Met duizenden werd zondag 23 oktober betoogd voor een schone aarde. De groenen en politiek België zouden zich moeten schamen voor hun bescherming van de kleinste kever in België en hun verwaarlozing van wereldonheil in een Centraal-Afrikaans land met een Belgische traditie.

Je moet er de internationale kranten op naslaan om te vernemen hoe in de voorbije maanden in Congo, waar wij, tot vandaag, kind aan huis zijn, aldus Belgische politici en wel wat ngo’s, toelatingen voor olieboringen geveild zijn in een gebied dat behoort tot de ‘longen van de wereld’: de moerassen en venen in het noordwesten van dat land, in de bocht van de majestatische Congostroom.

In die uithoek van Congo ligt een slijkerig, waterrijk veengebied met een ecosysteem dat olifanten, gorilla’s en bonobo’s huist. Ook zwermen insecten die smullen van mensenbloed verrijken de natuur. Onder dat mooie groen sluimert het rijkste turfgebied ter wereld met als bron verrotte planten en bomen. De regio is grotendeels onaangeroerd en de opslagplaats van drie jaar wereldemissies van fossiele brandstoffen, waardoor de opwarming van de aarde afgezwakt wordt. De UGent heeft in die streek sedert 2020 een mast van 57 meter staan vol sensoren om de opslag van CO2 te volgen in dat op een na grootste regenwoud ter wereld. Gevraagd om een gesprek, was de reactie dat de betrokken Gentse onderzoeker niet wil praten over wat hij meet. Dat de politieke situatie rond de zoektocht naar olie en zijn ecologische gevolgen delicaat is, laat zich raden.

Veiling

In de zomer begon de veiling van olierechten voor dat gebied, waardoor het niet langer paradijselijk zal blijven. 27 blokken werden afgepaald voor de hoogstbiedenden. De Congolese regering rekent op 16 miljard vaten olie onder dat omvangrijke groen met een tegenwaarde van 650 miljard dollar. Een bonanza voor het land, alhoewel het niet zal doorsijpelen naar de bevolking en zal kleven, gewoontegetrouw, aan de vrienden, kennissen en magen van de huidige president Tshisekedi, zijn paladijnen en hofnarren.

De veiling illustreert twee belangrijke kwesties die arme Afrikaanse landen trotseren. Ten eerste, ondanks het feit dat zij amper schuldig zijn aan het uitstoten van broeikasgassen, worden zij gevraagd om hun gas, olie en kolen niet te ontginnen. In 2021 argumenteerde het International Energy Agency, een intergouvernementele denktank, tegen de ontginning van nieuwe fossiele brandstoffen waar ook ter wereld, om te bereiken dat het emissiepeil van CO2 in 2050 afgeremd zal zijn. Ten tweede, is het aan arme landen om de kosten te dragen, ook die van de verloren kansen, om het wereldklimaat te redden?

De Congolese turf staat voor het grootste deel van het jaar onder moerassig water. Als deze natte gebieden worden drooggelegd door de oliebaronnen, ontsnapt de carbon die daarin is opgeslagen. Zelfs het trekken van wegen om aan de olie te geraken perst de turf uit. Niet alleen de turfgebieden zijn bedreigd, een dozijn olieblokken overlapt met beschermde gebieden, waaronder twee nationale parken. Het Nationale Park Virunga is de thuis van de laatste berggorilla’s ter wereld.

Schijnheiligheid van het Westen

De Congolese regering heeft enkel oog voor de economische ontwikkeling door de olie, analyseert The Economist. Het BNP-cijfer per hoofd van de Congolese bevolking is een van de laagste ter wereld. De minister voor Olie, Didier Budimbu, zegt: ‘Olie kan ontzettend veel betekenen voor ons’. Scholen en hospitalen zouden oprijzen. De schijnheiligheid van het westen in zijn kritiek op de veiling en haar gevolgen pikt hij niet: ‘President Biden trok naar het Midden-Oosten om daar te vragen meer fossiele brandstoffen op te pompen.’ Ook wuift hij het akkoord weg dat rijke landen voor dertien maanden sloten met Congo, om met een gift van 500 miljoen dollar het oerwoud te beschermen. Er blijkt nog geen dollar binnen gesijpeld te zijn in Kinshasa. Minister Budimbu doet stoer: ‘Wij zullen de olie oppompen, verkopen en commercialiseren.’

Een vergetelheid van minister Budimbu is dat onze oud-kolonie de titel draagt van een van de meest corrupte landen ter wereld te zijn. Wat het land opbrengt, vloeit naar de portemonnees van weinig Congolezen. De opbrengst van de aanzienlijke bodemschatten van Congo – koper, kobalt, diamant (en ooit olie?) – belandt niet bij de 60 miljoen Congolezen.

diamant

De milieulongen van Congo zullen barsten

Avenir Maseme: een Congolees in Vlaanderen