Xinjiang is slachtoffer van de ‘meest opdringerige bewakingsstaat ter wereld’: China. Leiders van verschillende religieuze gemeenschappen, moslims, joden en christenen van verschillende groepen, lanceerden een brief in de Angelsaksische wereld om aandacht te vragen voor het lot van de Oeigoeren in China. Ze wijzen de wereld op haar verantwoordelijkheid en schuwen het grote woord ‘genocide’ niet. 1 miljoen Oeigoeren zitten vast in concentratiekampen. Volgens de briefschrijvers lijkt de Chinese overheid er bovendien op uit om de Oeigoerse identiteit te vernietigen.

Genocide tegen Oeigoeren

De kampen waar de 1 miljoen Oeigoeren op dit moment vastzitten, kan je gerust concentratiekampen noemen. Gevangenen worden er geconfronteerd met ‘uithongering, marteling, seksueel geweld, slavenarbeid en gedwongen orgaanverwijderingen’. Dat is niet nieuw, daarover bestaat uitgebreide documentatie. ‘China voert een bewuste campagne van gedwongen sterilisatie en geboortepreventie die zich richt op ten minste 80% van de Oeigoerse vrouwen op vruchtbare leeftijd in de vier Oeigoerse prefecturen.’ Een actie die men volgens het Genocideverdrag van 1948 genocidair kan noemen.

Maar wat is een genocide, en is dat wat we werkelijk zien in China? De Verenigde Naties namen in 1948 het Verdrag inzake de voorkoming en de bestraffing van genocide aan, Deze conventie definieert in artikel 2 genocide als:

‘een van de volgende handelingen, gepleegd met de bedoeling om een nationale, etnische, godsdienstige groep, dan wel een groep, behorende tot een bepaald ras, geheel of gedeeltelijk als zodanig te vernietigen door het doden van leden van de groep; het toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan leden van de groep; het opzettelijk aan de groep opleggen van levensvoorwaarden die gericht zijn op haar gehele of gedeeltelijke lichamelijke vernietiging; het nemen van maatregelen, bedoeld om geboorten binnen de groep te voorkomen en het gewelddadig overbrengen van kinderen van de groep naar een andere groep.’

Eén groot interneringskamp

In Newsweek steunen dr. Jianli Yang en Aaron Rhodes dat de term genocide wordt gebruikt. Ze verwijzen daarbij naar het VN-comité voor de uitbanning van rassendiscriminatie. Dat noemt Xinjiang ‘één groot interneringskamp gehuld in geheimhouding’. Het beschrijft de regio als een zone zonder rechten. De staat ziet en behandelt leden van de Oeigoerse minderheid en moslims in het algemeen als vijanden van de staat. Die beschuldiging is op niets anders gebaseerd dan hun etnisch-religieuze identiteit.

Maar niets is zo cynisch als internationale politiek. Er was amper reactie of protest toen de VN laatst de mensenrechtensituatie in China onderzocht en de Chinese delegatie de Oeigoerse kampen ‘beroepsopleidings- en trainingscentra’ noemde.

Het vaststellen van een genocide is niet zonder gevolg. Volgens het VN-verdrag over genocide is dit een gedeelde verantwoordelijkheid. De 152 landen die het verdrag ratificeerden, verbonden zich dit misdrijf te verhinderen en te bestraffen. De vraag is enkel hoe dat dan moet gebeuren.

Gemeenschappen

De geloofsleiders rekenen in de brief op hun eigen geloofsgemeenschappen om deze genocide politiek op de kaart te zetten. Ze citeren daarbij de protestantse voorganger en theoloog, Dietrich Bonhoeffer, die door het naziregime werd terechtgesteld: ‘”Zwijgen in het aangezicht van het kwaad is op zichzelf slecht… Niet spreken is spreken. Niet handelen is handelen.” Wij staan achter de Oeigoeren. We staan ook achter Tibetaanse boeddhisten, Falun Gong-beoefenaars en christenen in heel China die het ergste optreden tegen de vrijheid van religie of overtuiging sinds de Culturele Revolutie ervaren.’

Geloofsvrijheid is onbestaande dezer dagen in China. De Oeigoeren zijn in aantal het grootste slachtoffer, ook andere religieuze groepen ondervinden vervolgingen door de staat. Recent zelfs ook de boeddhisten. Ook daar worden kinderen van hun ouders gescheiden, voorgangers opgepakt, gebouwen gesloopt en gelovigen opgesloten. Er bestaan verschillende rapporten dat ook gevangen Falun Gong-aanhangers gedood worden om hun organen te transplanteren. Zonder enige vorm van proces.

De tachtig religieuze leiders ‘sporen mensen met een geloof en geweten overal aan om zich bij ons aan te sluiten: in gebed, solidariteit en actie om een einde te maken aan deze massale wreedheden. We roepen eenvoudigweg op tot gerechtigheid om deze misdaden te onderzoeken, de verantwoordelijken ter verantwoording te roepen en een pad te banen naar het herstel van de menselijke waardigheid.’

Magnitsky-sancties

Het wordt tijd dat de wereld aandacht geeft aan mensen die vervolgd worden puur omwille van hun geloof. Niet enkel in China. Maar zeker in China, waar nu, op dit moment een genocide bezig is. Onder onze neus. De religieuze gemeenschappen mogen gerust een tandje bijsteken om deze mensenrechtenschendingen internationaal op de politieke kaart te zetten.

De 152 landen die zich geëngageerd hebben tegen genocide kunnen ‘Magnitsky-wetten’ inzetten. Dat zijn wetten die overheden de mogelijkheid geven om sancties te nemen tegen individuen waarvan vaststaat dat ze mensenrechtenschendingen begingen. De naam Magnitsky verwijst naar Sergei Magnitsky, een Russische procureur die stierf in een Russische cel.

De VS, Groot-Brittannië, Canada, Estland Kosovo, Litouwen en Letland hebben al een dergelijke wet. Australië, de Europese Unie en Oekraïne werken eraan. Het is misschien symbolisch, maar het is beter dan zwijgen.

De vraag is wie hier de politici op de genocide zal wijzen. Of de geloofsgemeenschappen zal herinneren aan hun verantwoordelijkheid om niet te zwijgen.

De brief (eigen vertaling)

Minstens een miljoen Oeigoeren en andere moslims in China zitten vast in gevangenkampen en worden geconfronteerd met uithongering, marteling, moord, seksueel geweld, slavenarbeid en gedwongen orgaanverwijdering.

Buiten de kampen ontzegt men hun fundamentele godsdienstvrijheid. Moskeeën worden vernietigd, kinderen worden van hun familie gescheiden en handelingen als het eenvoudig bezitten van een Heilige Koran, bidden of vasten kunnen resulteren in arrestatie.

De meest opdringerige bewakingsstaat ter wereld valt elk aspect van het leven in Xinjiang binnen.

Recent onderzoek onthult een campagne van gedwongen sterilisatie en geboortepreventie die zich richt op ten minste 80% van de Oeigoerse vrouwen op vruchtbare leeftijd in de vier Oeigoerse prefecturen — een actie die dit volgens de Genocideverdrag van 1948 zou kunnen verheffen tot het niveau van genocide.

Het duidelijke doel van de Chinese autoriteiten is om de Oeigoerse identiteit uit te roeien. De Chinese staatsmedia hebben verklaard dat het doel is ‘hun afkomst te breken, hun wortels te breken, hun verbindingen te verbreken en hun oorsprong te breken’. Zoals de Washington Post het stelde: ‘Het is moeilijk om dat te lezen als iets anders dan een verklaring van genocidale intentie.’ Chinese overheidsdocumenten op hoog niveau spreken van ‘absoluut geen genade’.

Never again

Parlementariërs, regeringen en juristen hebben een onderzoeksverantwoordelijkheid.

Als geloofsleiders zijn we noch activisten, noch beleidsmakers. Maar we hebben de plicht om onze gemeenschappen op hun verantwoordelijkheid te roepen om voor hun medemensen te zorgen en te handelen wanneer ze in gevaar zijn.

In de Holocaust hebben sommige christenen Joden gered. Sommigen spraken zich uit. Om Dietrich Bonhoeffer te citeren: ‘Zwijgen in het aangezicht van het kwaad is op zichzelf slecht… Niet spreken is spreken. Niet handelen is handelen’. Na de Holocaust zei de wereld ‘Nooit meer’.

Vandaag herhalen we die woorden ‘Never Again’, helemaal opnieuw. Wij staan achter de Oeigoeren. En we staan ook achter Tibetaanse boeddhisten, Falun Gong-beoefenaars en christenen in heel China die het ergste optreden tegen de vrijheid van religie of overtuiging sinds de Culturele Revolutie ervaren.

We sporen mensen met een geloof en geweten overal aan om zich bij ons aan te sluiten: in gebed, solidariteit en actie om een einde te maken aan deze massale wreedheden. We roepen eenvoudigweg op tot gerechtigheid om deze misdaden te onderzoeken, de verantwoordelijken ter verantwoording te roepen en een pad te banen naar het herstel van de menselijke waardigheid.

Dietrich Bonhoeffer

Genocide in China