Zowel in het Spaanse parlement als in de Europese instellingen moet het Catalaans erkend worden als officiële taal. En in Spanje wordt koortsachtig gezocht naar een formule om alle Catalanen die betrokken waren bij het onafhankelijkheidsreferendum volledig vrij te stellen van gerechtelijke vervolging. De politieke invloed van Carles Puigdemont, die al jaren in ballingschap leeft in Waterloo, groeit met de dag.

Een oude vos verliest zijn streken niet, en dat geldt a fortiori voor Carles Puigdemont, de geslepen gewezen Catalaanse regeringsleider. Na het het onafhankelijkheidsreferendum in 2017, dat door de Spaanse ordediensten met bruut geweld werd beantwoord, nam hij de vlucht naar ons land en tot vandaag wordt hij door het Spaanse gerecht achtervolgd.

Maar zie, zes jaar later lijkt de wraak zoeter dan ooit. Vorige week stemde de socialistische PSOE van uittredend premier Pedro Sánchez al in met de eis van de Catalaanse nationalisten om van het Catalaans – en daarnaast ook het Baskisch en Galicisch – een officiële taal te maken in het Spaanse parlement. En intussen vertrok er ook al een vraag vanuit de ontslagnemende Spaanse regering naar de Europese Raad om het Catalaans ook als officiële taal te erkennen binnen de EU-instellingen. Daarmee wordt een historische eis van de Catalanen zomaar vervuld, al werd hierover blijkbaar eerder wel al een akkoord bereikt bij de dialoog tussen Madrid en Barcelona die vorig jaar al opstartte.

Inzet verhoogd

Deze week – mogelijk morgen al – moet de Spaanse koning in principe een nieuwe kandidaat-premier aanwijzen. Volgens de rechtse krant El Mundo liggen de kaarten behoorlijk goed voor uittredend premier Sánchez. Nochtans kreeg de socialistische PSOE bij de recente parlementsverkiezingen minder stemmen dan de centrumrechtse Partido Popular van Alberto Núñez Feijóo. De zetels die de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen ERC en Junts – de partij van Puigedemont – binnenrijfden, zouden wél volstaan om een nieuwe progressieve regering in het zadel te hijsen.

Zag het er vorige week nog naar uit dat de zaak min of meer in kannen kruiken was, dan hebben de Catalanen afgelopen weekeind de inzet verhoogd. Ze maakten duidelijk gemaakt dat de erkenning van het Catalaans als een officiële taal binnen de EU niet zal volstaan als zoenoffer voor hun steun. Ze eisen nu ook een schriftelijke toezegging van Pedro Sánchez dat de volgende regering volledige amnestie zal verlenen aan al wie betrokken was bij het referendum van 2017. Met andere woorden: geen strafrechterlijke vervolging meer én het volledige herstel van alle politieke en burgerrechten voor de betrokkenen. Dat ligt, hoeft het nog gezegd, bijzonder gevoelig in Madrid.

Rode lijn

Teresa Jordá, Spaans parlementslid voor ERC, zette de puntjes vrijdagavond nog even op de i. ‘Amnestie is voor ons én voor Junts een rode lijn,’ verzekerde ze. Beide Catalaanse partijen zouden wat dat betreft dus op één lijn zitten: geen amnestiewet betekent ook geen steun voor Pedro Sánchez als nieuwe kandidaat-premier. Officieel ligt een dergelijke verregaande amnestiewet voor de Spaanse socialisten nog altijd niet op tafel, maar afgelopen weekeind kwamen er wel almaar meer indicaties dat er ijverig gezocht wordt naar een politieke uitweg.

De Spaanse grondwet zou elke poging tot formele amnestie in de weg staan, maar volgens El País denkt men nu in de richting van een ‘de-juridisering’ van het politieke conflict in Catalonië. Alle rechtszaken die vandaag nog lopen in de nasleep van het referendum zouden daarbij worden stopgezet, en de strafbladen die er al uit voortvloeiden volledig gewist. Bronnen binnen Sumar – de andere en radicaal-linkse regeringspartner van Sánchez – toonden zich dit weekeind behoorlijk optimistisch over de slaagkansen van zo’n scenario. Al gaven ook zij toe dat er nog veel te onderhandelen valt.

Ironisch

In tegenstelling tot de vorige legislatuur – waarbij de onthouding van Junts bij stemmingen in het parlement volstond voor Sánchez – heeft de socialistische kandidaat-premier ditmaal wel degelijk de volwaardige steun van de Catalaanse separatistische partij nodig. Puigdemont heeft dus alle kaarten in de hand om zijn vel bijzonder duur te verkopen. Dat uitgerekend hij, de politicus die compleet uitgerangeerd leek, er nu vanuit Waterloo in zou slagen om Catalonië in Spanje en Europa opnieuw een stuk nadrukkelijker op de kaart te zetten, is best ironisch.

de-juridisering

Catalaanse nationalisten draaien Madrid de duimschroeven aan