De aandacht gaat momenteel uiteraard volop naar de coronacrisis, maar dat wil niet zeggen dat andere dossiers stilliggen. Zo was er vlak voor het uitbreken van de crisis veel aandacht voor de lage emissiezones. Vooral de LEZ in Gent kwam onder vuur te liggen. Terwijl het systeem duidelijk nog veel kinderziektes vertoont, werd er al over een uitbreiding gesproken. Tegelijk stellen de socialisten zich vragen.

Een LEZ wordt uiteraard altijd in de eerste plaats met de groene partij geassocieerd. Propere lucht, minder fijn stof, vuile auto’s uit de binnenstad lijken inderdaad groene thema’s. In Gent is daar een progressief front over gevormd tussen bakfiets-groenen en Tesla-liberalen. N-VA zit daar in de oppositie en heeft het moeilijker met de lage emissiezone.

N-VA kan immers niet ronduit tegen een LEZ zijn. In Antwerpen heeft het stadsbestuur onder leiding van N-VA-burgemeester Bart De Wever immers ook een lage emissiezone ingevoerd. ‘In een grootstedelijke omgeving kan, en ik zeg wel duidelijk kán, een lage emissiezone nut hebben.’ Dat zegt Anneleen Van Bossuyt, Kamerlid voor N-VA en fractievoorzitster van de oppositie in Gent. ‘Metingen wijzen daar duidelijk op een verbetering van de luchtkwaliteit, maar spijtig genoeg niet op het vlak van fijn stof.’

Fan van lage emissiezones

Groen daarentegen is een grote fan te noemen van lage emissiezones. Björn Rzoska, fractieleider voor Groen in het Vlaams Parlement. ‘Een slechte luchtkwaliteit is een stille moordernaar. Tienduizend mensen sterven per jaar door luchtvervuiling, voornamelijk in de steden.’ Volgens Rzoska treft fijn stof net de zwakkeren in de samenleving: ouderen, kinderen en zij die enkel maar in de slechte buurten van een stad een huisvesting kunnen permitteren.

Voor de N-VA is een LEZ één van de mogelijkheden en moet ze proportioneel blijven. Zeker in afweging tegenover andere maatregelen. ‘In Gent was er ook al het fameuze circulatieplan, met de knips in het verkeer om auto’s in het centrum te ontmoedigen. Heeft de invoering van een lage emissiezone dan nog wel veel bijkomend effect?’ vraagt Van Bossuyt zich af.

Rzoska argumenteert echter dat het net op die manier moet gebeuren. ‘Eerst geef je sturing aan het verkeer in je stad. Waar wel en niet mag gereden worden, moet eerst vastgelegd worden. Pas daarna installeer je een lage emissiezone.’ Hij kijkt daarbij ook naar voorbeelden uit het buitenland, waar reeds 200 steden een LEZ installeerden en men na enkele jaren een daling in fijn stof vaststelden.

Balanceren in argumenten

Voor N-VA is het natuurlijk moeilijk balanceren in haar argumentatie waarom ze in Antwerpen voor een lage emissiezone is terwijl ze er in Gent tegen strijdt. Haar voornaamste argumentatie tegen de LEZ in Gent is dat ze het buiten proportie vindt omdat er ook al een circulatieplan is.

Maar Van Bossuyt stipt ook aan dat het bestuur in Gent beter eerst werk zou maken van meer mogelijkheden voor een modal shift: ‘Je kan de wagen niet uit de stad halen als er niet voldoende alternatieven zijn zoals een degelijk openbaar vervoer, of voldoende park & ride- en randparkings die aansluiten op dat openbaar vervoer. Ook een aanbod van voldoende deelfietsen hoort daarin thuis. Als je in Antwerpen het station uitkomt, kan je er niet naast kijken. Probeer er in Gent maar eens één te vinden.’ Het is duidelijk dat er voor N-VA in Gent nog geen sprake kan zijn van een uitbreiding van de LEZ voor dit in orde is.

Rzoska is het in wezen hiermee eens. ‘Dit alles heeft geen zin zonder begeleidende maatregelen. Maar eigenlijk is het de Vlaamse overheid die de Vlaamse steden in de steek laat.’ De Lijn zou immers zelf toegeven geen probleem te hebben met het investeringsritme in nieuw materieel, maar wel de exploitatiekosten om de steden optimaal te bedienen.

Beter eenduidigheid in reglementering

Beide partijen zijn het eens dat de verschillen in reglementen tussen de steden niet bevorderlijk zijn in de aanvaarding van de LEZ’s. ‘Groen bereidt op dit moment een nieuw Vlaams decreet voor om dit uniform te maken in Vlaanderen’, zegt Rzoska in primeur aan Doorbraak.

Een andere veel gehoorde kritiek is dat net sociaal zwakkeren het zich niet kunnen permitteren om een nieuwere wagen aan te schaffen die voldoet aan de stengere milieunormen. In Gent vindt men dat ze daar al het verste in staan. In Antwerpen heeft Groen vanuit de oppositie voorgesteld om gelijkaardige maatregelen te nemen. Rzoska vindt echter daarin ook een taak voor Vlaanderen weggelegd. Want het mag voor hem nooit een keuze worden tussen gezondheid of sociaal beleid.

Beluister beide interviews met Anneleen Van Bossuyt en Björn Rzoska in onze podcast.

deelfietsen

Put van 80 miljoen euro voor ‘mirakeloplossing’

Lage emissiezones: Groen en N-VA zien het anders