Een ultrageheime missie tijdens de Tweede Wereldoorlog, de Amerikaanse variant van een Vlaamse kassakraker en een Japanse zedenschets in drie schuifjes. Dat zijn de films van deze week.

Operatie Paard van Troje

Met de regelmaat van een klok duiken er in filmland nog altijd waargebeurde verhalen op die zich tijdens WO II hebben afgespeeld. Operation Mincemeat van de Britse filmregisseur John Madden (***, vanaf deze week in de bioscoop), naar het boek van Ben Macintyre, is er zo een.

Heette de ultrageheime missie van de geallieerden, een landing op Sicilië in de zomer van 1943, aanvankelijk Operatie Paard van Troje, dan werd deze al snel herdoopt in Operation Mincemeat. Het was de bedoeling om het Duitse nazi-leger en Hitler te doen geloven dat de landing zou plaatshebben in … Griekenland. Kern van het oorlogsverhaal, dat al eerder in 1956 werd verfilmd door Ronald Neame (Nederlandse titel: De man die nooit heeft bestaan) is een lijk van een gesneuvelde te laten aanspoelen in het neutrale Spanje waar de Duitse bezetter hem zeker zou vinden.

Zaak was het lijk – de familie van de gesneuvelde Glyndwr Michael moest eerst op de hoogte worden gebracht – een fictieve naam te geven: majoor William Martin. Verder moesten ze voor hem onder meer een verleden bedenken en eveneens een lief. Aan elk detail werd de grootste aandacht besteed. Zo werd in de liefdesbrief die ze in zijn binnenzak staken een wimper toegevoegd om de indruk te wekken dat de brief gelezen was.

Het hele historische verhaal, in feite een leugentje om bestwil, werd zorgvuldig gereconstrueerd. Met een bijzondere bijdrage van Ian Fleming, de latere auteur van diverse spionageromans met geheimagent 007, James Bond, als spilfiguur. Een spitante scène is ook wanneer het fictieve lief van majoor Martin onverwacht het bezoek krijgt van een spion (?) die beweert voor drie partijen te werken. Een derde? ‘Er zijn ook goede Duitsers!’ Aldus de man die zegt ook informatie in te zamelen voor de tegenstanders van Hitler.

Alzheimer

In 2014 was er met de Amerikaanse versie van de Vlaamse succesfilm Loft van Erik Van Looy al een kemel van belang geschoten. Het werd wereldwijd een flop. Een Europese kassakraker tover je niet zomaar om in een Amerikaanse commerciële hit. Je zou denken dat daar lessen uit getrokken zijn. Niet dus.

Memory van Martin Campbell (*, vanaf deze week in de bioscoop) is de Amerikaanse versie van De zaak Alzheimer, de succesfilm uit 2003 van diezelfde Erik Van Looy, die inspiratie voor deze film had gezocht in de gelijknamige misdaadroman van Jef Geeraerts. De film was goed voor 700.000 bezoekers in België. In de Vlaamse thriller speelde Jan Decleir con brio een huurdoder die gaandeweg alsmaar harder door geheugenverlies wordt gefnuikt als gevolg van de ziekte van Alzheimer waar hij aan lijdt.

Al wist men toen nog niet zoveel over deze mysterieuze, alles wegvretende aandoening. Intussen is Alzheimer bekend als de overtreffende trap van dementie. Dat is het eerste euvel van de film – amper research over deze ziekte gedaan blijkbaar – ook al doet hoofdrolspeler Liam Neeson nog zo zijn best om op Decleir te gelijken.

Campbell & co hebben overigens het misdaadverhaal over vrouwenhandel en de seksindustrie (kinderprostitutie) overgeheveld naar de Amerikaans-Mexicaanse grensstreek rond het Texaanse El Paso met eenzelfde schrijnende problematiek. Kwestie van geloofwaardigheid allicht. Maar het hele, gewelddadige verhaal boeit geen seconde. Wel heb je als filmkijker de stellige indruk dat de diverse filmproducenten aan de scenarioschrijvers de opdracht hebben gegeven om tenminste om de vijf minuten iemand op een gruwelijke manier te laten vermoorden.

In 2014 werd deze remake met veel bombarie aangekondigd met Brian De Palma als regisseur en Al Pacino als hoofdauteur. Het is enigszins anders gelopen.

Japan

Drive my car van Ryusuke Hamaguchi – tot nu toe de film van het jaar – staat nog altijd in de bioscoop geprogrammeerd of daar is Hamaguchi’s vorige (!) film, gemaakt voor Drive my car: het drieluik Wheel of Fortune and Fantasy (***, vanaf deze week in de bioscoop), in 2021 op het Filmfestival van Berlijn bekroond met de Grote Prijs. Drie korte films met als thema: het toeval in het leven.

In het eerste verhaal vertrouwt een jonge vrouw haar vriendin toe dat ze een nieuwe vriend heeft. Blijkt uiteindelijk haar ex-lief te zijn. In het tweede wil een oud-student zich wreken op zijn prof die hem als student publiekelijk heeft vernederd. En in het derde luikje komen twee vrouwen elkaar tegen die denken of veinzen elkaars vriendin te zijn geweest.

Hamaguchi weet deze voorvallen een grote mate van authenticiteit mee te geven, een naturel alsof het verhalen zijn, zomaar uit het leven van alledag getild: intieme, existentiële verhalen die het gevoelsleven van zijn personages aftasten.

De Zaak Alzheimer

De Amerikaanse ‘zaak Alzheimer’: om snel te vergeten