De gewezen Catalaanse regeringsleider Carles Puigdemont en twee andere Catalaanse europarlementsleden kunnen geen aanspraak maken op diplomatieke onschendbaarheid. Dat heeft het Gerecht van de EU, een onderdeel van het Hof van Justitie in Luxemburg, woensdag beslist. Volgens Simon Bekaert, de Belgische advocaat van Puigdemont, verandert deze uitspraak in de praktijk weinig of niets.

Nadat onder meer Puigdemont in het najaar van 2017 een referendum organiseerde over Catalaanse onafhankelijkheid, zag hij zich gedwongen naar ons land te vluchten. In 2019 werd hij, samen met twee andere Catalaanse voorvechters van onafhankelijkheid, verkozen in het Europees Parlement. Daardoor genoot hij in principe ook parlementaire onschendbaarheid en kon hij dus ook niet langer aan Spanje worden uitgewezen.

Maar in 2021 besloot het Europees Parlement, onder zware druk van de Spaanse conservatieve en socialistische europarlementsleden, om de onschendbaarheid van de drie Catalaanse europarlementsleden op te heffen. Op basis van een puur juridische argumentatie schaart het Gerecht van de EU zich nu achter die opheffing. Het deed geen uitspraak over een mogelijke arrestatie of uitlevering. De Catalaanse politici zelf claimen al jarenlang dat ze in Spanje om politieke redenen vervolgd zullen worden en dat hen in Madrid sowieso geen eerlijk proces wacht.

Vermoeden van onschuld

‘Eigenlijk keren we met deze uitspraak terug naar de situatie van enkele jaren geleden’, verduidelijkt Simon Bekaert, de Belgische advocaat van Puigdemont. De gewezen Catalaanse regeringsleider verblijft intussen al jarenlang in ons land. ‘In 2019 was er voor een Brusselse rechtbank ook al een procedure hangende, waarbij ook Puigdemont zich verzette tegen een mogelijke uitlevering door België aan Spanje. Toen hij kort daarop verkozen raakte voor het Europees Parlement werd die procedure in eerste aanleg opgeschort, omdat Puigdemont ervan uitging dat zijn parlementaire onschendbaarheid hem zou beschermen.’

‘Maar ten gronde blijft die procedure lopen. En mocht Spanje nu opnieuw om de uitlevering van Puigdemont vragen, dan zullen we ons dus in eerste instantie daartegen verzetten bij de Brusselse rechter. In dat opzicht is het bijzonder belangrijk dat de Brusselse kamer van inbeschuldigingstelling enkele jaren geleden ook al de vraag van Spanje verwierp om de gewezen Catalaanse minister van Cultuur Lluis Puig uit te leveren. Onder meer op basis van de argumentatie dat het vermoeden van onschuld voor de beklaagde door Spanje al lang met de voeten was getreden, en dat de kans op een eerlijk proces in Spanje dus nihil was. De zaak-Puig was perfect vergelijkbaar met die van Puigdemont. Dat sterkt ons dus in het vermoeden dat de Brusselse rechter zich ook tegen de uitlevering van Puigdemont zou verzetten. Daarnaast gaan we nu sowieso ook in beroep tegen de uitspraak van woensdag door het Europese gerecht in Luxemburg. Die nieuwe procedure kan perfect aanslepen tot de volgende Europese verkiezingen.’

Geen zware morele klap

Op een persconferentie toonde Puigdemont zich woensdag alvast nog behoorlijk strijdbaar. ‘Mijn kansen om terug te keren naar Spanje staan vandaag op hetzelfde punt als voor dit vonnis. Net zo ver weg of net zo dichtbij’, verklaarde hij. Hij kondigde ook aan dat hij, net als zijn Catalaanse mede-parlementariërs, volgende week gewoon naar Straatsburg zal afreizen voor de plenaire sessie van het Europees Parlement daar. Ook volgens Simon Bekaert betekent deze uitspraak geen zware morele klap voor Puigdemont. ‘Eigenlijk is dit maar een zoveelste tussen-procedureslag. Spanje kan nu opnieuw een internationaal aanhoudingsmandaat uitvaardigen, maar dat betekent dus hoegenaamd niet dat Puigdemont volgende week op het vliegtuig naar Madrid zal zitten.’ Volgens de gezaghebbende Spaanse krant El País heeft het Spaanse hooggerechtshof intussen al aangekondigd dat het effectief een nieuw Europees arrestatiebevel wil uitvaardigen. Opvallend genoeg zijn de misdrijven waarvan onder meer Puigdemont beschuldigd wordt, intussen aangepast. Het gaat nu om ‘zware verduistering’ en ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’. De oorspronkelijke aanklacht ‘opruiing’ werd als gevolg van een politiek akkoord tussen de socialistische Spaanse premier Pedro Sánchez en de linkse Catalaanse partij ERC geschrapt.

diplomatieke onschendbaarheid

Advocaat Bekaert:’Puigdemont zal morgen niet op het vliegtuig naar Madrid zitten’