemd genoeg verklaart DATS 24, bij monde van woordvoerder Maarten Van Houdenhove, de spectaculaire prijsstijgingen door enkel te verwijzen naar de evolutie op die spotmarkt.

‘Gezien de actuele dramatische gebeurtenissen in Oekraïne is het minste wat je kan zeggen dat die geopolitieke situatie nu echt wel volledig ontspoord is’, stelt Van Houdenhove. ‘En dat vertaalt zich opnieuw in ongeziene prijsstijgingen van aardgas op de internationale markten. De prijzen op de markt situeerden zich gisteren op 142€/MWh voor aankoop van aardgas vandaag, terwijl die vroeger rond de €100/MWh lagen. Een jaar terug fluctueerden die trouwens rond de €20 per MWh. Daardoor stegen de prijzen gisteren weeral spectaculair aan de pomp.’

‘De CNG-prijzen zijn wel degelijk in lijn met de internationale marktprijzen zoals die genoteerd worden in Nederland en Zeebrugge. Deze prijzen zijn een rechtstreeks gevolg van de factoren zoals hogervermeld, met uiteraard vandaag vooral een hoofdrol van de oorlog in Oekraïne. Nogmaals, in de eerste plaats gebeuren daar diepmenselijke tragedies voor de gewone man en vrouw. En die schrijnende situatie heeft dus ook een sterke economische en sociaal-maatschappelijke impact op de rest van de wereld.’

Groot verschil met ons omliggende landen

In de ons omliggende landen stijgen die prijzen helemaal niet zo sterk. Ik verwijs naar Nederland, Duitsland en Oostenrijk. De prijzen liggen daar tussen de € 1,20/kg en de € 1,99/kg. Daarenboven zijn de prijzen daar pas in januari dit jaar beginnen stijgen, en al helemaal niet zo explosief als in België. Het lijkt me vreemd dat jullie de uitzonderlijke prijsstijgingen verklaren door enkel naar de prijzen op de spotmarkt te verwijzen.

Van Houdenhove: ‘Nochtans ligt daar de verklaring. In Duitsland en Oostenrijk is er veel meer biogas en veel meer lokale productie. Ik weet niet hoe ze daar hun prijzen zetten. We hebben jarenlang lage prijzen gekend, maar sinds eind vorig jaar zijn de prijzen extreem gestegen.’

‘DATS 24 heeft lang getracht om de klant te vrijwaren, omdat we hoopten dat die prijsstijgingen van tijdelijke aard waren, wat niet het geval blijkt te zijn. We streven naar een duurzame bedrijfsvoering en houden dus wel degelijk rekening met de klanten. Naast de prijzen op de internationale markten spelen nog factoren mee, zoals de exploitatie van de tankstations en de prijs voor stroom om het gas te comprimeren, maar de voornaamste reden ligt toch bij die internationale markten.’

Vreemd. Niet alleen zijn de prijzen in het buitenland pas veel later beginnen stijgen, ze deden dat ook in veel mindere mate. In Tirol stond de prijs de laatste vier jaar stabiel op € 1,02/kg. Pas in februari dit jaar ging die naar € 1,20/kg. U refereert steeds aan de TTF-prijzen op de spotmarkt, maar beschikt DATS 24 dan niet over langetermijncontracten om zich in te dekken?

‘Voor die andere landen moet je misschien ook kijken naar welk soort gas daar gebruikt wordt. Er is biogas, maar je hebt ook CNG die een restproduct is van de LNG-installaties, wat in veel landen meer ingang heeft gevonden dan bij ons. In Frankrijk volgen de prijzen bij Total nochtans dezelfde tendens als bij ons. Hetzelfde geldt voor Nederland. Over Duitsland en Oostenrijk kan ik me niet uitspreken, omdat ik niet op de hoogte ben van de situatie daar. Maar hier zijn de prijzen vandaag wat ze zijn, en dat is wel degelijk in lijn met de TTF-prijzen op de spotmarkt in Amsterdam en Zeebrugge.’

Geen transparantie over langetermijncontracten

In Frankrijk is CNG niet echt ingeburgerd, maar in Nederland staat CNG momenteel tussen de € 1,67/kg en de € 1,77/kg, wanneer ik even check op internet (prijzen op 25/02, WM). U verwijst nogmaals naar de TTF-prijzen op de spotmarkt. Ik ga er van uit dat die in Nederland ook verbonden zijn aan die van Amsterdam. Nogmaals, heeft DATS 24 dan geen langetermijncontracten om zich in te dekken tegen de fluctuaties op de spotmarkt?

‘Wij hebben steeds aandacht voor de klant. Wij beseffen dat de prijzen vandaag erg hoog zijn. Maar de klant heeft de laatste jaren veel voordeel gedaan door op CNG te rijden, gemiddeld zo’n € 800 tot € 1.500 per jaar in vergelijking met diesel, afhankelijk van het aantal gereden kilometers. Nu is dat wat minder, maar het totaalplaatje blijft heel voordelig, wat niet wegneemt dat de prijzen vandaag heel hoog staan. Wanneer er nu plots een structurele prijsdaling komt op de internationale markten, passen wij de prijs ook dadelijk terug aan naar beneden. Dat behoort tot de mogelijkheden. De prijzen evolueren in België bij de grotere spelers toch allemaal in dezelfde lijn.’

Maar hoe zit het dan langetermijncontracten om jullie in te dekken tegen de volatiliteit van de spotmarkt?

‘Vandaag moeten wij onze prijs aanpassen aan de schommelingen op de markt.’

Dus er zijn geen lang lopende contracten?

‘Ik heb zelf geen zicht op welke contracten er zijn, maar ik denk niet dat dat relevant is. Wij moeten gewoon zien dat we duurzaam ondernemen. Dat doen we ook. Wij hebben heel zwaar geïnvesteerd in het netwerk, waar we in geloven. Wij hebben dat in België mogelijk gemaakt. We begrijpen dat de huidige situatie een bittere pil is, maar dit gaat terug uitvlakken wanneer het hopelijk terug rustiger wordt in de wereld. Dan gaan de prijzen ook terug zakken. Vandaag zijn de prijzen een weergave van de prijzen op de internationale markt.’

Maar jullie hebben dus geen lang lopende contracten?

‘Buiten het statement dat ik u heb toegestuurd kan ik daar niets over zeggen.’

FOD Economie brengt geen klaarheid

Wij vroegen de FOD Economie hoe het zit met de prijszetting en of er volgens hen op dit moment misbruik wordt gemaakt van de marktpositie en of dit het grote verschil met de ons omringende landen kan verklaren.

‘CNG maakt -zoals u zelf al aangaf- geen deel uit van het programma-akkoord van de maximumprijzen van aardolieproducten‘, stelt woordvoerster Lien Meurisse. ‘Dit product is dus, zoals de meeste consumptieproducten, onderhevig aan het vrije markt principe. De prijsevolutie die u aangeeft, is niet dermate afwijkend van de prijsevolutie op de spotmarkten. In tegenstelling tot aardolieproducten, waar de prijs wel vele vaste componenten telt, wordt de impact van prijswijzigingen op de spotmarkten, evenredig vertaald in de prijs aan de pomp voor aardgas.’

‘Of DATS24 al dan niet een monopoliepositie misbruikt is volgens ons de bevoegdheid van de Belgische Mededingingsautoriteit. Betreffende het zogezegde monopolie kunnen we aangeven dat ongeveer 50% van de pompstations die CNG aanbieden, onder DATS24 vallen.’

Door de pertinente weigering om transparantie te verschaffen over het al dan niet bestaan van langetermijncontracten, lijkt het ons opportuun dat de mededingingsautoriteit zich over deze situatie buigt en dit grondig onderzoekt. Dit gebrek aan transparantie doet in elk geval het vermoeden rijzen dat DATS 24 profiteert van de huidige geopolitieke situatie om de prijzen aan de pomp naar ongekende hoogten te stuwen. Wij kregen vandaag geen antwoord dat het grote prijsverschil met het buitenland verklaart.

Ondertussen rijdt elke prijsbewuste CNG-rijder enkel nog op benzine. Een CNG-wagen beschikt namelijk steeds over een conventionele benzinetank.

DATS24

Aardgas voor autorijden (CNG) in België dubbel zo duur als in onze buurlanden